Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
1
R11k4fI7x4myp11
Ćwiczenie 1
Wskaż wydarzenia, w których Maximilien Robespierre mógł wziąć udział. W razie potrzeby wróć do multimedium (animacji). Ilustracja 1: Koronacja Ludwika XVI, 1 stycznia 1775 roku. Ilustracja 2: Otwarcie Stanów Generalnych, 5 maja 1789 roku. Ilustracja 3: Posiedzenie klubu jakobinów, 11 stycznia 1792 roku. Ilustracja 4: Bitwa pod Valamy, 20 września 1792 roku. Ilustracja 5: Ostatnia sesja klubu kordelierów, początek 1794 roku. Ilustracja 6: Atak na ratusz przeprowadzony przez oddziału Konwentu 10 thermidora roku II, 28 lipca 1794 roku.
Źródło: Ilustracje: domena publiczna, Wikimedia Commons/gallica.fr.
Ćwiczenie 1
RttBhy0zO34dP
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2
Zapoznaj się z opisem poniższej ilustracji oraz tekstem źródłowym, a następnie wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisem poniższej ilustracji oraz tekstem źródłowym, a następnie wykonaj polecenie.
R1TapbwoxtESJ
Obraz przedstawia scenę rodzajową. Na środku placu Carousel ustawiona jest na drewnianym podwyższeniu gilotyna. Trwa egzekucja. W wozie nieopodal gilotyny czekają kolejni skazańcy. Egzekucji przygląda się licznie zgromadzony lud i wojsko.
Gilotyna postawiona na placu Carousel (w Paryżu) 13 sierpnia 1792, służąca do karania konspiratorów i wrogów ojczyzny.
Źródło: gallica.fr., domena publiczna.
Litania z II roku Republiki (1793)

Święta Gilotyno, opiekunko patriotów, módl się za nami. Święta Gilotyno, trwogo arystokratów, opiekuj się nami. Machino łaskawa, zmiłuj się nad nami. Machino cudowna, zmiłuj się nad nami. Święta Gilotyno, od nieprzyjaciół naszych ocal nas.

gilotyna Źródło: Litania z II roku Republiki (1793), [w:] Monika Milewska, Ocet i łzy. Terror Wielkiej Rewolucji Francuskiej jako doświadczenie traumatyczne, Gdańsk 2018, s. 8.
RHM2VsxSJ08Qe
Zaznacz stwierdzenia, które trafnie opisują wymowę powyższych źródeł. Możliwe odpowiedzi: 1. Ludzie we Francji czuli trwogę na myśl o gilotynie., 2. Francuzi z entuzjazmem odnosili się do egzekucji, a nawet gloryfikowali gilotynę., 3. W pierwszych miesiącach trwania terroru Komitet Ocalenia Publicznego cieszył się dużym zaufaniem opinii publicznej., 4. Znacząca część społeczeństwa w publicznych egzekucjach widziała sposób na zachowanie zdobyczy rewolucji., 5. Tłum obojętnie przyglądał się wykonywanym egzekucjom.

Zaznacz stwierdzenia, które trafnie opisują wymowę powyższych źródeł.

  • Ludzie we Francji czuli trwogę na myśl o gilotynie.
  • Francuzi z entuzjazmem odnosili się do egzekucji, a nawet gloryfikowali gilotynę.
  • W pierwszych miesiącach trwania terroru Komitet Ocalenia Publicznego cieszył się dużym zaufaniem opinii publicznej.
  • Znacząca część społeczeństwa w publicznych egzekucjach widziała sposób na zachowanie zdobyczy rewolucji.
  • Tłum obojętnie przyglądał się wykonywanym egzekucjom.
31
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się z opisami ilustracji i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisami ilustracji i wykonaj polecenie.
RBmaC1c5dgRqF
Obraz przedstawia scenę rodzajową. Na łące w pobliżu czterech wysokich drzew widać pięć postaci. Trzy kobiety w powłóczystych sukniach, mężczyznę i śmierć. Mężczyzna ma zawiązane oczy, jest między kobietami. Zbliża się do niego kościotrup w czarnej płachcie z kosą, symbolizujący śmierć.
Lud francuski czy rządy Robespierre’a? Podpis na planszy zawieszonej między drzewami: Wolność, równość, braterstwo, śmierć.
Źródło: gallica.fr, domena publiczna.
RDrHu9g8G0W6E
Obraz przedstawia moment stracenia człowieka na gilotynie. Kat przygotowuje się do spuszczenia gilotyny. Pod konstrukcją widać wiklinowy kosz z ludzkimi ciałami. Na drugim planie widać wiele kolejnych gilotyn.
Robespierre depcze konstytucję Francji i ścina kata, ściąwszy uprzednio całą Francję, grawiura posttermidoriańska, gallica.fr. Zwróć uwagę na las gilotyn w tle oraz na postać Robespierre’a, który przysiadł na sarkofagu. Za nim wznosi się spiczasta piramida z napisem: Tu spoczywa cała Francja.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1dPZZR0ZqAF9
Zestaw powyższe ilustracje ze źródłami w ćwiczeniu 2 i wyjaśnij ich przesłanie. W jaki sposób zmienił się stosunek do terroru? (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na jego podstawie wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na jego podstawie wykonaj polecenie.
Ustawa z 22 prairiala (10 czerwca 1794)

Dowodem koniecznym do skazania wrogów ludu jest każdy rodzaj dokumentu, czy to moralny, czy to ustny, czy to pisany, który naturalnie uznany zostanie przez każdy sprawiedliwy i rozsądny umysł. […]

Jeśli istnieją dowody materialne lub moralne, niezależne od zeznań świadków, nie będzie się powoływać świadków, chyba że formalność ta zostałaby uznana za konieczną, bądź po to, by poznać wspólników, bądź z innych ważnych powodów związanych z interesem publicznym. […]

Ustawa daje oczernionym patriotom patriotycznych przysięgłych na obrońców. Nie przyznaje obrońców spiskowcom.

ustawa Źródło: Ustawa z 22 prairiala (10 czerwca 1794), [w:] Jean-François Fayard, 100 dni Robespierre’a, tłum. B. Spieralska, Warszawa 2006, s. 167–168.
R13FO5nPU5G25
Wskaż, które z zasad prawa rzymskiego zostały podważone w ustawie z 22 prairiala. Możliwe odpowiedzi: 1. Prawo nie działa wstecz (lex retro non agit)., 2. Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie (nemo iudex in causa sua)., 3. Domniemanie niewinności (praesumptio boni viri)., 4. W danej sprawie należy wysłuchać obu stron (audiatur et altera pars)., 5. Nie ma kary bez ustawy (nulla poena sine lege)., 6. Osoba oskarżona ma prawo do obrony.
311
Ćwiczenie 5

Powołując się na tekst źródłowy z ćwiczenia 4 i poniższy fragment opracowania historycznego, wyjaśnij, dlaczego prawo z 22 prairiala było niesprawiedliwe.

Jean-François Fayard 100 dni Robespierre’a

Jeśli chodzi o powody oskarżenia, 580 spraw może być uznanych za wynikające z rzeczywistych i poważnych oskarżeń: oszustwa, złe dostawy dla armii, spekulacja… W 2298 przypadkach oskarżenie jest w sposób oczywisty bezpodstawne: słowa, postawy, uczucia… kontrrewolucyjne.

powody Źródło: Jean-François Fayard, 100 dni Robespierre’a, tłum. B. Spieralska, Warszawa 2006, s. 156.
R5AQjICeaNOdM
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6
R13Q77zYstFQM1
Zaznacz akapit, w którym dominują określenia nacechowane negatywnie oraz te pozytywnie. Wypisz kilka przykładów oraz wskaż o kim mowa w tekście. 1. Obywatele! Niech inni głoszą pochlebcze słowa, ja natomiast powiem wam pożyteczną prawdę [...] tyrani, których armie zmuszone są do ucieczki, lecz nie zniszczone, wycofują się, aby wydać was na łup wewnętrznych niesnasek, które oni właśnie podsycają, oraz na łup armii agentów zbrodniczych, których nawet zauważyć nie umiecie. Pozwólcie na chwilę popuścić cugle rewolucji, a zobaczycie, że despotyzm wojskowy weźmie je w swoje ręce, przywódca zaś jakiejś frakcji obali przedstawicielstwo narodowe. [...] 2. Jakie istnieje lekarstwo na to zło? Ukarać zdrajców, otworzyć ponownie biura Komitetu Bezpieczeństwa Publicznego, oczyścić tenże Komitet i podporządkować go Komitetowi Ocalenia Publicznego, oczyścić również Komitet Ocalenia Publicznego, stworzyć jedność w rządzie pod najwyższym autorytetem Konwentu Narodowego. [...]
Źródło: Przemówienie Robespierre’a 8 thermidora (26 VII 1794 r.), [w:] Historia powszechna. Czasy nowożytne 1640–1870. Wybór tekstów źródłowych, t. 1, red. B. Krauze, Warszawa 1951, s. 317–318.
R2i3jGiMzIIzZ
Określenia nacechowane negatywnie: (Uzupełnij) Określenia nacechowane pozytywnie: (Uzupełnij).
RyolgIjAack1t
W akapicie 1. mowa o: (Uzupełnij) W akapicie 2. mowa o: (Uzupełnij).
Ćwiczenie 6

Rqy8x0EGiK1LF
(Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 7

Scharakteryzuj konsekwencje terroru, powołując się na dane zawarte w trzech poniższych źródłach.

Źródło A

Skazani na śmierć na gilotynie w okresie 10 VI – 21 VII 1794 r., na podstawie Encyklopedii Larousse’a.

Obszar

Liczba skazanych

%

Zachodnia Francja

1328

52%

Południowo‑wschodnia Francja

485

19%

Paryż

409

16%

Razem

2554

100%

Źródło B

Mapa Francji w okresie rewolucji

R1GJRsM9LjQhZ
Mapa Francji w czasach rewolucji francuskiej w latach 1789-1799. Na mapie ukazane są tereny Królestwa Francji w 1789 roku. Zaznaczony jest Paryż, jako główny ośrodek rewolucji, a także miasta, w których doszło do wystąpień rewolucyjnych, między innymi: Wersal, Cherbourg, Hawr, Rouen, Trotes, Angers, Valence, Nimes, Awinion, Marsylia, Tulon, Amiens, Lille, Dunkierka. Zaznaczone są także ośrodki kontrrewolucji w latach 1792-1794: Rennes, Savenay, Nantes, Cholet, Bourges, Dijon, Lyon, Awinion, Nimes, Marsylia, Tulon, Montauban, Tuluza. Wskazane są także działania wojsk rewolucyjnych w Bretanii, Wandeii, Gironde, Niderlandach Austriackich, Cesarstwie Rzymskim, Szwajcarii, Królestwie Sardynii i w południowej Francji, jak również działania kontr ofensywne na tych obszarach koalicji antyfrancuskiej. Zaznaczone są także skupiska emigracji francuskiej w: Turynie, Londynie, Koblencji. Na mapie wskazano także miejsca egzekucji z liczbą osób straconych przez rewolucjonistów: Amiens (400 straconych), Paryż (2600 straconych), Rennes (2000 straconych), Nantes (3500 straconych) Fontenay-le-Comte (1600 straconych), Bordeaux (300 straconych), Lyon (2000 straconych), Orange (300 straconych), Marsylia (300 straconych), Tulon (300 straconych).
Źródło: Krystian Chariza i zespół.

Źródło C

(1 osoba = 10%)

R1NgHFaUeQS46
Ilustracja przedstawia piramidę ofiar terroru, gdzie jedna osoba stanowi 10% ogółu społeczeństwa. Na samym szczycie widać jednego przedstawiciela kleru, poniżej niego widać postacie dwóch szlachciców, pod nimi widać trzy kobiety stanu trzeciego i najniżej czterech mężczyzn stanu trzeciego.
Źródło: gallica.bnf.fr, domena publiczna.

terror Źródło: Przynależność stanowa skazanych w okresie Terroru, [w:] Jean-François Fayard, 100 dni Robespierre’a, tłum. B. Spieralska, Warszawa 2006, s. 155.

R1Sla0sf3pwaH
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstami źródłowymi, a następnie wykonaj polecenie.

Tekst A

Jan Baszkiewicz Maksymilian Robespierre

Bez wątpienia zasługuje na nasz respekt człowiek, który rozwinął teorię demokracji i nadał jej wymiar przerastający burżuazyjne kryteria; który – znów ponad burżuazyjna miarę – wrażliwy był na los ludzi prostych i ubogich; który rozumiał twarde prawa rewolucji, a tworząc i stosując teorię rządu rewolucyjnego walnie się przyczynił do ocalenia nowej Francji. Owszem, popełniał błędy: nikt nie ma monopolu na nieomylność. Pod koniec życia nie potrafił już Robespierre prostować na czas swych politycznych błędów. Robespierre trzeźwo doceniał rolę burżuazyjnych kadr w rewolucji, nie ogarniał jednak historycznych konsekwencji tego faktu, że rewolucja była triumfem burżuazji. Głęboko i wnikliwie pojmował rolę mas ludowych w rewolucyjnym procesie; nie uświadamiał sobie natomiast, że nie wystarczą dobre prawa i dobra wola, by zbudować egalitarną Republikę na miarę ludowych aspiracji.

respekt Źródło: Jan Baszkiewicz, Maksymilian Robespierre, Wrocław 1976, s. 290–291.

Tekst B

Pierre Gaxotte Rewolucja francuska

Nie obchodzi go, czy jest oklaskiwany, czy wygwizdywany. Nie przemawia do Zgromadzenia, lecz do jakobińskiej klienteli. Toteż sławę zawdzięcza Klubowi. Czytając teksty jego przemówień, nie sposób ocenić, jakim był mówcą. Niektóre przemówienia są nudne, napuszone, pełno w nich banałów. Robespierre zrósł się w jedno z jakobinizmem. Jest tak samo podejrzliwy i ponury. Tak samo cierpi na manię prześladowczą. Podobnie jak jakobinizm widzi wszędzie zasadzki, spiski i niebezpieczeństwa. I podobnie jak on bywa nieludzki i gwałtowny. Robespierre stał się chorobliwie przewrażliwiony na punkcie swojej osoby; nie potrafił wybaczać, jeśli urażono jego miłość własną, i wpadał w gniew przy najbłahszym podejrzeniu.

rewolucja Źródło: Pierre Gaxotte, Rewolucja francuska, tłum. J. Furuhielm, E. Kuczkowska, A. Zawilski, Gdańsk 2001, s. 422–450.
R1PMUGpaZd54g
Określ, w jaki sposób historycy opisują Maximiliena Robespierre’a. Wpisz przy stwierdzeniu A, jeśli dane stwierdzenie dotyczy oceny Jana Baszkiewicza, albo B – jeśli odnosi się do przemyśleń Pierre’a Gaxotte’a. Stwierdzenie 1: Autor przedstawia postać tragiczną – marzyciela, idealistę skonfrontowanego z rzeczywistością, w której nie ma miejsca na szczytne cele i ideały. Stwierdzenie 2: Historyk używa wielu przymiotników negatywnie opisujących charakter Robespierre’a. Stwierdzenie 3: Autor podważa polityczne umiejętności Robespierre’a, jego karierę uzasadniając skutecznym populizmem. Stwierdzenie 4: Według historyka Robespierre został skazany na śmierć, gdyż wspierał demokratyzację społeczeństwa, co nie odpowiadało burżuazyjnym politykom, dążącym do zarezerwowania władzy dla siebie. Stwierdzenie 5: Autor koncentruje się na cechach osobowości Robespierre’a. Stwierdzenie 6: Autor koncentruje się na poglądach politycznych Robespierre’a.
Animacja
Dla nauczyciela