Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

RaLS7ghWghI851

Ćwiczenie 1

Uzupełnij luki w poniższym tekście odpowiednimi wyrażeniami.

Katalizator, katalizatora, Inhibitor, podwyższeniu, obniżeniu, szybciej, większa, wolniej, inhibitora, mniejsza

.......................... jest substancją, która ułatwia przeprowadzenie reakcji chemicznej. Aby go utworzyć, potrzebna jest znacznie .......................... energia, niż przy tworzeniu kompleksu aktywnego między samymi substratami. Zatem działanie .......................... polega na .......................... energii aktywacji danej reakcji chemicznej, na skutek czego jest możliwe powstanie danego produktu. Wówczas reakcja przebiega ...........................

Ćwiczenie 2

Naszkicuj wykres zależności zmiany energii wewnętrznej od czasu dla podanej reakcji (reakcja zachodzi bez produktów pośrednich i jest to reakcja egzoenergetyczna):

$A$ – bez udziału katalizatora;
$B$ – z udziałem katalizatora.

Uwzględnij wszystkie ważne opisy charakteryzujące ten wykres.

RX5zKws37rcj3

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Rn1XflV9FTsSd

RWAvKD0MhPZED

Wykres zależności energii wewnętrznej od czasu aktywacji reakcji egzoenergetycznej z udziałem oraz bez udziału katalizatora. Na osi poziomej czas, zaś na osi pionowej energia wewnętrzna. Zaznaczono energię substratów, od której poprowadzono przerywaną poziomą linię przez cały wykres. Wykres bez udziału katalizatora ma początek przy wartości równej energii substratów, następnie rośnie, co odpowiada energii aktywacji, osiąga maksimum i maleje, aż do osiągnięcia energii produktów, mniejszej od energii substratów. Wykres z udziałem katalizatora ma początek przy wartości równej energii substratów, następnie rośnie, co odpowiada energii aktywacji, osiąga maksimum, które odpowiada niższej energii niż maksimum przy reakcji zachodzącej bez udziału katalizatora. Po osiągnięciu maksimum funkcja maleje aż do osiągnięcia energii produktów, mniejszej od energii substratów. — Wykres zależności zmiany energii wewnętrznej od czasu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

$S$ – substraty;
$P$ – produkty;
$E_{A}$ – energia aktywacji reakcji bez użycia katalizatora;
$E_{A 1}$ – energia aktywacji reakcji z użyciem katalizatora;
$∆ E$ – efekt energetyczny reakcji.

Ćwiczenie 3

Krzywe $A$ i $B$ na poniższym wykresie obrazują wzrost stężenia produktu w mieszaninie reakcyjnej dla pewnej reakcji chemicznej, która zachodzi bez obecności katalizatora oraz w obecności katalizatora.

RXXwgW5Vlgevm

R1TcyXJtHCTSs

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz „Prawda”, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub „Fałsz”, jeśli jest fałszywe.

Zdanie	Prawda	Fałsz
Krzywa A obrazuje wzrost stężenia produktu w mieszaninie reakcyjnej dla reakcji zachodzącej w obecności katalizatora, natomiast krzywa B obrazuje wzrost stężenia produktu w mieszaninie reakcyjnej dla reakcji zachodzącej bez katalizatora.	□	□
Jednym z efektów wywoływanych przez katalizator jest przesunięcie stanu równowagi reakcji w stronę produktów.	□	□
Katalizator obniża energię aktywacji reakcji chemicznej, przez co ułatwia jej przebieg.	□	□
Kataliza heterogeniczna to przykład katalizy, w której katalizator występuje w innym stanie skupienia niż reagenty reakcji chemicznej.	□	□

Ćwiczenie 4

Wymień czynniki, które mogą wpływać na szybkość reakcji.

R1XDUy2WHkZeA

Odpowiedź:

Ćwiczenie 5

Porównaj wartości energii aktywacji dla poniższych reakcji:

Reakcja $1$ :

2 K + 2 H_{2} O \to 2 KOH + H_{2}

Reakcja $2$ : reakcja spalania fosforu czerwonego w tlenie (około $200 ° C$ )

RY5mteRpkegrI

Odpowiedź:

R3Avf3wNRoqH22

Ćwiczenie 6

Oceń, czy podane katalizatory są homogeniczne, czy heterogeniczne? Wstaw „heterogeniczny” lub „homogeniczny”. Pallad w reakcji addycji wodoru (uwodornienia) do etenu – 1. homogeniczny, 2. homogeniczny, 3. heterogeniczny, 4. heterogeniczny, 5. heterogeniczny, 6. homogeniczny, 7. homogeniczny, 8. homogeniczny, 9. heterogeniczny, 10. heterogeniczny, 11. heterogeniczny.
Bromek żelaza(

III

) w reakcji bromowania benzenu – 1. homogeniczny, 2. homogeniczny, 3. heterogeniczny, 4. heterogeniczny, 5. heterogeniczny, 6. homogeniczny, 7. homogeniczny, 8. homogeniczny, 9. heterogeniczny, 10. heterogeniczny, 11. heterogeniczny.
Kwas siarkowy(

VI

) w reakcji nitrowania toluenu – 1. homogeniczny, 2. homogeniczny, 3. heterogeniczny, 4. heterogeniczny, 5. heterogeniczny, 6. homogeniczny, 7. homogeniczny, 8. homogeniczny, 9. heterogeniczny, 10. heterogeniczny, 11. heterogeniczny.
Kwas solny w reakcji estryfikacji kwasu masłowego z metanolem – 1. homogeniczny, 2. homogeniczny, 3. heterogeniczny, 4. heterogeniczny, 5. heterogeniczny, 6. homogeniczny, 7. homogeniczny, 8. homogeniczny, 9. heterogeniczny, 10. heterogeniczny, 11. heterogeniczny.
Tlenek wanadu(

V

) w reakcji utleniania

{SO}_{2}

{SO}_{3}

– 1. homogeniczny, 2. homogeniczny, 3. heterogeniczny, 4. heterogeniczny, 5. heterogeniczny, 6. homogeniczny, 7. homogeniczny, 8. homogeniczny, 9. heterogeniczny, 10. heterogeniczny, 11. heterogeniczny.

Oceń, czy podane katalizatory są homogeniczne, czy heterogeniczne? Wstaw „heterogeniczny” lub „homogeniczny”.

homogeniczny, heterogeniczny, heterogeniczny, heterogeniczny, homogeniczny, homogeniczny, heterogeniczny, homogeniczny, heterogeniczny, heterogeniczny, homogeniczny

Pallad w reakcji addycji wodoru (uwodornienia) do etenu – .............................
Bromek żelaza(III) w reakcji bromowania benzenu – .............................
Kwas siarkowy(VI) w reakcji nitrowania toluenu – .............................
Kwas solny w reakcji estryfikacji kwasu masłowego z metanolem – .............................
Tlenek wanadu(V) w reakcji utleniania ${SO}_{2}$ do ${SO}_{3}$ – .............................

Ćwiczenie 7

Na podstawie zapisanych poniżej dwóch etapów pośrednich reakcji, ustal:

wzór katalizatora;
wzór produktu przejściowego;
równanie reakcji bez katalizatora.

Etap $I$ :

{NO}_{2} + {SO}_{2} \to {SO}_{3} + NO

Etap $II$ :

2 NO + O_{2} \to 2 {NO}_{2}

RgrbJjQw1LynH

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Rs6WRHZ5FweSO

${NO}_{2}$
$NO$
$2 {SO}_{2} + O_{2} \to 2 {SO}_{3}$

Ćwiczenie 8

Zaproponuj doświadczenie, dzięki któremu przedstawisz wpływ soli miedzi( $II$ ) na reakcję kwasu solnego z metalicznym cynkiem. Następnie odpowiedz na poniższe pytania.

Czy reakcja z dodatkiem soli miedzi( $II$ ) różni się od tej bez dodatku soli miedzi( $II$ )?
Czy w czasie trwania reakcji sole miedzi( $II$ ) zostały zużyte i zmieniły swoją postać?
Jaką rolę w tej reakcji pełni sól miedzi( $II$ )?
Jaki gaz wydziela się w trakcie reakcji?

RMHa1p2CiL42q

Odpowiedź:

Przeprowadzono doświadczenie. Do obydwu probówek dodano takie same ilości kwasu solnego (o takim samym stężeniu) oraz metalicznego cynku. W jednej z nich dodatkowo umieszczono wodny roztwór siarczanu( $VI$ ) miedzi( $II$ ) o stężeniu $1$ $\frac{mol}{{dm}^{3}}$ . Z obydwu probówek zbierano wydzielający się gaz i mierzono czas przebiegu reakcji.

Tak, różni się, ponieważ ta z dodatkiem soli miedzi( $II$ ) zachodzi szybciej.
Po reakcji sole miedzi( $II$ ) można całkowicie odzyskać. Nie zużywają się w czasie reakcji i nie zmieniają postaci.
Pełni rolę katalizatora.
Wodór.

Film samouczek

Dla nauczyciela