Sprawdź się
Zaznacz zdania prawdziwe z punktu widzenia koncepcji fizykalizmu.
Zdanie | Prawda | Fałsz |
Język fizykalny jest uniwersalnym językiem nauki. | □ | □ |
Wdrożenie języka fizykalnego ma uczynić wyraźniejszą różnicę między humanistyką a przyrodoznawstwem. | □ | □ |
Każde zdanie języka jakiejkolwiek gałęzi nauki jest treściowo równoważne jakiemuś zdaniu języka fizykalnego. | □ | □ |
Program fizykalizmu jako wzór języka przyjmował język psychologii. | □ | □ |
Dokończ poniższe zdania, zakładając, że program fizykalizmu został w pełni zrealizowany.
Zapoznaj się z podanym przez R. Carnapa przykładem.
Filozofia i składnia logiczna cz. III, p. 7Rozważmy dla przykładu następujące zdanie psychologiczne: „O godz. 10 pan A był rozgniewany”. Treściowo równoważne zdanie języka fizykalnego brzmi: „O godz. 10 pan A znajdował się w pewnym stanie fizycznym, który charakteryzował się przyspieszonym oddechem i pulsem, napięciem pewnych mięśni, skłonnością do gwałtownych reakcji itd”. Oznaczmy własność bycia rozgniewanym za pomocą symbolu „Q1”, opisany wyżej stan cielesny – za pomocą symbolu „Q2”, a godzinę 10 za pomocą symbolu „t1”. Oba rozważane zdania możemy wówczas zapisać symbolicznie w sposób następujący:
(zdanie psychologiczne) Q1 (A,t1)
(zdanie fizykalne) Q2 (A,t1)
Przeczytaj fragment tekstu z książki R. Carnapa Filozofia i składnia logiczna. Następnie przeczytaj fragment bajki filozoficznej Leszka Kołakowskiego pt. Piękna twarz. Zwróć uwagę, że atrakcyjność fizyczna ludzi często bywa przedmiotem charakterystyk etycznych.
Zapoznaj się z fragmentem tekstu z książki R. Carnapa Filozofia i składnia logiczna. Następnie zapoznaj się z fragmentem bajki filozoficznej Leszka Kołakowskiego pt. Piękna twarz. Zwróć uwagę, że atrakcyjność fizyczna ludzi często bywa przedmiotem charakterystyk etycznych.
Filozofia i składnia logicznaNie wymieniliśmy dotąd jednego z działów filozofii, traktowanego przez niektórych filozofów jako dział główny; mamy na myśli filozofię wartości, której głównym odgałęzieniem jest filozofia moralności, czyli etyka. Słowo „etyka” używane bywa w dwu różnych znaczeniach. „Etyką” nazywa się niekiedy pewien rodzaj badań empirycznych, a mianowicie psychologiczne i socjologiczne badania dotyczące ludzkich zachowań, a zwłaszcza uwarunkowania tych zachowań przez uczucie i wolę oraz wpływu, jaki wywierają one na innych ludzi. Tak rozumiana etyka jest dyscypliną empiryczną, naukową gałęzią raczej empirycznej nauki niż filozofii. Zasadniczo odrębny charakter ma etyka w drugim znaczeniu, etyka jako filozofia wartości moralnych lub norm moralnych, którą można nazwać etyką normatywną. Tak pojęta etyka nie jest badaniem faktów, ale rzekomym badaniem, co dobre, a co złe, co czynić należy, a czego nie należy. Zadaniem, jakie stawia sobie owa etyka filozoficzna lub normatywna, jest ustalenie norm ludzkiego postępowania lub formułowanie sądów o wartościach moralnych. (…)
Aby uniknąć nieporozumień, musimy podkreślić, że nie negujemy wcale możliwego pożytku naukowych badań dotyczących aktów wartościowania i wypowiedzi wartościujących. Są to akty konkretnych jednostek i, jak wszelkie działania ludzkie, stanowią możliwy przedmiot badania naukowego. Historycy, psychologowie i socjologowie mogą analizować je i wyjaśniać przyczynowo, a takie historyczne czy psychologiczne zdania dotyczące aktów wartościowania i wypowiedzi wartościujących stanowią całkowicie sensowne zdania naukowe, należące do etyki w pierwszym z rozróżnionych znaczeń tego słowa. Lecz zdania wartościujące są tu tylko przedmiotem badania, nie zaś twierdzeniami samych tych teorii i, tak jak gdzie indziej, są pozbawione sensu teoretycznego. Dlatego też włączamy je do królestwa metafizyki.
Piękna twarzNino był czeladnikiem piekarskim, znanym ze swojej pięknej twarzy. Była to istotnie najpiękniejsza twarz w okolicy i wszystkie dziewczęta odwracały wzrok, kiedy Nino przechodził ulicą – tak przyciągała je piękna twarz młodego piekarza.
Niestety, Nino pracował przy piecu, w wilgotnej i gorącej piekarni, to zaś, jak wiadomo, niedobrze wpływa na piękne twarze. Prócz tego miewał niekiedy zmartwienia, jak wszyscy ludzie, a wiadomo, że zmartwienia szkodzą piękności.
W rezultacie Nino, przeglądając się w lustrze, stwierdzał ze smutkiem, że na pięknej twarzy życie zaczyna powoli żłobić swój ślad. Mimo to była ona nadal niezwykle piękna i Nino rad był ustrzec to piękno przed złośliwością czasu.
Sformułuj dwa sądy etyczne i zadaj dwa etyczne pytania do opisanej w bajce sytuacji, pamiętaj o rozumieniu etyki przez Carnapa.