Sprawdź się
Uzupełnij tekst, wybierając prawidłowe sformułowania spośród podanych propozycji.
Ekosystemy rolnicze należą głównie do ekosystemów {#sztucznych}{naturalnych}, czyli powstałych w wyniku {naturalnych procesów geologicznych}{#działalności człowieka}. Można wśród nich znaleźć także ekosystemy półnaturalne, takie jak na przykład {#łąki lub pastwiska}{pola uprawne i sady}. Na ekosystem składają się: środowisko nieożywione, czyli {#biotop}{biocenoza}, oraz populacje różnych gatunków żyjących na danym terenie, czyli {biotop}{#biocenoza}. {#Różnorodność}{Dominacja} ekosystemowa to miara bogactwa zespołów organizmów tworzących ekosystem. W ekosystemach rolniczych głównym czynnikiem wpływającym na bioróżnorodność jest czynnik {#antropogeniczny}{geograficzny}. Już {#kilka tysięcy lat temu}{na początku IX wieku} człowiek zaczął uprawiać rośliny i hodować zwierzęta w celu {zwiększenia różnorodności ekosystemów lokalnych}{#zaspokojenia własnych potrzeb}. Pierwsze {#przydomowe poletka}{wielkowymiarowe plantacje} nie miały negatywnego wpływu na środowisko. Jednak postępująca z czasem intensyfikacja rolnictwa i przekształcanie się małych upraw w {tereny zalesione}{#wielkoobszarowe plantacje} znacznie zaburzyły lokalną równowagę i przyczyniły się do powstania {#negatywnych}{pozytywnych} zmian w ekosystemach naturalnych.
Zaznacz, które z poniższych sytuacji związanych z pojawieniem się rolnictwa stanowią zagrożenie dla bioróżnorodności ekosystemów.
- wykształcenie nowych siedlisk przyrodniczych, łąk, pastwisk i sadów
- mnogość uprawianych roślin i ich uprawa na niewielkich poletkach
- karczowanie lasów pod wielkoobszarowe pola uprawne, osuszanie terenów bagnistych, likwidacja zbiorników wodnych
- przedzielanie pól uprawnych miedzami, śródpolnymi zadrzewieniami i zakrzaczeniami, oczkami wodnymi
- stosowanie sztucznych środków ochrony roślin oraz nawozów
- stosowanie technik płodozmianu
- mechanizacja rolnictwa i wykorzystanie wielkich maszyn rolniczych
- wzrost częstości występowania chorób roślin, masowe pojawianie się szkodników i chwastów
- zmęczenie gleby, wyczerpanie jej zasobów mineralnych, warstwowe przesuszenie, erozja
Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia na temat rolnictwa w Polsce są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Rolnictwo w Polsce i Europie Wschodniej pojawiło się jako jedne z pierwszych na świecie i ma około 9000 lat. | □ | □ |
| Dzisiejsze obszary rolnicze w Polsce znajdują się przeważnie na terenach dawnych puszcz i borów. | □ | □ |
| Główną przyczyną rozwoju rolnictwa z niewielkich przydomowych upraw do zautomatyzowanych, wielkoobszarowych plantacji jest obserwowane od setek lat wyjaławianie się ziemi. | □ | □ |
| W przeszłości na terenach Polski uprawiano głównie zboża (pszenicę, jęczmień, proso, żyto) oraz groch, soczewicę i len. | □ | □ |
| Obecnie bioróżnorodność upraw nie zmieniła się, zwiększyła się jedynie ich powierzchnia. | □ | □ |
Uzupełnij tabelę, przeciągając opisy w odpowiednie miejsca.
Charakterystyka, Zalety, Wady, Przykład, Wprowadzenie jednolitych zasad sadzenia, pielęgnacji i zbioru na całej uprawie, zwiększenie stopnia mechanizacji i wyspecjalizowania, Uprawa norfolska (ziemniak-owies-peluszka-żyto)
| Rodzaj uprawy | Monokultura | Płodozmian |
|---|---|---|
| Charakterystyka | ||
| Zalety | Wprowadzenie jednolitych zasad sadzenia, pielęgnacji i zbioru na całej uprawie, zwiększenie stopnia mechanizacji i wyspecjalizowania | |
| Wady | ||
| Przykład | Uprawa norfolska (ziemniak-owies-peluszka-żyto) |
Przyporządkuj podanym zagrożeniom środowiskowym związanym z rozwojem rolnictwa odpowiednie potencjalne rozwiązania, które mogą im zapobiegać.
zapobieganie zakwaszaniu przez zmniejszenie zużycia kwaśnych nawozów, budowa sprawnych systemów odprowadzania i oczyszczania nieczystości pochodzących z rejonów rolnych, przekształcenie plantacji monokulturowych w wielogatunkowe, ochrona przed nadmiernym ubijaniem przez ciężkie sprzęty mechaniczne, zaniechanie lub ograniczenie do niezbędnego minimum zabiegów hydrotechnicznych i melioracyjnych prowadzących do zwiększenia odpływu wody z gruntu, zachowanie pozostałych i tworzenie nowych zadrzewień śródpolnych, miedz, żywopłotów, drobnych płatów roślinności bagiennej czy też drobnych śródpolnych zbiorników wodnych, stosowanie technik płodozmianu, zaniechanie lub ograniczenie do niezbędnego minimum używania sztucznych nawozów i chemicznych środków ochrony roślin, budowa nowych i odrestaurowanie istniejących już sieci zbiorników wodnych
| Degradacja gleb | |
|---|---|
| Narastanie niedoborów wodnych | |
| Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych | |
| Ubożenie biologicznej różnorodności |
Wskaż nazwę chwastu wysoce inwazyjnego i wywołującego oparzenia skóry.
- barszcz Sosnowskiego
- chaber
- miotła zbożowa
- mak polny
Inwazyjne gatunki obce to rośliny, zwierzęta, patogeny i inne organizmy, które nie są rodzime dla ekosystemów i mogą powodować szkody w środowisku lub gospodarce, lub też negatywnie oddziaływać na zdrowie człowieka. W szczególności inwazyjne gatunki obce oddziałują negatywnie na różnorodność biologiczną, w tym na zmniejszenie populacji lub eliminowanie gatunków rodzimych, poprzez konkurencję pokarmową, drapieżnictwo lub przekazywanie patogenów oraz zakłócanie funkcjonowania ekosystemów. (…)
Biedronka azjatycka Harmonia axyridis – gatunek rodzimy w Azji był wykorzystywany na całym świecie do biologicznej walki z mszycami. W ciągu ostatnich 20 lat rozprzestrzenił się w obu Amerykach i Europie, wypierając rodzime biedronki. Stał się również uciążliwy dla człowieka, szukając schronienia na zimną porę roku w ścianach budynków i materiałach izolacyjnych. Został także uznany za szkodnika w winnicach na środkowym zachodzie Stanów Zjednoczonych.
Indeks górny Źródło: http://www.gdos.gov.pl; Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Indeks górny koniecŹródło: http://www.gdos.gov.pl; Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
Olej palmowy powszechnie wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i energetycznym. Jest on składnikiem wielu produktów żywnościowych. (…) Wchodzi on także w skład wielu kosmetyków i środków czystości oraz biopaliw i olejów silnikowych. Olej ten pozyskiwany jest z owoców olejowca gwinejskiego zwanego popularnie palmą olejową. Plantacje tej rośliny zajmują ogromne obszary strefy tropikalnej, głównie w Azji Południowo‑Wschodniej. Coraz częściej zwraca się uwagę na fakt, że wielka skala tej produkcji może wywołać poważne konsekwencje środowiskowe. Produkcja olejów roślinnych to obecnie najszybciej rozwijająca się gałąź rolnictwa, a plantacje wytwarzające olej palmowy, w porównaniu do upraw innych roślin oleistych, charakteryzują się największą produkcyjnością. Ich wydajność wynosząca 4,2 tony/ha/rok jest około czterokrotnie wyższa niż wydajność innych upraw roślin oleistych. Olej palmowy charakteryzuje się też najniższymi kosztami produkcji.
Indeks górny Źródło: Andrzej Węgiel, Paulina Nowaczyk, Angelika Śmidowicz, Blanka Wiatrowska, Właściwości oleju palmowego i wpływ plantacji olejowca gwinejskiego (Elaeis Guineensis Jacq.) na środowisko, KOSMOS, Tom 67 2018, Numer 3, Strony 647–659. https://kosmos.ptpk.org. Indeks górny koniecŹródło: Andrzej Węgiel, Paulina Nowaczyk, Angelika Śmidowicz, Blanka Wiatrowska, Właściwości oleju palmowego i wpływ plantacji olejowca gwinejskiego (Elaeis Guineensis Jacq.) na środowisko, KOSMOS, Tom 67 2018, Numer 3, Strony 647–659. https://kosmos.ptpk.org.