Uzupełnij luki w poniższym tekście. Naturalne bezwodniki kwasów organicznych występują 1. kantarydyna, 2. syntetycznymi, 3. rzadko, ze względu na reaktywność grupy funkcyjnej. Zazwyczaj są otrzymywane metodami 1. kantarydyna, 2. syntetycznymi, 3. rzadko. Jednym z przykładów bezwodników kwasowych, otrzymanych z naturalnych źródeł, jest 1. kantarydyna, 2. syntetycznymi, 3. rzadko.
Uzupełnij luki w poniższym tekście. Naturalne bezwodniki kwasów organicznych występują 1. kantarydyna, 2. syntetycznymi, 3. rzadko, ze względu na reaktywność grupy funkcyjnej. Zazwyczaj są otrzymywane metodami 1. kantarydyna, 2. syntetycznymi, 3. rzadko. Jednym z przykładów bezwodników kwasowych, otrzymanych z naturalnych źródeł, jest 1. kantarydyna, 2. syntetycznymi, 3. rzadko.
R1QMJSWy0lmbH1
Ćwiczenie 2
Uzupełnij luki w poniższym tekście. Chlorki kwasowe należą do 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej reaktywnych pochodnych kwasów karboksylowych. Aromatyczne chlorki kwasowe są 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej reaktywne niż alifatyczne i ulegają następującym reakcjom:
1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej chlorków kwasowych - powstaje odpowiedni kwas karboksylowy oraz kwas solny,
1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej chlorku kwasowego - powstaje (gdy stosunek molowy chlorku kwasowego i amoniaku wynosi ) odpowiedni amid oraz chlorek amonu,
1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej chlorku kwasowego - powstaje odpowiedni ester i kwas solny,
reakcja chlorków kwasowych z alkoholanami sodu - powstaje odpowiedni 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej i chlorek sodu,
chlorki kwasowe są substratem w reakcji 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej metodą Friedla‑Craftsa - powstają odpowiednie 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej.
Uzupełnij luki w poniższym tekście. Chlorki kwasowe należą do 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej reaktywnych pochodnych kwasów karboksylowych. Aromatyczne chlorki kwasowe są 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej reaktywne niż alifatyczne i ulegają następującym reakcjom:
1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej chlorków kwasowych - powstaje odpowiedni kwas karboksylowy oraz kwas solny,
1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej chlorku kwasowego - powstaje (gdy stosunek molowy chlorku kwasowego i amoniaku wynosi ) odpowiedni amid oraz chlorek amonu,
1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej chlorku kwasowego - powstaje odpowiedni ester i kwas solny,
reakcja chlorków kwasowych z alkoholanami sodu - powstaje odpowiedni 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej i chlorek sodu,
chlorki kwasowe są substratem w reakcji 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej metodą Friedla‑Craftsa - powstają odpowiednie 1. mniej, 2. acylowania, 3. hydroliza, 4. ester, 5. alkoholiza, 6. ketony, 7. amonoliza, 8. najbardziej.
21
Ćwiczenie 3
Wymień rodzaje bezwodników i podaj po jednym przykładzie związku (pisząc jego nazwę) do każdego rodzaju.
R1Sp4LvcECZWS
Odpowiedź: (Uzupełnij).
Wyróżniamy trzy rodzaje bezwodników.
bezwodniki symetryczne, np. bezwodnik propanowy
bezwodniki mieszane, np. bezwodnik benzoesowo‑propanowy
bezwodniki cykliczne, np. bezwodnik pentanodiowy (bezwodnik glutarowy)
21
Ćwiczenie 4
Wiedząc, że amonoliza bezwodników kwasowych zachodzi według poniższego schematu:
R9G4WmPPnRxj5
Na ilustracji jest równanie reakcji: cząsteczka o wzorze: dwie grupy R jedna pod drugą łączą się - każda z nich - z grupą COO (jeden atom węgla jest wspólny) dodać dwie cząsteczki amoniaku, strzałka w prawo, cząsteczka o wzorze - grupa R łączy się z atomem węgla, który z kolei łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu oraz wiązaniem pojedynczym z grupą dodać .
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Podaj wzór półstrukturalny bezwodnika użytego w reakcji, w której otrzymano propanoamid i propanian amonu.
R1O7W4KJUCegk
Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.
Propanoamid i propanian amonu zawierają w swej strukturze po trzy atomy węgla.
R1Ni77U7kgtdl
Na ilustracji jest wzór półstrukturalny bezwodnika butanowego - we wzorze równolegle do siebie biegną dwa takie same łańcuchy: grupa metylowa połączona jest wiązaniem pojedynczym z grupą metylenową, ta z kolei łączy się z atomem węgla. Każdy z dwóch atomów węgla łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu oraz wiązaniem pojedynczym z atomem tlenu - ten atom tlenu jest wspólny. W sumie są trzy atomy tlenu.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R16247G6hDknU2
Ćwiczenie 4
Zastanów się i wybierz, ile atomów węgla zawierają w swej strukturze propanoamid i propanian amonu. Możliwe odpowiedzi: 1. trzy, 2. dwa, 3. jeden, 4. pięć
21
Ćwiczenie 5
Wiedząc, że chlorki kwasowe reagują z alkoholami (tzw. alkoholiza) według schematu:
Zapisz równanie reakcji otrzymywania:
A) octan (etanian) metylu;
B) octan (etanian) fenylu.
R1EdTDQBXt7Wf
Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.
R19DHE6ISd7EW
(Uzupełnij).
W octanie metylu jako występuje grupa metylowa (), a w octanie fenylu- grupa fenylowa.
R1Nco19Rn0kuV
Ilustracja przedstawiająca dwa równania reakcji. Równanie A. Cząsteczka chlorku acetylu zbudowanego z podstawnika metylowego związanego z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z atomem chloru. Dodać cząsteczkę metanolu składającą się z grupy metylowej połączonej z grupą hydroksylową . Strzałka w prawo, za strzałką cząsteczka octanu metylu zbudowanego z grupy związanej z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z kolejnym atomem tlenu podstawionym grupą metylową . Dodać cząsteczkę chlorowodoru . Równanie B. Cząsteczka chlorku acetylu zbudowanego z podstawnika metylowego związanego z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z atomem chloru. Dodać cząsteczkę fenolu składającą się z grupy fenylowej, to jest sześcioczłonowego pierścienia aromatycznego połączonego z grupą hydroksylową . Strzałka w prawo, za strzałką cząsteczka octanu metylu zbudowanego z grupy związanej z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z kolejnym atomem tlenu podstawionym grupą fenylową. Dodać cząsteczkę chlorowodoru .
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
31
Ćwiczenie 6
Bezwodniki i chlorki kwasowe można otrzymać m.in. następującymi metodami:
R1TtKIjRpY0HT
Na ilustracji są dwa równania reakcji. Pierwsze równanie: jedna cząsteczka kwasu karboksylowego strzałki w dwie strony, pod strzałką minus jedna cząsteczka wody, jedna cząsteczka bezwodnika kwasowego. Drugie równanie: jedna cząsteczka kwasu karboksylowego strzałka w prawo, nad strzałką jedna cząsteczka trichlorku fosforu lub jedna cząsteczka chlorku tionylu, jedna cząsteczka chlorku kwasowego.
Źródło: GroMar Sp. z o.o. oprac. na podst.: Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia: Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa - Bielsko‑Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.
Odpowiedz na następujące pytania, podając wzory półstrukturalne i nazwy systematyczne odpowiednich związków.
A) Jaki kwas poddano odwodnieniu, jeśli otrzymano bezwodnik o wzorze:
RL2a7DLfQCA9v
Na ilustracji jest wzór półstrukturalny - we wzorze równolegle do siebie biegną dwa takie same łańcuchy: grupa metylowa połączona jest wiązaniem pojedynczym z grupą metylenową, ta z kolei łączy się z atomem węgla. Każdy z dwóch atomów węgla łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu oraz wiązaniem pojedynczym z atomem tlenu - ten atom tlenu jest wspólny. W sumie są trzy atomy tlenu.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
B) Jaki chlorek kwasowy można otrzymać w reakcji kwasu octowego z ?
R12oA620UvZaI
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na liczbę atomów węgla w cząsteczkach.
RtKfqxPYKn1AM
Na ilustracji są dwa wzory: kwasu propanowego - grupa metylowa łączy się z grupą metylenową, ta zaś łączy się z grupą COOH i chlorku kwasu etanowego - grupa metylowa łączy się z atomem węgla. Ten z kolei łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu i wiązaniem pojedynczym z atomem chloru.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 6
RoJopTWMzjDjh
Wybierz prawidłowe produkty następującej reakcji:
Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3.
31
Ćwiczenie 7
Wiedząc, że alkoholiza bezwodników kwasowych zachodzi według schematu:
Rsx94348wACm5
Na ilustracji jest równanie reakcji: cząsteczka o wzorze dwie grupy R jedna pod drugą łączą się - każda z nich - z grupą COO (jeden atom węgla jest wspólny) dodać jedna cząsteczka R1OH, strzałka w prawo, cząsteczka o wzorze - grupa R łączy się z atomem węgla, który z kolei łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu oraz wiązaniem pojedynczym z atomem tlenu - ten łączy się z grupą R1 dodać jedna cząsteczka RCOOH.
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia : Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa - Bielsko‑Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.
Podaj wzór półstrukturalny powstającego estru i kwasu karboksylowego w reakcji z udziałem bezwodnika octowego i metanolu.
Rw59WrhA6EgkH
(Uzupełnij).
W estrach występuje grupa estrowa:
R1VoINPL2jd9o
Na ilustracji jest wzór: grupa COO łączy się po lewej stronie z R1, a po prawej z R2.
Grafika przedstawia grupę estrową, gdzie R1 oznacza alkil pochodzący od kwasu karboksylowego, powstały po oderwaniu grupy karboksylowej, a R2 - alkil pochodzący od alkoholu po oderwaniu od niego grupy hydroksylowej.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RamCh0iGX2joJ
Na ilustracji są dwa wzory. Pierwszy wzór: grupa metylowa łączy się z atomem węgla. Ten z kolei łączy się po prawej stronie u góry wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, a na dole z atomem tlenu, który łączy się z grupą metylową. Drugi wzór: grupa metylowa łączy się z grupa COOH.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 7
R5bxWcE4h69kH
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 8
Wiedząc, że chlorki kwasowe reagują z solami kwasów karboksylowych oraz tworzą bezwodniki wg schematu:
R1qLNQw2cCVzZ
Ilustracja przedstawia równanie reakcji: cząsteczka o wzorze - R łączy się z atomem węgla, który łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu oraz wiązaniem pojedynczym z atomem chloru dodać cząsteczka o wzorze R1 łączy się z atomem węgla,. Ten łączy się z grupą ONa oraz wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, strzałka w prawo, cząsteczka o wzorze - grupa R i R1 jedna nad drugą, każda z nich łączy się z grupą COO dodać jedna cząsteczka NaCl.
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia : Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa - Bielsko‑Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zapisz równanie reakcji otrzymywania:
A) bezwodnika kwasu octowego;
B) bezwodnika kwasu propanowego.
RR5o9y5jdbYKk
(Uzupełnij).
Zastanów się, jaki jest wzór podstawników alkilowych w każdym z przypadków.
R12CB51x24nbj
Na ilustracji są dwa równania reakcji. Równanie A: cząsteczka o wzorze grupa metylowa łączy się z atomem węgla, który łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu i wiązaniem pojedynczym z atomem chloru dodać cząsteczka o wzorze grupa metylowa łączy się z atomem węgla, który łączy się u góry po prawej stronie z grupą ONa, a na dole wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, strzałka w prawo, cząsteczka o wzorze: dwie grupy metylowe łączą się z grupą COO dodać jedna cząsteczka NaCl. Równanie B: cząsteczka o wzorze grupa metylowa łączy się z grupą metylenową, ta zaś łączy się z atomem węgla. Atom węgla łączy się wiązaniem podwójnym z atomem tlenu i wiązaniem pojedynczym z atomem chloru dodać cząsteczka o wzorze grupa metylowa łączy się z grupą metylenową, która łączy się z atomem węgla, który łączy się u góry po prawej stronie z grupą ONa, a na dole wiązaniem podwójnym z atomem tlenu, strzałka w prawo, cząsteczka o wzorze: dwa identyczne szeregi - dwie grupy metylowe łączą się z grupą metylenową, która łączy się z grupą COO dodać jedna cząsteczka NaCl.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
