Sprawdź się
Które z poniższych zdań trafnie opisują Platońską koncepcję filozofii wyrażoną w alegorii jaskini?
| Zdanie | Tak | Nie |
| Filozofowanie wymaga porzucenia przekonania o ważności wyobrażeń zmysłowych. | □ | □ |
| Poznanie dokonuje się w jednorazowym akcie intuicji. | □ | □ |
| Idee są położone między istnieniem a nieistnieniem. | □ | □ |
| Wiedzę ogólną i pewną zdobywamy, poznając idee. | □ | □ |
Rozwiąż krzyżówkę
- Według Platona najwyższa wartość.
- Podstawowa władza poznawcza w Platońskiej teorii poznania.
- W alegorii symbolizują poznanie zmysłowe.
- Stanowisko metafizyczne właściwe platonizmowi.
- Według Platona w niej wszyscy tkwimy od dziecięcych lat.
- W alegorii symbolizują duszę/rozum.
- Wypełniają umysły siedzących na ławie jaskini Platona.
| 1 | |||||||||
| 2 | |||||||||
| 3 | |||||||||
| 4 | |||||||||
| 5 | |||||||||
| 6 | |||||||||
| 7 |
Objaśnij sens poniższych sformułowań z alegorii jaskini.
[…] ile razy by ktoś został wyzwolony i musiałby zaraz wstać i obrócić szyję, i iść, i patrzeć w światło, cierpiałby, robiąc to wszystko […], gdyby go ktoś zmuszał, żeby patrzał w samo światło, to bolałyby go oczy […].
Gdyby taki człowiek z powrotem na dół zszedł i w tym samym szeregu usiadł, to czy nie miałby oczu napełnionych ciemnością, gdyby nagle wrócił ze słońca?
Z tekstu Platona wynotuj słowa i wyrażenia, które mają obok znaczenia dosłownego znaczenie przenośne. Podaj ich znaczenia przenośne.
Zrekonstruuj drogę poznania zawartą w alegorii. Odpowiedz na pytanie: Jaka główna cecha drogi poznania jest widoczna w alegorii?
- poznawane są odbicia przedmiotów w wodzie
- poznawane są byty matematyczne
- poznawane są ciała niebieskie w nocy, gwiazdy i księżyc
- poznawane jest odbicie słońca w wodzie i samo słońce
- poznawane są cienie
- poznawany jest świat idei z najwyższą ideą Dobra
Dopasuj definicje do pojęć.
stanowisko w metafizyce, zgodnie z którym istota rzeczywistości ma naturę duchową, niematerialną, stanowisko w metafizyce, zgodnie z którym w rzeczywistości istnieją dwa rodzaje substancji – fizyczna i duchowa
| dualizm | |
| idealizm |
Przypomnij sobie lub znajdź w źródłach podstawowe pojęcia charakteryzujące stanowiska Platona w kwestiach epistemologicznych. Objaśnij te stanowiska, powołując się na tekst alegorii. Jeżeli to możliwe, użyj cytatów i objaśnij je.
Zapoznaj się ponownie z poniższym fragmentem opowieści o jaskini. Odpowiedz na pytania: o którym filozofie można powiedzieć, że pragnął ludzi podprowadzać wyżej, chociaż płacił za to cenę przytoczoną w tekście? Jaki był jego los? Który z dialogów Platon poświęca obronie tego filozofa?
Państwo, 516 e„[…] Gdyby taki człowiek z powrotem na dół zszedł i w tym samym szeregu usiadł, to czy nie miałby oczu napełnionych ciemnością, gdyby nagle wrócił ze słońca?
– I bardzo – powiada.
– A gdyby teraz znowu musiał wykładać tamte cienie na wyścigi z tymi, którzy bez przerwy siedzą w kajdanach, a tu jego oczy byłyby słabe, zanimby nie wróciły do siebie, bo przystosowanie ich wymaga nie bardzo małego czasu, to czy nie narażałby się na śmiech i czy nie mówiono by o nim, że chodzi na górę, a potem wraca z zepsutymi oczami, i że nie warto nawet chodzić tam pod górę. I gdyby ich ktoś próbował wyzwalać i podprowadzać wyżej, to gdyby tylko mogli chwycić coś w garść i zabić go, na pewno by go zabili […].Źródło: Platon, Państwo, 516 e, tłum. W. Witwicki.