Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1RxYFoIAdhsY11
Ćwiczenie 1
Określ prawdziwość zdań. Odróżnienie rozumu i doświadczenia jako władz poznawczych nastąpiło w starożytności. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nowożytny spór między racjonalistami i empirystami toczył się w XV i XVI wieku. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Empiryzm i racjonalizm genetyczny oddają psychologiczny aspekt procesu poznania. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Porównanie umysłu do „czystej tablicy” oddaje stanowisko natywistyczne. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R1MiQA5ZJ78Md1
Ćwiczenie 2
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Autor tezy cogito ergo sum?, 2. Nauczyciel Arystotelesa?, 3. Greckie opowieści o początkach świata?, 4. Grecki filozof otruty cykutą?, 5. Zajmował się nią Euklides., 6. Twórca klasycznej postaci empiryzmu., 7. To co jest poza fizyką?, 8. Poeta, który grekom opowiedział o wojnie z Troją?
1
Ćwiczenie 2
RBHhMtKMSChJy
(Uzupełnij).
RmA3jb9wLlZD611
Ćwiczenie 3
R10WGd2jopy0Q11
Ćwiczenie 4
Zaznacz, które z poniższych sądów mają charakter aprioryczny, a które aposterioryczny?. Pierwiastek z 12 wynosi 3,46410161514. Możliwe odpowiedzi: Aprioryczny, Aposterioryczny. Słyszę, że mój fortepian pilnie wymaga strojenia. Możliwe odpowiedzi: Aprioryczny, Aposterioryczny. Dzisiaj w nocy padał deszcz albo nie padał. Możliwe odpowiedzi: Aprioryczny, Aposterioryczny. Odczuwam złość na myśl o tym, co mnie czeka. Możliwe odpowiedzi: Aprioryczny, Aposterioryczny
11
Ćwiczenie 5

Przyporządkuj każde z poniższych sformułowań i nazwisk do jednego ze stanowisk epistemologicznych, umieszczając je przy odpowiedniej ilustracji.

R16low5gp52SW1
Propozycje: Natywizm, Antynatywizm, Aprioryzm, Aposterioryzm, Doświadczenie zmysłowe, Doświadczenie wewnętrzne, Rozum. Filozofowie: Locke, Descarte, Hume, Spinoza.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 5
R3TMXUbXYVA4i
Propozycje: Natywizm, Antynatywizm, Aprioryzm, Aposterioryzm, Doświadczenie zmysłowe, Doświadczenie wewnętrzne, Rozum. Filozofowie: Locke, Descarte, Hume, Spinoza. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z poniższym tekstem. Zrekonstruuj poglądy autora dotyczące możliwości poznawczych zmysłów i wyobraźni.
Zapoznaj się z poniższym tekstem. Zrekonstruuj poglądy autora dotyczące możliwości poznawczych zmysłów i wyobraźni.
1
Kartezjusz Medytacje o pierwszej filozofii

Weźmy np. ten wosk; (…) jego barwa, kształt, wielkość są widoczne: jest twardy, zimny, można go łatwo dotknąć i gdy stuknąć weń palcem, wydaje dźwięk. Jednym słowem posiada wszystko, co zdaje się być potrzebne, aby jakieś ciało mogło zostać jak najwyraźniej poznane. Ale oto, w czasie, gdy to mówię, przybliża się wosk do ognia, traci resztki smaku, zapach ulatuje, barwa się zmienia, kształt znika, rozmiary rosną, wosk staje się płynny, gorący, ledwo go dotknąć można i już, jeśli weń stukać, nie wydaje dźwięku. Czyż to jest dalej ten sam wosk? Trzeba przyznać, że ten sam, nikt temu nie przeczy, nikt inaczej nie myśli. Cóż to więc było w tym wosku, co tak wyraźnie się pojmowało? Na pewno nic z tego, co mi było dane przez zmysły, cokolwiek bowiem podpadało bądź pod zmysł smaku, bądź zapachu, bądź wzroku, bądź dotyku, bądź słuchu, uległo już zmianie: a tymczasem wosk pozostaje. Może to to było, co teraz myślę, mianowicie że wosk sam nie był tą słodyczą miodu ani tą wonią kwiatów, ani tą bielą, ani kształtem, ani dźwiękiem, lecz ciałem, które mi się przedtem ujawniało w ten sposób, a teraz w inny. Lecz czym dokładnie jest to, co tak sobie wyobrażam? Zwróćmy baczną uwagę i usunąwszy to wszystko, co do wosku nie należy, przyjrzyjmy się, co pozostaje; otóż nic innego, jak tylko coś rozciągłego, giętkiego i zmiennego. Ale co to jest to: giętkie i zmienne? Czyż to, że sobie wyobrażam, iż ten wosk może przejść z kształtu okrągłego do kwadratowego, a od tego do trójkątnego? Żadną miarą, albowiem pojmuję ten wosk jako zdolny do niezliczonej ilości takich zmian, nie mogę zaś przebiec w wyobraźni niezliczonej ilości, a zatem pojęcie to nie powstaje dzięki zdolności wyobrażania.(…) Nic mi więc innego nie pozostaje, jak przyznać, że nie mogę sobie wyobrazić, czym jest ten wosk, lecz tylko rozumem (mente) ująć (…) a jego ujęcie (…) polega na wglądzie samego umysłu.

cw5 Źródło: Kartezjusz, Medytacje o pierwszej filozofii, tłum. M. Ajdukiewicz, K. Ajdukiewicz, S. Świeżawski, I. Dąmbska, Warszawa 1958, s. 44.
R5MSsLnmSeMVr
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z tekstem. Odpowiedz na pytania. 1. Jakie są poznawcze możliwości rozumu? Czy rozum może wykroczyć poza to, co dane w doświadczeniu, i stać się samodzielną władzą poznawczą? Pamiętaj, że pojęcie idei oznacza w koncepcji Locke’a treść umysłu. 2. Jakie są źródła wszystkich treści, które istnieją w umyśle?
Zapoznaj się z tekstem. Odpowiedz na pytania. 1. Jakie są poznawcze możliwości rozumu? Czy rozum może wykroczyć poza to, co dane w doświadczeniu, i stać się samodzielną władzą poznawczą? Pamiętaj, że pojęcie idei oznacza w koncepcji Locke’a treść umysłu. 2. Jakie są źródła wszystkich treści, które istnieją w umyśle?
1
John Locke Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego

Nasze obserwacje zwrócone ku zmysłowym rzeczom zewnętrznym czy też ku wewnętrznym czynnościom duchowym (…) – oto, co zaopatruje umysł w cały materiał myślenia. Takie są dwa źródła poznania, z których pochodzą wszystkie idee, jakie mamy lub możemy mieć naturalnym sposobem (…) Rozum zdaje się nie posiadać najsłabszego przebłysku jakiejkolwiek idei, której by nie otrzymywał z któregoś z tych dwu źródeł (…) chociaż być może (…) rozum je łączy i rozszerza na nieskończenie różne sposoby (…)
Panowanie człowieka w małym światku własnego umysłu jest mniej więcej takie samo, jak w wielkim świecie rzeczy widzialnych, gdzie jego potęga, jakkolwiek wspierana sztuką i zdobytą sprawnością, ogranicza się do łączenia i rozdzielania materiałów, jakie wpadną mu w ręce; ale nie może uczynić nic, by stworzyć najmniejszą bodaj nową cząstkę materii albo unicestwić chociażby jeden z istniejących już atomów.

cw6 Źródło: John Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, t. 1, tłum. B. Gawecki, Warszawa 1955, s. 119–142.
RvLFc4UsMPvix
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 8

Uzupełnij poniższe zdanie.

RfUiuVvC8qwhi
Jeżeli Warszawa leży na zachód od Moskwy, to Moskwa leży Tu uzupełnij od Warszawy.
31
Ćwiczenie 9

Czy sąd wyrażony w uzupełnionym zdaniu, z poprzedniego ćwiczenia, ma charakter aprioryczny czy aposterioryczny? Odpowiedź uzasadnij.

RHXSo8RXJbOUE
(Uzupełnij).
RKK3uzWe1Anuz3
Ćwiczenie 10
Zaznacz, które słowo w poniższym zdaniu decyduje o tym, że zdanie to jest sądem a priori? W każdym trójkącie prostokątnym suma kwadratów długości przyprostokątnych jest równa kwadratowi długości przeciwprostokątnej tego trójkąta.
3
Ćwiczenie 10
RMqayonLWN1a3
W każdym trójkącie prostokątnym suma kwadratów długości przyprostokątnych jest równa kwadratowi długości przeciwprostokątnej tego trójkąta. (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 11

Uzasadnij wybór z ćwiczenia dziesiątego.

R2aoq7Nzw06kX
(Uzupełnij).