Emmanuel Lévinas Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności

Nieskończone w skończonym, spełniające się przez ideę Nieskończoności, wydarza się jako Pragnienie. Nie jest to pragnienie, które można ukoić obejmując w posiadanie upragniony byt, ale jako Pragnienie Nieskończoności, którego Upragnione nigdy nie zaspakaja, a tylko pobudza. Pragnienie doskonale bezinteresowne – dobroć. Ale Pragnienie i dobroć zakładają konkretnie relację, w której Upragnione zatrzymuje „negatywność” Ja poruszającą się w obrębie Tego Samego, zatrzymuje władzę i panowanie. Co urzeczywistnia się pozytywnie jako gotowość ofiarowania Innemu świata, który posiadam, bo tyle właśnie znaczy: być obecnym przed twarzą. Bycie obecnym przed twarzą, moje zwrócenie się ku Innemu, tylko wtedy może utracić właściwą spojrzeniu zachłanność, gdy zmienia się w szczodrość, która nie może przystąpić do Innego z pustymi rękami. Ta relacja ponad rzeczami, które od tej chwili stają się wspólne, to znaczy dają się wypowiedzieć – jest relacją mowy. Twarzą nazywamy sposób, w jaki Inny ukazuje się, przewyższając ideę Innego we mnie. Ten sposób nie polega na tym, że Inny staje się tematem dla mojego spojrzenia, że rozpościera się jak zespół jakości tworzących pewien obraz. Twarz Innego w każdej chwili niszczy i przekracza plastyczny obraz, który we mnie zostaje jako idea na moją miarę i na miarę swojego ideatum – jako idea adekwatna. (…)

Doświadczenie absolutne nie jest odsłonięciem, ale objawieniem: zbieżnością wyrażanego i tego, kto wyraża, szczególnym ukazywaniem się innego człowieka, uobecnieniem sie twarzy ponad formą. Forma, która nieustannie zdradza to, co ukazuje, która zastyga w kształt plastyczny adekwatny do Toż‑Samego, znosi zewnętrzność Innego. Twarz jest żywa obecnością, ekspresją. Życie ekspresji polega na rozbijaniu formy, w jakiej byt, pokazując się jako temat, jest właśnie dlatego ukryty. Twarz mówi. Ukazanie się twarzy jest już mową. Ten, kto się ukazuje, idzie, jak mówi Platon, w sukurs sobie samemu. W każdej chwili rozbija formę, którą pokazuje.

lev Źródło: Emmanuel Lévinas, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, Warszawa 2002, s. 41–62.