Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

RBZhYHxmoPneY1

Ćwiczenie 1

Zaznacz prawidłowe zdania.

Alkohole I-rzędowe utleniają się pod wpływem tlenku miedzi(II) i ogrzewania do aldehydów. Etanol utlenia się do acetaldehydu.
Alkohole I-rzędowe utleniają się pod wpływem tlenku miedzi(II) i ogrzewania do aldehydów. Etanol utlenia się do propanu.
Alkohole II-rzędowe utleniają się pod wpływem tlenku miedzi(II) i ogrzewania do ketonów. Propan-2-ol utlenia się do propan-2-onu.
Alkohole II-rzędowe utleniają się pod wpływem tlenku miedzi(II) i ogrzewania do ketonów. Propan-2-ol utlenia się do butanu.
Alkohole III-rzędowe nie ulegają utlenieniu.
Alkohole III-rzędowe utleniają się pod wpływem tlenku miedzi(II) i ogrzewania do aldehydów lub ketonów. To, jaki uzyskamy produkt, zależy od wysokości temperatury.

Ćwiczenie 2

Wstaw w wolne miejsca wzory półstrukturalne związków organicznych (wybranych z przedstawionych wzorów poniżej) tak, aby otrzymać prawidłowe schematy reakcji.

R1J3TETqnysEw

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W reakcji alkoholu pierwszorzędowego z dichromianem( $VI$ ) potasu, w środowisku kwasu siarkowego( $VI$ ), powstaje kwas karboksylowy. W reakcji alkoholu drugorzędowego z dichromianem( $VI$ ) potasu w środowisku kwasu siarkowego( $VI$ ) powstaje keton. Alkohole pierwszorzędowe, w reakcji z tlenkiem miedzi( $II$ ) i dzięki ogrzewaniu, przekształcają się w aldehydy, natomiast alkohole drugorzędowe w ketony.

R1ZVuwa8VnaIp1

Ćwiczenie 2

Uzupełnij tekst. W reakcji alkoholu pierwszorzędowego z dichromianem(

VI

) potasu, w środowisku kwasu 1. drugorzędowego, 2. siarkowego(

VI

), 3. kwas karboksylowy, 4. keton, 5. trzeciorzędowego, 6. ketony, 7. azotowego(

V

), 8. aldehydy, powstaje 1. drugorzędowego, 2. siarkowego(

VI

), 3. kwas karboksylowy, 4. keton, 5. trzeciorzędowego, 6. ketony, 7. azotowego(

V

), 8. aldehydy. W reakcji alkoholu 1. drugorzędowego, 2. siarkowego(

VI

), 3. kwas karboksylowy, 4. keton, 5. trzeciorzędowego, 6. ketony, 7. azotowego(

V

), 8. aldehydy z dichromianem(

VI

) potasu w środowisku kwasu siarkowego(

VI

) powstaje 1. drugorzędowego, 2. siarkowego(

VI

), 3. kwas karboksylowy, 4. keton, 5. trzeciorzędowego, 6. ketony, 7. azotowego(

V

), 8. aldehydy. Alkohole pierwszorzędowe, w reakcji z tlenkiem miedzi(

II

) i dzięki ogrzewaniu, przekształcają się w 1. drugorzędowego, 2. siarkowego(

VI

), 3. kwas karboksylowy, 4. keton, 5. trzeciorzędowego, 6. ketony, 7. azotowego(

V

), 8. aldehydy, natomiast alkohole drugorzędowe w 1. drugorzędowego, 2. siarkowego(

VI

), 3. kwas karboksylowy, 4. keton, 5. trzeciorzędowego, 6. ketony, 7. azotowego(

V

), 8. aldehydy.

Ćwiczenie 3

Zaznacz numery probówek, w których zaobserwowano zmianę zabarwienia roztworu z pomarańczowego na zielony.

RZZrShkNuWDDA

Ilustracja przedstawiająca probówkę, w której znajduje się wodny roztwór dichromianu(VI) potasu oraz kwasu siarkowego(VI). Do wnętrza probówki skierowana jest strzałka poprowadzona od propan‑2-olu. — Probówka nr 1
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1BGTT72ouVzL

RMnrwd4uxxMEP

R1QlvquLOJBuA

Zmianę zabarwienia roztworu z pomarańczowego na zielony zaobserwowano w probówce: {#1}{2}{#3}.

Zmiana zabarwienia roztworu z pomarańczowego na zielony nastąpi w probówkach, w których wprowadzone alkohole zareagują z dichromianem( $VI$ ) potasu w środowisku kwasu siarkowego( $VI$ ).

Alkohole pierwszorzędowe i drugorzędowe reagują z dichromianem( $VI$ ) potasu w środowisku kwasu siarkowego( $VI$ ).

$1$ i $3$ .

R1Nbx9d25i4Y01

Ćwiczenie 3

Ćwiczenie 4

Oblicz masę tlenku miedzi( $II$ ), potrzebną do utlenienia $23 g$ etanolu.

RpHkrt3lwZWZH

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Rhk697WPm3Ppn

Zapisz równanie reakcji chemicznej etanolu z tlenkiem miedzi( $II$ ), a następnie ustal, w jakim stosunku masowym reagują ze sobą.

Krok $1 .$ Zapisz równanie reakcji chemicznej utleniania etanolu.

H_{3} C — {CH}_{2} — OH + CuO \overset{ogrzewanie}{\to} H_{3} C — CHO + Cu + H_{2} O

Krok $2 .$ Oblicz masę tlenku miedzi( $II$ ).

Ze stechiometrii reakcji wynika, że jeden mol cząsteczek etanolu ( $46 g$ ) reaguje z jednym molem cząsteczek tlenku miedzi( $II$ ) ( $80 g$ ).

46 g etanolu — 80 g tlenku miedzi (II)

23 g etanolu — x

x = 40 g

Masa tlenku miedzi( $II$ ) wynosi $40 g$ .

Ćwiczenie 5

Trzech uczniów przeprowadziło doświadczenie chemiczne. Każdy z nich ogrzał drucik miedziany w płomieniu palnika spirytusowego, a po pojawieniu się czarnego osadu, na jego powierzchni umieścił go w roztworach:

Uczeń A – etanolu;
Uczeń B – butan- $2$ -olu;
Uczeń C – $2$ -metylopropan- $2$ -olu.

Uzupełnij poniższą tabelę, wstawiając w drugiej kolumnie „TAK”, jeśli zaszła reakcja chemiczna, lub „NIE”, jeśli reakcja chemiczna nie zaszła. W trzeciej kolumnie podaj nazwę grupy związków organicznych, do której należy produkt reakcji (o ile powstaje, jeśli nie, wstaw „-”).

R184ADMU4olFU

Uczeń A, Uczeń B, Uczeń C, -, Keton, Keton, -, Aldehyd, Aldehyd, NIE, NIE, TAK

	Czy reakcja chemiczna zaszła?	Jaki powstał produkt?
Uczeń A
Uczeń B
Uczeń C

Czarny osad pojawiający się na miedzianym druciku to tlenek miedzi( $II$ ). Sprawdź, który z alkoholi reaguje z tlenkiem miedzi( $II$ ) po podgrzaniu.

Etanol to alkohol pierwszorzędowy, butan- $2$ -ol to alkohol drugorzędowy, natomiast $2$ -metylopropan- $2$ -ol jest alkoholem trzeciorzędowym. Alkohole pierwszo- i drugorzędowe reagują z tlenkiem miedzi( $II$ ) po podgrzaniu.

Ćwiczenie 6

Połącz strzałką wzór półstrukturalny alkoholu, który jest substratem, ze wzorem półstrukturalnym związku organicznego, będącego produktem reakcji z dichromianem( $VI$ ) potasu w środowisku kwasowym.

R1MeC8xPrXv8f

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Określ rzędowość alkoholi, które są substratami, w reakcji z dichromianem( $VI$ ) potasu w środowisku kwasowym, a następnie ustal, do jakiej grupy związków organicznych będzie należał produkt. Alkohole pierwszorzędowe w tych warunkach utleniają się do kwasów karboksylowych, alkohole drugorzędowe do ketonów, a alkohole trzeciorzędowe nie utleniają się wcale.

Ćwiczenie 6

Połącz substrat z odpowiednim produktem w reakcji alkoholu z dichromianem( $VI$ ) potasu.

Dla ułatwienia określ rzędowość alkoholi, które są substratami, w reakcji z dichromianem( $VI$ ) potasu w środowisku kwasowym, a następnie ustal, do jakiej grupy związków organicznych będzie należał produkt. Alkohole pierwszorzędowe w tych warunkach utleniają się do kwasów karboksylowych, alkohole drugorzędowe do ketonów, a alkohole trzeciorzędowe nie utleniają się wcale.

RGL7Hza6WZ0p8

Dopasuj do substratów podane produkty.

Substrat: $1$ -cykloheksylometan- $1$ -ol. Produkt: 1. kwas cykloheksanokarboksylowy, 2. kwas $2$ -cykloheksyloetanowy, 3. $1$ -cykloheksyloetanon.
Substrat: $2$ -cykloheksyloetan- $1$ -ol. Produkt: 1. kwas cykloheksanokarboksylowy, 2. kwas $2$ -cykloheksyloetanowy, 3. $1$ -cykloheksyloetanon.
Substrat: $1$ -cykloheksyloetan- $1$ -ol. Produkt: 1. kwas cykloheksanokarboksylowy, 2. kwas $2$ -cykloheksyloetanowy, 3. $1$ -cykloheksyloetanon.

Ćwiczenie 7

Zaprojektuj doświadczenie chemiczne, dzięki któremu dokonasz utlenienia cyklopentanolu do cyklopentanonu. W tym celu wybierz odczynniki chemiczne spośród zapisanych poniżej, uzupełnij schemat doświadczenia, a następnie zaznacz prawidłowo zapisaną obserwację.

Schemat doświadczenia:

RhAHiYbzbvfL1

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RrH7Vo20Oamwa

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Utleniaczem jest dichromian( $VI$ ) potasu w środowisku kwasu siarkowego( $VI$ ).

RZwgXxhvVuHLq3

Ćwiczenie 7

Zaprojektuj doświadczenie chemiczne, dzięki któremu dokonasz utlenienia cyklopentanolu do cyklopentanonu. W tym celu wybierz odczynniki chemiczne spośród zapisanych poniżej, a następnie zaznacz prawidłowo zapisaną obserwację.

RA78gT8FIArfr

Ćwiczenie 8

RGFHZ8RYiIaEr

Ćwiczenie 8

Uzupełnij równanie reakcji chemicznej, wstawiając brakujące wzory sumaryczne reagentów.

R1LqTk9h8i3JS

$2$ , $K_{2}$ , $2$ , $K_{2}$ , ${Cr}_{2}$ , $2$

$3 H_{3} C$ $+ 8 H_{2}$ ${({SO}_{4})}_{3}$ $+ 3 H_{3} C$ $+$ $+ 11 H_{2} O$

311

Ćwiczenie 9

Na podstawie równania reakcji chemicznej w poprzednim zadaniu, oblicz, ile gramów $15 %$ roztworu kwasu propanowego można otrzymać z $20 {cm}^{3}$ roztworu propan- $1$ -olu o stężeniu procentowym $75 %$ i gęstości $0, 8 \frac{g}{{cm}^{3}}$ . Wynik podaj z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.

R1KMUcRWSch3W

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RQGTfexjO9wP4

Oblicz masę propan- $1$ -olu w jego roztworze, a następnie – na podstawie stechiometrii reakcji – oblicz, jaką masę kwasu propanowego otrzymamy.

Krok $1 .$ Oblicz masę roztworu propan- $1$ -olu.

d = \frac{m}{R_{V}}

m_{R} = d \cdot V = 0,8 \frac{g}{{cm}^{3}} \cdot 20 {cm}^{3} = 16 g

Krok $2 .$ Oblicz masę propan- $1$ -olu w jego roztworze.

75 g — 100 g roztworu

x — 16 g

x = 12 g

Krok $3 .$ Zapisz równanie przebiegającej reakcji chemicznej:

3 H_{3} C — {CH}_{2} — {CH}_{2} — OH + 2 K_{2} {Cr}_{2} O_{7} + 8 H_{2} {SO}_{4} \to

\to 3 H_{3} C — {CH}_{2} — COOH + 2 {Cr}_{2} {({SO}_{4})}_{3} + 2 K_{2} {SO}_{4} + 11 H_{2} O

Krok $4 .$ Zinterpretuj równanie reakcji chemicznej: z trzech moli propan- $1$ -olu powstają trzy mole kwasu propanowego.

M_{propan‐ 1 ‐ol} = 60 \frac{g}{mol}

M_{kwas propanowy} = 74 \frac{g}{mol}

Krok $5 .$ Oblicz, jaką masę kwasu propanowego uzyskasz z $12 g$ propan- $1$ -olu:

3 \cdot 60 g propan‐ 1 ‐ol — 3 \cdot 74 g kwasu propanowy

12 g — x

x = 14,8 g

Krok $6 .$ Oblicz masę roztworu kwasu propanowego o stężeniu $15 %$ , który możesz uzyskać z $14,8 g$ kwasu propanowego:

m_{r} = \frac{100 % \cdot m_{s}}{C_{p}} = 98,67 g

Otrzymano $98,67 g$ kwasu propanowego.

Mapa pojęć

Dla nauczyciela