Sprawdź się
Przyporządkuj prawidłowe opisy do wymienionych poniżej mechanizmów regulacji czynności wydzielniczej gruczołów dokrewnych.
wpływ autonomicznego układu nerwowego na aktywność hormonalną gruczołów. Np. stymulacja wydzielania soków trawiennych w układzie pokarmowym przez przywspółczulny układ nerwowy, występowanie pętli ujemnych lub dodatnich sprzężeń zwrotnych. Np. hamowanie wydzielania tyreotropiny (hormonu przysadki) przez wysokie stężenia tyroksyny (hormonu tarczycy), bezpośrednie oddziaływanie produktów metabolicznych na wydzielanie hormonów. Np. regulacja wydzielania insuliny i glukagonu przez zmiany poziomu glukozy w osoczu krwi
| regulacja nerwowa | |
|---|---|
| regulacja metaboliczna | |
| regulacja hormonalna |
Oceń i zaznacz czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Utrzymanie homeostazy i podstawowych funkcji życiowych człowieka jest niezależne od regulacji hormonalnej układu dokrewnego. | □ | □ |
| Przysadka pełni funkcję nadrzędną nad wszystkimi innymi strukturami wydzielniczymi organizmu. | □ | □ |
| Podwzgórze bezpośrednio reguluje czynność gruczołów obwodowych. | □ | □ |
| Najważniejsze gruczoły obwodowe układu dokrewnego, których aktywność jest regulowana przez podwzgórze i przysadkę, to tarczyca, kora nadnerczy i gruczoły płciowe. | □ | □ |
| Sygnały o obwodowym stężeniu hormonu we krwi przesyłane są jedynie za pomocą autonomicznych nerwów obwodowych. | □ | □ |
Na podstawie tekstu z części Przeczytaj, oraz własnej wiedzy, uzupełnij tabelę, przeciągając w odpowiednie miejsca hasła podane poniżej.
Lokalizacja, Wydzielane grupy hormonów, Przykłady wydzielanych hormonów, Pobudzane struktury, Inne funkcje, dół kostny − „siodło tureckie”
| Przysadka | Podwzgórze | |
|---|---|---|
| Lokalizacja | dół kostny − „siodło tureckie” | |
| Wydzielane grupy hormonów | ||
| Przykłady wydzielanych hormonów | ||
| Pobudzane struktury | ||
| Inne funkcje |
Uzupełnij tekst, wybierając prawidłowe sformułowania spośród podanych propozycji.
Sprzężenie zwrotne to rodzaj {patologicznego mechanizmu}{#fizjologicznego mechanizmu regulacyjnego}, w którym {#produkty końcowe}{substraty} procesu wpływają na jego {#sygnały wyjściowe}{produkty końcowe}. Obecność tych mechanizmów w układzie dokrewnym człowieka pozwala na otrzymywanie informacji o {#stężeniu}{tempie produkcji} hormonów w organizmie przez {#nadrzędne}{obwodowe} ośrodki sterujące wydzielaniem. Umożliwia to {zwiększenie wydajności}{#samoregulację} systemu. Podstawą działania systemu sprzężeń zwrotnych są {#pętle pojedyncze}{impulsacje autonomicznego układu nerwowego}. Przykładem takiej pętli jest interakcja przysadki i {#kory}{rdzenia} nadnerczy w regulacji stężenia kortykosteroidów w ciele człowieka. Przysadka pełni nadrzędną funkcję {#ośrodkową}{obwodową}, natomiast nadnercza są gruczołami {ośrodkowymi}{#obwodowymi}. {#Przysadka}{Podwzgórze} wydziela hormon tropowy – ACTH, który pobudza nadnercza do wydzielania {#kortykosteroidów}{liberyn}. Hormony te przedostają się do {autonomicznego układu nerwowego}{#krwiobiegu}, a ich zwiększone stężenie zwrotnie {#hamuje}{pobudza} wydzielanie ACTH. Mniejsze stężenie ACTH {#zmniejsza}{zwiększa} pobudzenie wydzielnicze nadnerczy i prowadzi do {#spadku}{wzrostu} stężenia kortykosteroidów w organizmie. W dalszym etapie, gdy poziom hormonów obwodowych stanie się zbyt niski, zostanie zniesiona ich funkcja {#hamująca}{pobudzająca} i ponownie {#zwiększy się}{zmniejszy się} wydzielanie hormonu tropowego z następowym {zahamowaniem}{#pobudzeniem} gruczołu obwodowego.
Pamiętając o tym, że tyreoliberyna to stymulujący hormon podwzgórza, tyreotropina jest hormonem przysadki, natomiast tyroksyna i trójjodotyronina są produkowane przez tarczycę, pogrupuj w prawidłowej kolejności zmiany hormonalne podwójnej pętli sprzężenia zwrotnego, zaczynając od nadrzędnej ośrodkowej stymulacji wydzielniczej.
- poziom tyroksyny i trójjodotyroniny we krwi spada
- zmniejsza się ośrodkowe pobudzanie tarczycy do produkcji tyroksyny i trójjodotyroniny
- tyreotropina pobudza tarczycę do produkcji tyroksyny i trójjodotyroniny
- podwzgórze wydziela tyreoliberynę
- wysokie stężenia tyroksyny i trójjodotyroniny na obwodzie hamują czynność wydzielniczą zarówno przysadki, jak i podwzgórza
- tyreoliberyna pobudza przysadkę do produkcji tyreotropiny
- poziom tyroksyny i trójjodotyroniny we krwi obwodowej rośnie
- zmniejsza się stężenie tyreoliberyny i tyreotropiny
„Ujemne sprzężenie zwrotne jest najczęściej spotykanym sposobem utrzymania homeostazy hormonalnej organizmu. W najszerszym ujęciu polega ono na tym, że wydzielanie hormonu jest hamowane przez efekty fizjologiczne jego działania (wykrywane przez specjalne układy receptorowe). Dodatnie sprzężenia zwrotne występują rzadko, są ograniczone w czasie i zaprojektowane na kulminację, która zarazem kończy ich działanie. Procesy, w których biorą udział dodatnie sprzężenia zwrotne to m.in. owulacja, ejakulacja i laktacja. Jednak po osiągnięciu tych efektów całokształt czynności endokrynnej organizmu jest przywracany do normy (czyli do dominacji ujemnych sprzężeń zwrotnych) na czas potrzebny do regeneracji zasobów”.
Indeks górny Źródło: Fizjologia układu wydzielania wewnętrznego – pojęcia ogólne, podwzgórze, przysadka, tarczyca, nadnercza, podstawy regulacji gospodarki wapniowo‑fosforanowej, Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej https://pathology.wum.edu.pl. Indeks górny koniecŹródło: Fizjologia układu wydzielania wewnętrznego – pojęcia ogólne, podwzgórze, przysadka, tarczyca, nadnercza, podstawy regulacji gospodarki wapniowo‑fosforanowej, Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej https://pathology.wum.edu.pl.
Test hamowania deksametazonem służy do diagnostyki przyczyn hiperkortyzolemii, czyli nadmiernego wydzielania kortykosterydów przez korę nadnerczy. Gdy przyczyną hiperkortyzolemii jest choroba nadnerczy, wówczas mówi się o zespole Cushinga, jeśli − przysadka mózgowa, wpływająca na produkcję hormonów w nadnerczach − o chorobie Cushinga. Polega (test − przyp. red.) na doustnym przyjęciu najczęściej 1 mg deksametazonu przed snem, o godz. 23−24 i pomiarze stężenia kortyzolu w surowicy następnego dnia na czczo między 8. a 9.
Indeks górny Źródło: https://diag.pl. Indeks górny koniecŹródło: https://diag.pl.
Deksametazon to syntetyczny hormon kory nadnerczy z grupy glikokortykosteroidów (…).
Indeks górny Źródło: Charakterystyka produktu leczniczego, Pabi‑Dexamethason, 500 mikrogramów (mug), tabletki; https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl. Indeks górny koniecŹródło: Charakterystyka produktu leczniczego, Pabi‑Dexamethason, 500 mikrogramów (mug), tabletki; https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl.