Sprawdź się
Rozstrzygnij, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Pismo, którego używali Sumerowie, na początku miało formę piktogramów. | □ | □ |
| Najważniejszymi budowlami sumeryjskich miast były zikkuraty i pałace władców. | □ | □ |
| Gilgamesz jest zaliczany do władców historycznych. | □ | □ |
| Epoka żelaza to nazwa, która wywodzi się od jednego z przełomowych wynalazków Sumerów. | □ | □ |
Określ, który zabytek pochodzi z Sumeru. Uzasadnij odpowiedź.
Źródło A
Źródło B
Źródło C
Przeanalizuj poniższe zdjęcia broni. Rozstrzygnij, którą z nich prawdopodobnie chętniej posługiwałby się sumeryjski wojownik w XXV w. p.n.e. Uzasadnij odpowiedź.
Ilustracja A
Ilustracja B
Uporządkuj w kolejności etapy rozwoju pisma: od piktograficznego do klinowego.
Przeczytaj poniższy fragment Eposu o Gilgameszu. Gilgamesz był legendarnym władcą Uruku. Najstarsze wersje tej opowieści pochodzą z III tysiąclecia p.n.e. Jest to jedno z arcydzieł literackich starożytnego Bliskiego Wschodu. Na podstawie analizy tekstu wykonaj polecenie zamieszczone poniżej.
Epos o GilgameszuWysłannicy króla Aggi opuścili Kisz, by udać się do Gilgamesza do Uruk. Władca Gilgamesz przed starszyznę swojego miasta zaniósł sprawę i poprosił o radę: „Nie poddawajmy się domowi z Kisz, chwyćmy przeciw niemu za broń”. Zgromadzenie składające się ze starszyzny miasta odpowiedziało Gilgameszowi: „Poddajmy się domowi z Kisz, nie chwytajmy przeciw niemu za broń”. Gilgamesz […] nie wziął sobie do serca słów starszyzny swojego miasta. Po raz drugi Gilgamesz przed wojowników ze swojego miasta zaniósł sprawę i poprosił o radę: „Nie poddawajmy się domowi z Kisz, chwyćmy przeciw niemu za broń!”. Zgromadzenie składające się z wojowników z jego miasta odpowiedziało Gilgameszowi: „Nie poddamy się domowi z Kisz, chwyćmy przeciw niemu za broń!”. Wówczas Gilgameszowi, na te słowa wojowników z jego miasta, ucieszyło się serce i rozjaśniła dusza.
Źródło: Epos o Gilgameszu, [w:] Starożytność. Teksty źródłowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, oprac. G. Chomicki, S. Sprawski, Kraków 1999, s. 35.
Określ, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Do podjęcia decyzji o walce potrzeba jednomyślności wodza, starszyzny i zgromadzenia wojowników. | □ | □ |
| Od decyzji starszyzny wódz może się odwołać do zgromadzenia wojowników. | □ | □ |
| Zgromadzenie wojowników ma większą moc decyzyjną niż starszyzna. | □ | □ |
| Inicjatywa walki należy do wodza. | □ | □ |
| Inicjatywa walki należy do zgromadzenia wojowników. | □ | □ |
| Gilgamesz to przykład władcy absolutnego. | □ | □ |
Sumeryjska lista królów to jeden z zabytków pozwalających poznać dzieje Sumeru. Powstał dopiero w XIX w. p.n.e., ale autor (lub autorzy) wykorzystał spisy władców pochodzące z wcześniejszych czasów, które zachowały się w poszczególnych miastach‑państwach. Na podstawie analizy tekstu oceń wartość historyczną źródła.
Sumeryjska lista królówGdy królestwo zostało zesłane z nieba, było królestwo w Eridu.
W Eridu A‑lulima został królem i rządził 28800 lat.
Alalgar rządził 36000 lat;
dwóch królów rządziło 64800 lat.
Porzucam Eridu; jego królestwo do Bad‑tibira zostało przeniesione.
W Bad‑tibira En‑men‑lu‑Anna rządził 43200 lat;
En‑men‑gal‑Anna rządził 28800 lat;
boski Dumu‑zi, pastrz, rządził 36000 lat;
trzech królów rządziło 108000 lat.
Porzucam Bad‑tibira; jego królestwo do Larak zostało przeniesione.
[…]
Potop zmiótł wszystko.
Kiedy potop zmiótł wszystko, kiedy królestwo zostało zesłane z nieba, było królestwo w Kisz.
[…]
23 królów rządziło 24510 lat, 3 miesiące, trzy i pół dnia.
Kisz zostało porażone orężem, a jego królestwo zostało przeniesione do E‑Anna.
[…]
En‑mer‑kar […] ten, który zbudował Uruk,
został królem i rządził 420 lat.
[…]
Boski Gilgamesz, jego ojcem był demon, kapłan, rządził 126 lat.
Ur‑Nungal, syn boskiego Gilgamesza, rządził 30 lat.
Utul‑kalamm, syn Ur‑Nungala, rządził 15 lat.
Labah rządził 9 lat.Źródło: Sumeryjska lista królów, [w:] Starożytność. Teksty źródłowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, oprac. G. Chomicki, S. Sprawski, Kraków 1999, s. 34–35.
Wyobraź sobie, że podczas badań nad historią Mezopotamii natrafiasz na cztery poniższe teksty. Uporządkuj je w kolejności chronologicznej: nie chodzi o datę powstania tych tekstów, ale o chronologię wydarzeń, które opisują. Uzasadnij odpowiedź. Takie zadanie często stoi przed badaczami Mezopotamii: znajdują setki tabliczek i muszą określić, jakie są związki między nimi, zaczynając od ustalenia chronologii wydarzeń.
- Enlil dał Lugalzagesiemu panowanie nad ludem […], położył u jego stóp wszystkie ziemie […]. Enlil wyrównał dla niego wszystkie drogi. Od wschodu do zachodu nie pozwolił Enlil, aby miał jakiegoś rywala; pod jego panowaniem ziemie odpoczywają spokojnie.
- Kisz zostało porażone orężem i królestwo zostało przeniesione do Uruku. W Uruku Lugalzagesi był królem.
- Po tym jak władza królewska zeszła z nieba, Eridu stało się siedzibą królestwa […], potem potop zniszczył ziemię […] i królestwo zeszło z nieba, Kisz stało się siedzibą królestwa.
- Sargon, król Akadu, przedstawiciel Isztar, […] król regionu, wielki zastępca Enlila, podbił Uruk i zniszczył jego mury; z wielkiej bitwy z mieszkańcami Uruk wyszedł zwycięski; Lugalzagesi, król Uruk, został pojmany w czasie walki [i zaprowadzony w kajdanach/klatce do bram świątyni Enlila].
Poniższy posąg przedstawia Ebih‑ila (jak głosi inskrypcja). Porównaj posąg z płaskorzeźbą i udowodnij, że Ebih‑il należał do elity.
