Sprawdź się
Wybierz tytuł rozdziału książki Stefanii Ochmann‑Staniszewskiej Dynastia Wazów w Polsce, który najlepiej odpowiada tytułom z podrozdziałów.
Tytuły podrozdziałów:
Problem odzyskania dziedzictwa szwedzkiego, zdobycia tronu moskiewskiego i uzyskania innych domen dziedzicznych poza granicami Rzeczypospolitej
Próby reformy prawa o wolnej elekcji
Sprawa reformy parlamentarnej
Reforma urzędu hetmańskiego
Wskaż, jaką literą oznaczono na mapie teren, o którym mówi pogrubiony w tekście fragment.
Dynastia Wazów w PolsceW okresie interregnum po śmierci Stefana Batorego sprawa wyboru Zygmunta III na króla Polski nie była przesądzona. Istnienie fakcji mających różne interesy, przy tym różnica interesów między Koroną a Wielkim Księstwem Litewskim, w obrębie Korony zaś między Wielkopolską a Małopolską, komplikowały sytuację. W takim stanie rzeczy nie było zgody co do kandydata do tronu. Należało rozstrzygnąć między kandydaturami: habsburską, szwedzką i rodzimą – „Piasta”. Fakcja Zborowskich […] lansowała arcyksięcia Maksymiliana [Habsburga], obóz Jana Zamoyskiego, tzw. kancelarianie wysuwali kandydaturę „Piasta” – bez wskazania na konkretną osobę, choć sam Zamoyski być może marzył o koronie. Część koroniarzy oraz Litwini opowiadali się za elekcją cara Fiodora, syna Iwana Groźnego, w nadziei na zawarcie unii litewsko‑polsko‑moskiewskiej i zapewnienie w ten sposób bezpieczeństwa Rzeczpospolitej […]. W agitacji na rzecz Zygmunta przede wszystkim podkreślano jego jagiellońskie pochodzenie, następnie korzyści dla Rzeczpospolitej ze związku ze Szwecją, takie jak swoboda żeglugi bałtyckiej […]. Żywiono też nadzieję na przyłączenie Estonii zajętej przez Szwedów w czasie wojny o Inflanty (pierwsza wojna północna 1563–1570).
Na podstawie źródeł wyjaśnij sens użytego w tekście, pogrubionego sformułowania.
Źródło A
Dynastia Wazów w PolsceSejm koronacyjny zebrał się w Krakowie 10 grudnia 1587 r. […]. Koronacja Zygmunta III odbyła się nie przed sejmem, ale w czasie jego trwania 27 grudnia […]. Koronacja nie zakończyła – w tym przypadku – okresu bezkrólewia. Zwolennicy arcyksięcia Maksymiliana nie rezygnowali z walki o tron dla swego kandydata, tym bardziej że Wielkie Księstwo Litewskie też jeszcze nie uznało Zygmunta. Przedstawiciele Litwy nie przybyli na otwarcie sejmu ani na koronację Zygmunta III. Zjawili się w Krakowie dopiero w początkach stycznia 1588 r., wyrażając żal […], że nie mogli wziąć udziału w elekcji, i zaznaczając, że widzą w Zygmuncie potomka dawnych władców Litwy. Oświadczyli: „Naprzód nie chcemy związków unii łamać. Druga, nie chcemy Rzeczypospolitej w niebezpieczeństwo przywodzić. Trzecia, nie chcemy Waszą Królewską Mością gardzić, gdyżeś jest ex ossibus [z kości] naszych”.
Źródło B
Przekształć zamieszczoną ilustrację na komiks, który zawierać będzie odpowiedź stronnika królewskiego, kaznodziei Piotra Skargi na zarzuty wobec władcy sformułowane w źródle A.
Źródło A
Dynastia Wazów w PolsceJesteś ojczymem własnym, nie ojcem ojczyzny,
sprawiedliwość zginęła, w niej dosyć trucizny.
Nie dbasz o nasze dobro, swoje masz na pieczy,
Nikczemnyś i nie służysz pospolitej rzeczy.
Alchimijać na myśli, ogródków szczepienie,
Rzeczy płonnych robienie i złota zlewanie.
Nie na to cię wezwano, być rzemiosło robieł.
Albo jakie płochości [z] swą niesławą płodził.
Słownik do źródła A:
mieć coś na pieczy – dbać o coś
rzeczy płonne – niepotrzebne, błahe rzeczy
płochości – złe rzeczy
Źródło B
Autor anonimowy
Dynastia Wazów w Polsce
Jesteś ojczymem własnym, nie ojcem ojczyzny,
sprawiedliwość zginęła, w niej dosyć trucizny.
Nie dbasz o nasze dobro, swoje masz na pieczy,
Nikczemnyś i nie służysz pospolitej rzeczy.
Alchimijać na myśli, ogródków szczepienie,
Rzeczy płonnych robienie i złota zlewanie.
Nie na to cię wezwano, być rzemiosło robieł.
Albo jakie płochości [z] swą niesławą płodził.
Indeks dolny Źródło: Autor anonimowy, [w:] Stefania Ochmann‑Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 122. Indeks dolny koniecŹródło: Autor anonimowy, [w:] Stefania Ochmann‑Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006, s. 122.
Porównaj zamieszczoną ilustrację przedstawiającą króla Zygmunta III Wazę z charakterystyką władcy autorstwa dyplomaty włoskiego, nuncjusza Claudia Rangoniego (audiobook). Wskaż podobieństwa obu źródeł co do wyglądu oraz ubioru władcy.