Sprawdź się
Na podstawie tekstu źrodłowego wskaż, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.
Fragment aktu unii w KrewieDla sprawy tej utwierdzenia, dla pewności i ubezpieczenia tenże Jagiełło Wielki Książę przyrzeka wszystkie skarby swe złożyć i wydać na odzyskanie strat państwa obojga, tak Polski, jako też Litwy. (…) Także obiecuje tenże Jagiełło Wielki Książę, że da i gotówką załatwi układ pieniężny, zawarty tytułem rękojmi pomiędzy tą panią królową Węgier z jednej strony a księciem Austrii z drugiej strony, mianowicie dwieście tysięcy florenów. Również tenże Wielki Książę Jagiełło przyrzeka i zobowiązuje się wszelkie ziemie zagrabione i straty Królestwa Polskiego, oderwane przez czyje bądź ręce i zajęte, odzyskiwać własnymi zachodami i kosztami. Również tenże Jagiełło Wielki Książę obiecuje wszystkich chrześcijan, a zwłaszcza ludzi obojga płci pojmanych w kraju polskim i zwyczajem wojennym uprowadzonych, przywrócić do pierwotnej wolności, tak, iż każdy z nich bez względu na płeć odejdzie, dokąd mu się spodoba według woli jego.
Następnie wymieniany tu książę Jagiełło przyrzeka także kraje swoje Litwy i Rusi wieczyście wcielić (łac. applikare) do korony Królestwa Polskiego.
Źródło: Fragment aktu unii w Krewie.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Jagiełło zobowiązywał się m.in. do odzyskania Rusi Halicko-Włodzimierskiej. | □ | □ |
| Przed małżeństwem z Jagiełłą Jadwiga była już zaręczona, co zrodziło konieczność wypłaty odszkodowania na rzecz Ernesta Habsburga. | □ | □ |
| Unia krewska jest przykładem unii dynastycznej. | □ | □ |
Wyjaśnij, jakie cele polityczne przyświecały mariażowi syna Władysława Łokietka z pogańską księżniczką oraz dokończ poniższe zdanie.
Poczet królowych i żon władców polskichNajbardziej gorszyła się pewnie Jadwiga, która w duchu uważała synową za skończoną pogankę i szczerze nią pogardzała. A na dworze polskim jej opinia równała się prawu, naturę bowiem królowa miała mocno despotyczną. Co gorsza, wydaje się również, że – jak każda zaborcza matka – była po prostu (…) zazdrosna. Wolno więc przypuszczać, że stawała na głowie, by odstręczyć od niej syna, i na każdym kroku okazywała (…) swą wyższość.
Źródło: M. Urbański, Poczet królowych i żon władców polskich, Warszawa 2006, s. 141.
Utrwalone w historiografii imiona pierwszej żony Kazimierza Wielkiego to ............ ............ .
Rozstrzygnij, czy mapa przedstawia kształt państwa polskiego po wydarzeniu, którego artystyczną wizję przedstawił polski malarz. Odpowiedź uzasadnij.
Uzasadnienie:
Wyjaśnij obecność przedstawionych postaci na obrazie odnoszącym się do fundacji Akademii Krakowskiej.
Uzasadnienie:
Rozstrzygnij, czy ilustracja odnosi się do zmagań wojennych, w rezultacie których Królestwo Polskie odzyskało dostęp do Morza Bałtyckiego. Odpowiedź uzasadnij.
Uzasadnienie:
Wyjaśnij, jakich informacji o wychowaniu synów królewskich dostarcza ilustracja.
Wyjaśnij, odwołując się do okoliczności wydania statutów cerekwicko‑nieszawskich, dlaczego król udzielił szlachcie gwarancji związanych z udziałem w wyprawach zagranicznych.
Fragment statutów nieszawskich 1454 rokuPrzede wszystkim naszym słowem królewskim przyrzekamy w pełni utrzymać wszystkich mieszkańców naszego królestwa przy wszelkich prawach, danych im przez poprzedników naszych. Nikogo nie polecimy dóbr pozbawić ani uwięzić, jeżeli wina jego nie zostanie wprzód wyrokiem sądowym stwierdzona.
Przyrzekamy również, że gdy wypadnie nam wyprawić się poza granice królestwa, zapłacimy wszystkim towarzyszącym nam ziemianom za każdą włócznię pięć grzywien i wynagrodzimy ich za poniesione szkody i niewolę podług praw, jakie przyznali im nasi poprzednicy (…).
Źródło: Fragment statutów nieszawskich 1454 roku, [w:] M. Sobańska-Bondarczuk, Wiek V-XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, red. S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 193.
Imię i przydomek wystawcy tego przywileju to .................. ............ ............................ .
Uzupełnij tabelę, przeciągając informacje dotyczące przywilejów generalnych dla szlachty.
Aleksander I Jagiellończyk, Równość Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, równość wobec prawa szlachty polskiej i litewskiej, zrównanie praw szlachty obu krajów, czerwiński, 1430-33, 1501
| Wystawca | Najważniejsze postanowienia | Nazwa | Data roczna |
|---|---|---|---|
| czerwiński | |||
| 1430-33 | |||
| Równość Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, równość wobec prawa szlachty polskiej i litewskiej, zrównanie praw szlachty obu krajów | |||
| Aleksander I Jagiellończyk | 1501 |
2. Wystawca: Władysław (II) Jagiełło. Najważniejsze postanowienia: (tu wybierz) 1. wileński, 2. 1447, 3. nietykalność majątkowa szlachty, rozdzielenie urzędów starosty i sędziego ziemskiego, 4. 1422, 5. nietykalność osobista szlachty (neminem captivabimus), wysokie godności kościelne tylko dla szlachty, 6. mielnicki, 7. senat organem wybierającym władcę i stanowiącym prawa, 8. jedlneńsko-krakowskie. Nazwa: (tu wybierz) 1. wileński, 2. 1447, 3. nietykalność majątkowa szlachty, rozdzielenie urzędów starosty i sędziego ziemskiego, 4. 1422, 5. nietykalność osobista szlachty (neminem captivabimus), wysokie godności kościelne tylko dla szlachty, 6. mielnicki, 7. senat organem wybierającym władcę i stanowiącym prawa, 8. jedlneńsko-krakowskie. Data roczna: 1430-33.
3. Wystawca: Kazimierz (IV) Jagiellończyk. Najważniejsze postanowienia: Równość Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, równość wobec prawa szlachty polskiej i litewskiej, zrównanie praw szlachty obu krajów. Nazwa: (tu wybierz) 1. wileński, 2. 1447, 3. nietykalność majątkowa szlachty, rozdzielenie urzędów starosty i sędziego ziemskiego, 4. 1422, 5. nietykalność osobista szlachty (neminem captivabimus), wysokie godności kościelne tylko dla szlachty, 6. mielnicki, 7. senat organem wybierającym władcę i stanowiącym prawa, 8. jedlneńsko-krakowskie. Data roczna: (tu wybierz) 1. wileński, 2. 1447, 3. nietykalność majątkowa szlachty, rozdzielenie urzędów starosty i sędziego ziemskiego, 4. 1422, 5. nietykalność osobista szlachty (neminem captivabimus), wysokie godności kościelne tylko dla szlachty, 6. mielnicki, 7. senat organem wybierającym władcę i stanowiącym prawa, 8. jedlneńsko-krakowskie.
4. Wystawca: Aleksander I Jagiellończyk. Najważniejsze postanowienia: (tu wybierz) 1. wileński, 2. 1447, 3. nietykalność majątkowa szlachty, rozdzielenie urzędów starosty i sędziego ziemskiego, 4. 1422, 5. nietykalność osobista szlachty (neminem captivabimus), wysokie godności kościelne tylko dla szlachty, 6. mielnicki, 7. senat organem wybierającym władcę i stanowiącym prawa, 8. jedlneńsko-krakowskie. Nazwa: (tu wybierz) 1. wileński, 2. 1447, 3. nietykalność majątkowa szlachty, rozdzielenie urzędów starosty i sędziego ziemskiego, 4. 1422, 5. nietykalność osobista szlachty (neminem captivabimus), wysokie godności kościelne tylko dla szlachty, 6. mielnicki, 7. senat organem wybierającym władcę i stanowiącym prawa, 8. jedlneńsko-krakowskie. Data roczna: 1501.
Wyjaśnij, jaką rolę odgrywała „Bogurodzica” w kulturze Polski i Litwy w epoce jagiellońskiej.
