Sprawdź się
Wskaż władcę, na dworze którego Anonim zw. „Gallem” spisywał swoją „Kronikę”.
- Bolesław Chrobry
- Kazimierz Odnowiciel
- Bolesław Krzywousty
- Kazimierz Sprawiedliwy
Rozstrzygnij, czy oba źródła odnoszą się do tego samego wydarzenia. Odpowiedź uzasadnij.
Źródło A
Thietmar o pielgrzymce cesarza niemieckiego do grobu św. WojciechaNastępnie cesarz dowiedziawszy się o cudach, które Bóg zdziałał przez upodobanego sobie męczennika Wojciecha, wyruszył tam pospiesznie gwoli modlitwy. (…) Trudno uwierzyć i opowiedzieć, z jaką wspaniałością przyjmował wówczas Bolesław cesarza i jak prowadził go przez swój kraj (…) Następnie utworzył zaraz arcybiskupstwo, zgodnie z prawem, jak Średniowiecze przypuszczam, lecz bez zgody wymienionego tylko co biskupa, którego diecezja obejmowała cały ten kraj. Arcybiskupstwo to powierzył bratu wspomnianego męczennika Radzimowi i podporządkował mu z wyjątkiem biskupa poznańskiego Ungera następujących biskupów: kołobrzeskiego Reinberna, krakowskiego Poppona i wrocławskiego Jana (…).
Źródło: Thietmar o pielgrzymce cesarza niemieckiego do grobu św. Wojciecha, [w:] P. Jasienica, Trzej kronikarze, Warszawa 1992, s. 61–62.
Źródło B
Uzasadnienie:
Wyjaśnij, jakie konsekwencje polityczne miało dla państwa polskiego ustanowienie arcybiskupstwa w Gnieźnie.
Wyjaśnij, jaką hipotezę, sprzeczną z poglądami dawniejszej historiografii, stawia autor.
Bezprym w świetle badań współczesnego historykaWprawdzie polskie kroniki nie znały osoby Bezpryma, jednak opowieści o polskim księciu wykastrowanym z rozkazu władcy czeskiego żywe były jeszcze w początku XII w. i dotarły do Galla Anonima. Ten zaś, sam z siebie lub pod wpływem informatorów, przypisał owo nieszczęście młodszemu bratu Bezpryma, Mieszkowi II, jedynemu zresztą z synów Bolesława Chrobrego, o którym wspomniał. Bolesław Chrobry zastąpił okaleczonego Bezpryma w planach na przyszłość młodszym synem Mieszkiem II. Majątkiem (nie dzielnicą, ale koniecznym uposażeniem) wydzielonym Bezprymowi był zapewne Kałdus i ziemia chełmińska.
Źródło: Bezprym w świetle badań współczesnego historyka, [w:] B. Śliwiński, Bezprym. Pierworodny syn pierwszego króla Polski, Kraków 2014, s. 257.
Wyjaśnij, do jakich decyzji skłoniły Chrobrego wydarzenia, opisane w źródle.
Przyporządkuj opisom w tabeli nazwy odpowiednich danin bądź posług prawa książęcego w monarchii wczesnopiastowskiej.
obowiązek rotacyjnej warty przy grodach, mostach i przejściach rzecznych, obowiązek kwaterunku i utrzymania drużyny rycerskiej księcia na trasie jego przejazdu, obowiązek dostarczania drużynie księcia wozów wraz z zaprzęgiem, danina płacona w sztukach bydła za prawo wypasu na gruntach książęcych
| stan | |
| powóz | |
| narzaz | |
| stróża |
Rozstrzygnij prawdziwość poniższych stwierdzeń na podstawie lektury tekstów.
Ibrahim ibn Jakub o Słowianach ZachodnichZamieszkują oni krainy najbogatsze w obszary zdatne do zamieszkania i najzasobniejsze w środki żywności. Oddają się ze szczególną gorliwością rolnictwu i poszukiwaniu środków do życia, w czym przewyższają wszystkie ludy Północy. Handel ich dociera lądem i morzem do Rusów i do Konstantynopola.
Źródło: Ibrahim ibn Jakub o Słowianach Zachodnich, [w:] G. Labuda, Słowiańszczyzna pierwotna. Wybór tekstów, Warszawa 1954, s. 184–185.
Anonim zw. „Gallem” o walorach obszarów słowiańskichZiemia słowiańska tedy, która na północy dzieli się czy też składa z takich osobnych krain, ciągnie się od Sarmatów, którzy zwą się też Getami, aż do Danii i Saksonii; od Turcji zaś poprzez Węgry – zajęte niegdyś przez Hunów, zwanych też Węgrami – a w dalszym ciągu przez Karyntię sięga do Bawarii; na południu wreszcie, wzdłuż Morza Śródziemnego, poczynając od Epiru przez Dalmację, Chorwację i Istrię dobiega do wybrzeża Morza Adriatyckiego, gdzie leży Wenecja i Akwileja, graniczy z Italią. Kraj to wprawdzie bardzo lesisty, ale niemało przecież obfituje w złoto i srebro, chleb i mięso, w ryby i miód, a pod tym zwłaszcza względem zasługuje na wywyższenie nad inne, że choć otoczony przez tyle wyżej wspomnianych ludów chrześcijańskich i pogańskich i wielokrotnie napadany przez wszystkie naraz i każdy z osobna, nigdy przecież nie został przez nikogo ujarzmiony w zupełności; kraj, gdzie powietrze zdrowe, rola żyzna, las miodopłynny, wody rybne, rycerze wojowniczy, wieśniacy pracowici, konie wytrzymałe, woły chętne do orki (…).
Źródło: Anonim zw. „Gallem” o walorach obszarów słowiańskich, [w:] H. Manikowska, J. Tazbirowa, Historia 1. Średniowiecze, Warszawa 2000, s. 46.
Na podstawie powyższych źródeł wskaż prawdziwe stwierdzenia.
- Obaj kronikarze pozytywnie wartościują walory naturalne słowiańskich ziem.
- Według autorów, ziemie Słowian charakteryzowała izolacja gospodarcza względem obszarów wysoko rozwiniętych.
- Kronikarze wskazują, że gospodarka Słowian wyszła poza formy zbieracko-łowieckie.
Rozstrzygnij, czy mapa potwierdza proponowany przez T. Wojciechowskiego kształt dzielnicy senioralnej. Odpowiedź uzasadnij.
Szkice historyczne jedenastego wieku. Dalsze losy zatraconej koronyW pośrodku zaś między dzielnicami zostawała piąta część kraju, najobszerniejsza, która obejmowała grody główne: Kraków z Wiślicą, Gniezno z Kaliszem i Kruszwicę z Łęczycą i Sieradzem, a miała odrębne znaczenie i przeznaczenie. Bo gdy dzielnice miały być odtąd dziedziczną ojcowizną czterech synów i dalszego ich potomstwa, to owa piąta część była wyjęta spod dziedziczenia, a natomiast ustanowił tu Bolesław księstwo centralne, na które mieli po kolei wstępować synowie, wnuki, prawnuki itd. wedle starszeństwa wieku w całym rodzie książęcym, to znaczy wedle senioratu, kto zaś był seniorem, temu przypadała też władza naczelna, czyli monarchia nad całą Polską. Położenie geograficzne księstwa centralnego było takie, że z którejkolwiek dzielnicy przypadałaby senior, to zawsze miałby swoją dzielnicę i księstwo centralne w bezpośrednim związku terytorialnym, co zapewniało przewagę nad juniorami.
Źródło: T. Wojciechowski, Szkice historyczne jedenastego wieku. Dalsze losy zatraconej korony, „Kwartalnik historyczny”, nr 1917, s. 351.
Uzasadnienie:
Wyjaśnij, w jaki sposób Bolesław Krzywousty starał się wzmocnić pozycję seniora princepsa wobec młodszych braci.
Rozstrzygnij, czy Szczecin był lokowany na prawie magdeburskim. Odpowiedź uzasadnij.
Uzasadnienie:
Wyjaśnij, jakie czynniki pozwoliły odegrać Kościołowi decydującą rolę w przezwyciężeniu rozbicia dzielnicowego.
Kościół w okresie rozbicia dzielnicowegoTrzeba przede wszystkim przypomnieć, że w okresie dzielnicowym polska prowincja kościelna nie uległa rozbiciu i reprezentowała jedność kraju. Poczynając od Kazimierza Sprawiedliwego duchowieństwo wymuszało na książętach liczne immunitety, stało się prawdziwą potęgą, doczekało się poddania Polski pod protekcję Rzymu. W istniejącym stanie rzeczy nie miało już właściwie nic do zyskania, wiele zaś do stracenia.
Źródło: Kościół w okresie rozbicia dzielnicowego, [w:] P. Jasienica, Polska Piastów, Warszawa 1979, s. 233.