Zapoznaj się z fragmentem wywiadu przeprowadzonego z polską filozofką prof. Barbarą Skargą przez prof. Cezarego Wodzińskiego. Wskaż fragment tekstu, który mówi o różnicy między nauką i filozofią ze względu na ich przedmiot. Cezary Wodziński: Czy moglibyśmy wskazać jakieś osobliwe cechy, charakterystyczne wyłącznie dla pytania filozoficznego i odróżniające je od pytań innego rodzaju? Barbara Skarga : Kwestia ta rozważana jest od wielu setek lat – co dzieli filozofię i naukę, czy filozofia jest nauką, czy też nią nie jest? Husserl powiedział kiedyś – a wcześniej stanowiska tego bronił Arystoteles – że nauki zajmują się konkretnymi, poszczególnymi bytami, pewnymi wycinkami rzeczywistości, badają pewne jej fragmenty w ich własnościach, wzajemnych relacjach, ewolucjach, itd. Filozofia natomiast pyta nie o wycinki rzeczywistości, ale o wszystko, co jest, o całą rzeczywistość, o całość bytu. Pyta nie o poszczególne rzeczy, ale o to, czym jest sama rzecz. Nie pyta, jak niektóre nauki, jak badać takie czy inne zjawisko, lecz pyta, czym jest samo zjawisko, czym jest badanie, czym jest samo poznanie. To są różne jakościowo pytania, i nie chodzi tu o stopnień ogólności – to jest inna jakość, skok ku innemu przedmiotowi. Filozofia, jak powiedział Arystoteles, jest taką wiedzą, która chciałaby dojść do zasady wszystkich zasad. Co to znaczy? Znaczy to dojść do owej prawdy, która byłaby absolutna i bezwzględna. Tylko że ta prawda zawsze nam umyka. Cezary Wodziński Rozumienie pojęcia prawdy byłoby zatem niesłychanie ważne przy próbie odróżnienia pytania charakterystycznego dla filozofii i innych pytań zadawanych na przykład przez naukę? Barbara Skarga : Nauka też chciałaby dojść do prawdy absolutnej. Ale zadowala się na co dzień czymś innym – zadowala się hipotezami, które jej służą w działaniu. Te hipotezy, które się sprawdzają w pewnych ograniczonych systemach, wystarczają nauce. Nauka zdaje sobie dziś dokładnie sprawę z tego, że wszelkie jej teorie nie są absolutnie prawdziwe, że są one pewnymi propozycjami. Ale te propozycje ułatwiają i umożliwiają jej działanie – latanie na Księżyc, budowanie broni atomowej, leczenie ludzi, itd. Mają znaczenie instrumentalne. Nawet gdyby nauka myślała o prawdzie absolutnej, to w tej chwili odrzuca ją ze swego horyzontu. Nie o to w niej chodzi. Natomiast filozofia prawdy – takiej prawdy, która by dotyczyła samego istnienia, wartości – nie może usunąć ze swego horyzontu.