1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Nanieś na linię chronologiczną wydarzenia.

RbyeMLBfgMsa4
1783 Możliwe odpowiedzi: 1. początek Sejmu Wielkiego, 2. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 3. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 4. uchwalenie konstytucji we Francji, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1787 Możliwe odpowiedzi: 1. początek Sejmu Wielkiego, 2. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 3. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 4. uchwalenie konstytucji we Francji, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1788 Możliwe odpowiedzi: 1. początek Sejmu Wielkiego, 2. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 3. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 4. uchwalenie konstytucji we Francji, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1789 Możliwe odpowiedzi: 1. początek Sejmu Wielkiego, 2. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 3. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 4. uchwalenie konstytucji we Francji, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1791 Możliwe odpowiedzi: 1. początek Sejmu Wielkiego, 2. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 3. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 4. uchwalenie konstytucji we Francji, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1791 Możliwe odpowiedzi: 1. początek Sejmu Wielkiego, 2. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 3. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 4. uchwalenie konstytucji we Francji, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych
RTGTJLNvGFzq5
Połącz daty z wydarzeniami. 1783 Możliwe odpowiedzi: 1. uchwalenie konstytucji we Francji, 2. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 3. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 4. początek Sejmu Wielkiego, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 17.09.1787 Możliwe odpowiedzi: 1. uchwalenie konstytucji we Francji, 2. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 3. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 4. początek Sejmu Wielkiego, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1788 Możliwe odpowiedzi: 1. uchwalenie konstytucji we Francji, 2. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 3. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 4. początek Sejmu Wielkiego, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1789 Możliwe odpowiedzi: 1. uchwalenie konstytucji we Francji, 2. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 3. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 4. początek Sejmu Wielkiego, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 3.05.1791 Możliwe odpowiedzi: 1. uchwalenie konstytucji we Francji, 2. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 3. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 4. początek Sejmu Wielkiego, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 3.09.1791 Możliwe odpowiedzi: 1. uchwalenie konstytucji we Francji, 2. zwołanie Stanów Generalnych we Francji, 3. uchwalenie konstytucji w Stanach Zjednoczonych, 4. początek Sejmu Wielkiego, 5. uchwalenie konstytucji w Rzeczpospolitej, 6. zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych
11
Ćwiczenie 2

Przyporządkuj pojęcie do jego definicji.

RCgDTAe4UuiBz
Cenzus majątkowy Możliwe odpowiedzi: 1. sąd odbywający się na dworze bez udziału króla; rozpatrywał sprawy większej wagi, 2. najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju, 3. ograniczenie powszechności prawa wyborczego, w którym kryterium stanowi dochód, 4. czyli graniczny, wyłącznie dla spraw granicznych; sprawował go podkomorzy, pierwszy urzędnik w ziemi, 5. najwyższy sąd dla chłopa z dóbr królewskich, 6. uroczysty wstęp poprzedzający właściwy tekst ważnego aktu prawnego, określający cele, jakim powinien służyć tenże akt, 7. zasady prawne określające organizację i sposób funkcjonowania państwa, społeczeństwa, instytucji publicznych itp. Konstytucja Możliwe odpowiedzi: 1. sąd odbywający się na dworze bez udziału króla; rozpatrywał sprawy większej wagi, 2. najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju, 3. ograniczenie powszechności prawa wyborczego, w którym kryterium stanowi dochód, 4. czyli graniczny, wyłącznie dla spraw granicznych; sprawował go podkomorzy, pierwszy urzędnik w ziemi, 5. najwyższy sąd dla chłopa z dóbr królewskich, 6. uroczysty wstęp poprzedzający właściwy tekst ważnego aktu prawnego, określający cele, jakim powinien służyć tenże akt, 7. zasady prawne określające organizację i sposób funkcjonowania państwa, społeczeństwa, instytucji publicznych itp. Preambuła Możliwe odpowiedzi: 1. sąd odbywający się na dworze bez udziału króla; rozpatrywał sprawy większej wagi, 2. najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju, 3. ograniczenie powszechności prawa wyborczego, w którym kryterium stanowi dochód, 4. czyli graniczny, wyłącznie dla spraw granicznych; sprawował go podkomorzy, pierwszy urzędnik w ziemi, 5. najwyższy sąd dla chłopa z dóbr królewskich, 6. uroczysty wstęp poprzedzający właściwy tekst ważnego aktu prawnego, określający cele, jakim powinien służyć tenże akt, 7. zasady prawne określające organizację i sposób funkcjonowania państwa, społeczeństwa, instytucji publicznych itp. Ustrój Możliwe odpowiedzi: 1. sąd odbywający się na dworze bez udziału króla; rozpatrywał sprawy większej wagi, 2. najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju, 3. ograniczenie powszechności prawa wyborczego, w którym kryterium stanowi dochód, 4. czyli graniczny, wyłącznie dla spraw granicznych; sprawował go podkomorzy, pierwszy urzędnik w ziemi, 5. najwyższy sąd dla chłopa z dóbr królewskich, 6. uroczysty wstęp poprzedzający właściwy tekst ważnego aktu prawnego, określający cele, jakim powinien służyć tenże akt, 7. zasady prawne określające organizację i sposób funkcjonowania państwa, społeczeństwa, instytucji publicznych itp. Sąd referendarski Możliwe odpowiedzi: 1. sąd odbywający się na dworze bez udziału króla; rozpatrywał sprawy większej wagi, 2. najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju, 3. ograniczenie powszechności prawa wyborczego, w którym kryterium stanowi dochód, 4. czyli graniczny, wyłącznie dla spraw granicznych; sprawował go podkomorzy, pierwszy urzędnik w ziemi, 5. najwyższy sąd dla chłopa z dóbr królewskich, 6. uroczysty wstęp poprzedzający właściwy tekst ważnego aktu prawnego, określający cele, jakim powinien służyć tenże akt, 7. zasady prawne określające organizację i sposób funkcjonowania państwa, społeczeństwa, instytucji publicznych itp. Sąd asesorski Możliwe odpowiedzi: 1. sąd odbywający się na dworze bez udziału króla; rozpatrywał sprawy większej wagi, 2. najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju, 3. ograniczenie powszechności prawa wyborczego, w którym kryterium stanowi dochód, 4. czyli graniczny, wyłącznie dla spraw granicznych; sprawował go podkomorzy, pierwszy urzędnik w ziemi, 5. najwyższy sąd dla chłopa z dóbr królewskich, 6. uroczysty wstęp poprzedzający właściwy tekst ważnego aktu prawnego, określający cele, jakim powinien służyć tenże akt, 7. zasady prawne określające organizację i sposób funkcjonowania państwa, społeczeństwa, instytucji publicznych itp. Sąd podkomorski Możliwe odpowiedzi: 1. sąd odbywający się na dworze bez udziału króla; rozpatrywał sprawy większej wagi, 2. najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju, 3. ograniczenie powszechności prawa wyborczego, w którym kryterium stanowi dochód, 4. czyli graniczny, wyłącznie dla spraw granicznych; sprawował go podkomorzy, pierwszy urzędnik w ziemi, 5. najwyższy sąd dla chłopa z dóbr królewskich, 6. uroczysty wstęp poprzedzający właściwy tekst ważnego aktu prawnego, określający cele, jakim powinien służyć tenże akt, 7. zasady prawne określające organizację i sposób funkcjonowania państwa, społeczeństwa, instytucji publicznych itp.
21
Ćwiczenie 3

Ułóż fragmenty opracowania historycznego w odpowiedniej kolejności, tak aby całość stanowiła spójną narrację.

RPrnwDuF1ej1l
Elementy do uszeregowania: 1. W związku z nadchodzącymi Świętami Wielkanocnymi większość posłów rozjechała się do domów, by je spędzić w gronie rodzinnym. Powrotu ich do Warszawy spodziewano się dopiero około połowy maja, gdyż pierwsze sesje sejmu po świętach miały być poświęcone wysłuchiwaniu nudnych sprawozdań komisji skarbowych z przeprowadzonych kontroli. [Twórcy konstytucji] zamierzali wprowadzić projekt pod obrady 5 maja i jeszcze tego samego dnia uchwalić konstytucję głosami popierających tę ustawę posłów., 2. Król otoczony ciżbą posłów i arbitrów, którzy się do niego zbiegli, stanął na krześle tronowym, by lepiej być widocznym, i wezwał do siebie biskupa krakowskiego Feliksa Turskiego, żeby odczytał mu rotę przysięgi, którą powtarzał, kładąc rękę na Ewangelii, podtrzymywanej przez biskupa smoleńskiego Tymoteusza Gorzeńskiego., 3. Na tle wynikłej różnicy zdań [między zwolennikami i przeciwnikami konstytucji] wybuchła w sejmie wielka wrzawa. Jedni żądali powtórnego czytania projektu, inni zdecydowanie się temu sprzeciwiali i nalegali, by marszałek zapytał Izbę o zgodę na podjęcie uchwały o przyjęciu konstytucji. Jeszcze inni byli przeciwni zarówno czytaniu, jak i podjęciu uchwały., 4. W tym momencie nastąpiła rzecz niebywała: król zaprzysiągł konstytucję, której sejm nie uchwalił., 5. Kiedy okazało się, że także stronnictwo konserwatywno-hetmańskie spiesznie ściąga swoich ludzi na 5 maja, patrioci postanowili ich ubiec i przyśpieszyć o dwa dni wniesienie projektu do sejmu, tj. 3 maja.

konstytucja Źródło: Bartłomiej Szyndler, Czy Sejm Czteroletni uchwalił Konstytucję 3 maja? (Na tropie mitów narodowych), Warszawa 2010, s. 11–29.

21
Ćwiczenie 4

Na podstawie tekstu źródłowego z powyższego ćwiczenia podaj dwa, trzy argumenty, które mogą posłużyć do uzasadnienia tezy o nielegalności uchwalenia Konstytucji 3 maja.

RYLfC17FOtpan
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 5

Na podstawie źródeł A, B, C zaznacz „prawda”, jeżeli stwierdzenie jest prawdziwe, lub „fałsz”, jeżeli jest fałszywe.

Źródło A

Preambuła Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku

My, Naród Stanów Zjednoczonych, w celu tworzenia doskonalszej unii, ugruntowania sprawiedliwości, zapewnienia spokoju wewnętrznego, umożliwienia wspólnej obrony, popierania ogólnego dobra i zagwarantowania dobrodziejstw wolności dla nas samych i dla naszych potomków, uchwalamy i ustanawiamy niniejszą Konstytucję Stanów Zjednoczonych Ameryki.

ameryka Źródło: Preambuła Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku.

Źródło B

Preambuła francuskiej konstytucji z września 1791 r.

Przedstawiciele Ludu Francuskiego, występujący jako Zgromadzenie Narodowe, uważając, iż jedyną przyczyną nieszczęść publicznych i nadużyć rządów jest nieznajomość, zapomnienie i lekceważenie praw człowieka, postanowili ogłosić w formie uroczystej deklaracji naturalne, niepozbywalne i święte prawa człowieka. […] Wobec powyższego ZGROMADZENIE NARODOWE uznaje i ogłasza w przytomności i pod auspicjami Istoty Najwyższej następujące prawa człowieka i obywatela.

francja Źródło: Preambuła francuskiej konstytucji z września 1791 r., [w:] Deklaracja praw człowieka i obywatela.

Źródło C

Preambuła Konstytucji 3 maja

W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego. Stanisław August z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książe Litewski, [etc.] wraz z stanami skonfederowanemi, w liczbie podwójnej Naród Polski reprezentującemi, uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, […] dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy.

polska Źródło: Preambuła Konstytucji 3 maja.
R1ZpKBBaDTvsU
Łączenie par. . Jedna z preambuł stanowi dokument uchwalony przed ukończeniem prac nad tekstem konstytucji.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W każdej preambule odwołano się do istoty wyższej.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Tylko w jednej konstytucji nawiązano do Boga chrześcijańskiego.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wszystkie konstytucje stawiały naród jako suwerena.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Celem uchwalenia jednej z konstytucji była próba zapobiegnięcia utracie niepodległości.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Wyjaśnij wymowę ideową alegorii, czyli obrazu o charakterze przenośnym, interpretując poszczególne elementy graficzne.

211
Ćwiczenie 6
R6VshTjXeCyhA
RwuWPcGD13TVN
Uzasadnij: (Uzupełnij).
RFhTnlJFwKBtI
(Uzupełnij).
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Nowa konstytucja polska, grafika Daniela Chodowieckiego z 1792 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RZJKxQUqcsCXU
Ćwiczenie 6
Uzupełnij luki w tekście. Przed wprowadzeniem Konstytucji 3 maja ustrój Rzeczpospolitej nazywany był monarchią 1. konstytucyjną, 2. senatorzy, 3. król, 4. posłowie, 5. mieszaną, w której trzy siły – 1. konstytucyjną, 2. senatorzy, 3. król, 4. posłowie, 5. mieszaną, wybrani na sejmikach 1. konstytucyjną, 2. senatorzy, 3. król, 4. posłowie, 5. mieszaną na sejm i 1. konstytucyjną, 2. senatorzy, 3. król, 4. posłowie, 5. mieszaną – wzajemnie się równoważyły. Konstytucja ustanowiła monarchię 1. konstytucyjną, 2. senatorzy, 3. król, 4. posłowie, 5. mieszaną.
31
Ćwiczenie 7

Gdy autor powołuje się na informacje sformułowane przez innego autora lub je cytuje, powinien zaznaczyć ich źródło. Takie uzupełnienia w tekście nazywamy przypisami. Dopasuj fragmenty opracowań historycznych do opisów bibliograficznych.

RsnYEErEDKFeQ1
Gdy autor powołuje się na informacje przytoczone przez innego autora lub je cytuje, powinien zaznaczyć ich źródło. Takie odsyłacze w tekście nazywamy przypisami. Dopasuj fragmenty opracowań historycznych do odpowiadających im opisów bibliograficznych. Ta książka stara się jako punkt wyjścia przyjąć właśnie perspektywę ludzi tamtej epoki. Innymi słowy, nie zawiera rozwiązania kwestii, czy wedle dzisiejszych norm możemy w odniesieniu do przemian 3 maja 1791 roku mówić o rewolucji. Będzie to raczej próba wyjaśnienia, dlaczego współcześni nazwali je rewolucją i jak rzutowało to na ich ocenę. Możliwe odpowiedzi: 1. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Warszawa 2012, s. 9., 2. Henryk Kocój, Dziedzictwo Konstytucji 3 Maja. Obraz polskiej rewolucji oczami Zachodu, Kraków 2016, s. 129., 3. Urszula Augustyniak, Historia Polski 1572-1792, Warszawa 2008, s. 882. Jednym z zasadniczych zagadnień, jakie powstały po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja, była sprawa sukcesji saskiej. Cały naród – jak podkreślał poseł pruski Goltz 7 maja w swej depeszy do Fryderyka Wilhelma II – znajdował się jakoby w stanie upojenia patriotycznego i ekstazie. Jedynym może, który nie dał się oślepić „słomianemu” zapałowi patriotycznemu, był poseł saski Essen. Możliwe odpowiedzi: 1. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Warszawa 2012, s. 9., 2. Henryk Kocój, Dziedzictwo Konstytucji 3 Maja. Obraz polskiej rewolucji oczami Zachodu, Kraków 2016, s. 129., 3. Urszula Augustyniak, Historia Polski 1572-1792, Warszawa 2008, s. 882. Ustawę rządową postanowiono przyjąć jednorazową uchwałą, na starannie wyreżyserowanej sesji sejmowej w dniu 3 maja 1791 r. Skorzystano z małej liczby sejmujących w Warszawie (182) i – zapewniwszy sobie z góry poparcie około 100 posłów – działano przez zaskoczenie. Wojsko stanęło pod bronią, na ulice wyszli tłumnie mieszczanie warszawscy, w Sali sejmowej galerie zapełnili zwolennicy konstytucji. Opozycja była zdezorientowana. Możliwe odpowiedzi: 1. Anna Grześkowiak-Krwawicz, Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Warszawa 2012, s. 9., 2. Henryk Kocój, Dziedzictwo Konstytucji 3 Maja. Obraz polskiej rewolucji oczami Zachodu, Kraków 2016, s. 129., 3. Urszula Augustyniak, Historia Polski 1572-1792, Warszawa 2008, s. 882.
31
Ćwiczenie 8

Zaznacz odpowiednią komórkę tabeli, jeżeli wydarzenie może być traktowane w kategorii rewolucji w świetle źródła A i/lub B.

Źródło A

Anna Grześkowiak-Krwawicz Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych

Trzeba pamiętać, że rewolucja [w ujęciu polityczno‑społecznym] mogła oznaczać zmianę w składzie rządu, reformę systemu władzy, zamach stanu, powstanie narodowe, wystąpienie poddanych przeciw władzy państwowej, wystąpienie jednego stanu w obronie swych praw przeciw innym stanom, wreszcie jakiekolwiek rozruchy czy wykroczenia przeciw przyjętej praktyce politycznej. […] Jednocześnie rewolucja niezależnie od tego, czy trwała w czasie, czy była faktem, była odbierana jako wydarzenia nagłe, zaskakujące i na ogół gwałtowne.

rewolucja Źródło: Anna Grześkowiak-Krwawicz, Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Warszawa 2012, s. 13–15.

Źródło B

Rewolucja – gwałtowna zmiana ustroju politycznego i organizacji społecznej, odbywająca się przy stosunkowo szerokim udziale społeczeństwa i przy zastosowaniu środków pozaprawnych.

zmiana Źródło: Internetowa Encyklopedia PWN.

RwYYn93GvbizX
Łączenie par. . Walka o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Możliwe odpowiedzi: Rewolucja z punktu widzenia ludzi żyjących w XVIII wieku (źródło A), Rewolucja według współczesnej definicji (źródło B). Chwalebna Rewolucja w Anglii (1688). Możliwe odpowiedzi: Rewolucja z punktu widzenia ludzi żyjących w XVIII wieku (źródło A), Rewolucja według współczesnej definicji (źródło B). Pierwsza kadencja Sejmu Wielkiego. Możliwe odpowiedzi: Rewolucja z punktu widzenia ludzi żyjących w XVIII wieku (źródło A), Rewolucja według współczesnej definicji (źródło B). Uchwalenie Konstytucji 3 maja. Możliwe odpowiedzi: Rewolucja z punktu widzenia ludzi żyjących w XVIII wieku (źródło A), Rewolucja według współczesnej definicji (źródło B). Absolutystyczny zamach stanu Gustawa III w Szwecji (1772). Możliwe odpowiedzi: Rewolucja z punktu widzenia ludzi żyjących w XVIII wieku (źródło A), Rewolucja według współczesnej definicji (źródło B). Konfederacja barska. Możliwe odpowiedzi: Rewolucja z punktu widzenia ludzi żyjących w XVIII wieku (źródło A), Rewolucja według współczesnej definicji (źródło B). Rewolucja Francuska. Możliwe odpowiedzi: Rewolucja z punktu widzenia ludzi żyjących w XVIII wieku (źródło A), Rewolucja według współczesnej definicji (źródło B)
311
Ćwiczenie 9

Jakie zmiany w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym wprowadzała Konstytucja 3 maja? Czy rzeczywiście miały one charakter przełomowy? Uzasadnij odpowiedź, bazując na poniższym materiale źródłowym, treści lekcji oraz wiedzy pozaźródłowej.

1
Konstytucja 3 maja 1791

I Religia panująca

Religią narodową panującą jest i będzie Wiara Święta Rzymska Katolicka ze wszystkiemi jej prawami. Przejście od wiary panującej do jakiegokolwiek wyznania jest zabronione pod karami apostazyi [odstępstwa od wiary] . Że zaś taż sama Wiara Święta przykazuje nam kochać bliźnich naszych, […] dlatego wszelkich obrządków i religii wolność w krajach polskich podług ustaw krajowych warujemy.

II Szlachta ziemianie

Szanując pamięć przodków naszych jako fundatorów rządu wolnego, stanowi szlacheckiemu wszystkie swobody, wolności, prerogatywy, pierwszeństwa w życiu prywatnym i publicznym najuroczyściej zapewniamy, szczególniej zaś prawa, statuta i przywileje.

III Miasta i mieszczanie

Prawo na teraźniejszym sejmie zapadłe pod tytułem „Miasta nasze królewskie wolne w Państwach Rzeczypospolitej” w zupełności utrzymane mieć chcemy [prawo ustanowione 18 kwietnia 1791 – przyznawało mieszczanom równe ze szlachtą prawa cywilne (także nabywania ziemi) oraz ograniczony udział w sejmie].

IV Chłopi włościanie

Lud rolniczy, […] tak przez sprawiedliwość, ludzkość i obowiązki chrześcijańskie, jako i przez własny nasz interes dobrze zrozumiany, pod opiekę prawa i rządu krajowego przyjmujemy […], a chcąc jak najskuteczniej zachęcić pomnożenie ludności krajowej, ogłaszamy wolność zupełną dla wszystkich ludzi, tak nowo przybywających, jako i tych, którzy by pierwej z kraju oddaliwszy się, teraz do ojczyzny powrócić chcieli.

V Rząd czyli oznaczenie władz publicznych

Wszelka władza w społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu. Aby więc całość państw, wolność obywatelska i porządek społeczności w równej wadze na zawsze zostawały, trzy władze rząd narodu polskiego składać powinny i z woli prawa niniejszego na zawsze składać będą; to jest: władza prawodawcza w stanach zgromadzonych, władza najwyższa wykonawcza w królu i Straży i władza sądownicza w jurysdykcyjach [instytucjach sądowniczych] na ten koniec ustanowionych lub ustanowić się mających.

religia Źródło: Konstytucja 3 maja 1791, [w:] Konstytucja 3 maja 1791. Na podstawie tekstu Ustawy Rządowej z Archiwum Sejmu Czteroletniego, oprac. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 2018, s. 62–66.
R17SFXdtdLQoV
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).