Sprawdź się
Heglowski byt absolutny charakteryzuje się m.in. tym, że...
- obejmuje idee i materię.
- jest zmienny.
- ma charakter spirytualny.
- jest równy naturze.
Według Hegla postęp świata wynika...
- ze stałego uświadamiania sobie wolności przez ducha.
- ze sprzeczności bytu.
- z rozumnego charakteru ducha.
- z materialnej zmienności świata.
Poniższy fragment dzieła Hegla opisuje następujące prawo rozwoju dziejów w jego historiozofii:
Wstęp [do] Nauka logikiNegacja ta stanowi pojęcie nowe, ale wyższe i bogatsze niż to, które je poprzedziło. Wzbogaciła się bowiem o negację poprzedniego pojęcia, czyli o to, co przeciwstawne, i zawiera w sobie to pojęcie, ale zarazem jeszcze coś ponadto: jest jednością pojęcia i jego przeciwieństwa.
Źródło: G.W.F. Hegel, Wstęp [do] Nauka logiki, [w:] Barbara Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, tłum. A. Landman, Warszawa 1988, s. 269.
- dialektycznego postępu
- dominacji ducha nad materią
- zależności bytu od myśli
- związku idei z rzeczywistością
Przekonanie Marksa, iż byt określa świadomość, oznacza, że...
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| materia jest pierwotna wobec wytworów ludzkiej świadomości | □ | □ |
| świadomość jest pierwotna wobec materialnych wytworów ludzi | □ | □ |
| sytuacja materialna ludzi kształtuje ich świadomość | □ | □ |
| kultura przesądza o sytuacji materialnej ludzi | □ | □ |
Zinterpretuj opis związków między strukturą ekonomiczną a formami państwa i prawa oraz stanem świadomości społecznej w myśli Marksa na podstawie poniższego fragmentu jego dzieła.
Przedmowa [do] Przyczynek do krytyki ekonomii politycznejCałokształt tych stosunków produkcji tworzy ekonomiczną strukturę społeczeństwa, realną podstawę, na której wznosi się nadbudowa prawna i polityczna, a której odpowiadają określone formy świadomości społecznej.
Źródło: Karol Marks, Przedmowa [do] Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej, [w:] Barbara Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1988, s. 316.
Według Comte’a filozofia powinna się zajmować jedynie...
- poznawaniem tego, co należy do sfery faktów.
- określaniem granic prawomocnej nauki.
- refleksją nad sposobami uprawiania nauki.
- znajdowaniem przyczyn powstania świata.
Na podstawie poniższego fragmentu dzieła Comte’a scharakteryzuj krótko poznanie właściwe dla pozytywnej fazy rozwoju ludzkości w ujęciu tego filozofa.
W stadium pozytywnym, wreszcie, uznajemy za niemożliwe uzyskiwanie pojęć absolutnych; wyrzekamy się badania pochodzenia i przeznaczenia wszechświata oraz poznawania wewnętrznych przyczyn zjawisk; usiłujemy natomiast wykrywać ich prawa, to znaczy ich stosunki, następstwa i podobieństwa, posługując się łącznie rozumowaniem i obserwacją. Tłumaczenie faktów staje się jedynie ustalaniem związków pomiędzy poszczególnymi zjawiskami i pewnymi faktami ogólnymi, których ilość dzięki postępowi nauk dąży do zmniejszania się.
Wśród poniższych pojęć wskaż te, które łączą filozofię trzech myślicieli XIX w. – G.W.F. Hegla, K. Marksa i A. Comte’a.
- idee
- postęp
- natura
- dialektyka
- nauka
- dzieje
- prawa
- materia
- duch
- system