RKE6fs2zcimoe1
Na ilustracji niebieska grafika przedstawiająca zakończenie nauki w szkole. Niebieskie kontury postaci trzymają w dłoniach zwinięte w rulon dokumenty i wyrzucają w górę birety. Temat lekcji: Sprawdzian wiedzy część czwarta. Tańce i folklor różnych narodów.

Sprawdzian wiedzy cz. 4. – Tańce i folklor różnych narodów

Źródło: online-skills.

Ważne daty

1814–1890 – lata życia Oskara Kolberga, polskiego etnografa i kompozytora.

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela:

RfFOI3u1ySUe0
Scenariusz zajęć do pobrania

I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.

4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:

1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej (fragmentów lub/i w całości):

a) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do współczesności);

3) rozpoznaje i analizuje utwory muzyczne określając ich elementy, nastrój i charakter, formułuje wypowiedzi, stosując pojęcia charakterystyczne dla języka muzycznego;

II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.

5. Uczeń określa charakterystyczne cechy:

1) polskich tańców narodowych: poloneza, mazura, kujawiaka, oberka, krakowiaka;

2) wybranych polskich tańców ludowych z uwzględnieniem własnego regionu;

3) wybranych tańców towarzyskich i współczesnych.

III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń:

1) zna repertuar kulturalnego człowieka, orientując się w sztandarowych utworach z dziejów historii muzyki i współczesnej kultury muzycznej oraz wartościowej muzyki popularnej.

Nauczysz się

określać cechy polskich tańców narodowych, ludowych oraz tańców innych narodów;

rozpoznawać słuchem polskie tańce narodowe, ludowe oraz tańce innych narodów;

wymieniać elementy folkloru;

rozpoznawać kapele ludowe na podstawie składu instrumentów;

rozpoznawać słuchem muzykę z baletów.

Polecenie 1
Wymień polskie tańce narodowe. Rozpocznij nazwą tańca, który jako jedyny jest w metrum parzystym.
Wymień polskie tańce narodowe. Rozpocznij nazwą tańca, który jako jedyny jest w metrum parzystym.
R1LFblxTNTxrd
Na zdjęciu grupa mężczyzn tańczących polski taniec narodowy. Tancerze wykonują figurę hołubce. Nogi mają wyrzucone do boku w lewą stronę, prawą rękę z czapką w dłoni w prawą stronę. Mężczyźni mają szerokie spodnie w biało-czerwone paski, długie granatowe kaftany, pasy z metalowymi kółkami, wysokie czarne kozaki z cholewami. Czerwone czapki - rogatywki są obszyte czarnym futerkiem i ozdobione pawimi piórami. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: utwór do polecenia 1 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu żywy, skoczny taniec w metrum dwie czwarte. Utwór wykonuje chór i kapela w składzie skrzypce, klarnet, akordeon, instrumenty perkusyjne. Kobiety i mężczyźni śpiewają swoje partie na przemian. Później śpiewają wspólnie tekst: Albośmy to jacy tacy. Ino chłopcy krakowiacy. Później następuje wiązanka instrumentalnych melodii w rytmie krakowiaka.
RUW94t3Inrp7i
Wykonaj zgodnie z poleceniem.
Polecenie 2
Opisz własnymi słowami definicję folkloru i wymień jak najwięcej jego elementów. Odpowiedz na pytanie: Jak nazywał się słynny polski etnograf z XIX wieku?
Opisz własnymi słowami definicję folkloru i wymień jak najwięcej jego elementów. Odpowiedz na pytanie: Jak nazywał się słynny polski etnograf z XIX wieku?
RuV6uFXjKL3Uj
Ilustracja interaktywna przedstawia grafikę z wzorami łowickimi (kolorowymi, wycinanymi kwiatami) układającymi się w kształt mapy Polski. Pod spodem na biało-czerwonym tle napis: Poland. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: utwór do polecenia 2 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu stylizowana forma oberka w wykonaniu skrzypka z towarzyszeniem orkiestry. Utwór jest żywiołowy, dynamiczny i w szybkim tempie.
RUDWobrDKcuuZ
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Polecenie 3
Wymień jak najwięcej nazw tańców towarzyskich. Rozpocznij od walca wiedeńskiego.
Wymień jak najwięcej nazw tańców towarzyskich. Rozpocznij od walca wiedeńskiego.
RsCfpBZSCKF0X
Na obrazie bal w Wiedniu na początku XIX wieku. Po prawej stronie cesarz Franciszek Józef I rozmawia z gośćmi. Po lewej stronie pary tańczą walca. Damy są w sukniach balowych, mężczyźni w strojnych mundurach. Bal odbywa się w pięknej, wytwornej sali balowej. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: utwór do polecenia 3 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu walc wiedeński “Nad pięknym modrym Dunajem”. W wykonaniu orkiestry. Metrum trzy czwarte jest podkreślane przez akompaniament fortepianowy i grę instrumentów perkusyjnych.
R1MTe4RpPiEKy
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Polecenie 4
Wymień kilka tańców innych narodów. Przy każdym tańcu określ, z jakiego kraju pochodzi.
Wymień kilka tańców innych narodów. Przy każdym tańcu określ, z jakiego kraju pochodzi.
R189QGM5msj0J
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Taniec Kozaków”, autorstwa Stanisława Masłowskiego. Dzieło ukazuje grupę mężczyzn znajdujących się na dzikim stepie. Główna postać podskakuje, wykonując taniec ludowy. Pozostali kozaccy przyglądają się mężczyźnie. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis utwór do polecenia 3 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu żywiołowy taniec kazczok. Utwór wykonuje zespół w składzie wokaliści, bałałajki, instrumenty dęte, instrumenty perkusyjne. Wokaliści klaszczą, liczą raz dwa trzy, gwiżdżą. Po dłuższym fragmencie szybkim, na chwilę muzyka zwalnia, pojawia się spokojna melodia, by po chwili powrócił główny temat.
R11qBwCCQET4t
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Polecenie 5
Pamiętasz jak nazywa się forma tańca klasycznego? Jest to również rodzaj widowiska, w którym głównym środkiem wyrazu jest taniec, a także utwór napisany dla tego widowiska. Podaj nazwę tej formy i wymień co najmniej dwa znane Ci tytuły takich utworów.
Pamiętasz jak nazywa się forma tańca klasycznego? Jest to również rodzaj widowiska, w którym głównym środkiem wyrazu jest taniec, a także utwór napisany dla tego widowiska. Podaj nazwę tej formy i wymień co najmniej dwa znane Ci tytuły takich utworów.
RSX5h2ec7ZPL2
Ilustracja interaktywna przedstawia baletnicę w trakcie występu. Kobieta ma na sobie sukienkę paczkę i pointy. Na głowie ma czółko z piór. Tancerka wykonuje Arabesque czyli figurę podczas której stoi się na jednej nodze, a druga wyprostowana noga jest podniesiona do tyłu. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: utwór do polecenia 5 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu Walc z baletu “Jezioro Łabędzie” Piotra Czajkowskiego. Utwór wykonany jest przez orkiestrę symfoniczną. Walc jest piękny i majestatyczny.
Rq239ffmEfstb
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
m33023abbc3fb2f62_0000000000067
Rr4CJgAP2M3p7
Ćwiczenie 1
Jaki polski taniec narodowy ma metrum trzy czwarte i wykonywany jest w tempie umiarkowanym? Wskaż nazwę tego tańca wśród wymienionych. Możliwe odpowiedzi: polonez, krakowiak, oberek, kujawiak, mazur.

Na podstawie zapisu muzycznego określ, jaki to taniec. Zwróć uwagę na akompaniament na drugiej pięciolinii. Zapisany jest tam charakterystyczny rytm tego tańca.

  • Polonez
  • Mazur
  • Kujawiak
  • Oberek
  • Krakowiak
R1BjILU59iVpA
Ćwiczenie 1
Jaki polski taniec narodowy ma metrum trzy czwarte i wykonywany jest w tempie umiarkowanym? Wskaż poprawną odpowiedź.
RA0spMSqSHvQg
Ćwiczenie 2
Wskaż dzieło, którego autorem jest polski etnograf Oskar Kolberg. Możliwe odpowiedzi: 1. Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce., 2. Śpiewnik domowy, 3. Melodie na Psałterz Polski, 4. Śpiewy historyczne

Wskaż dzieło, którego autorem jest polski etnograf Oskar Kolberg.

  • Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce.
  • Śpiewnik domowy
  • Melodie na Psałterz Polski
  • Śpiewy historyczne
RjP8G6Hv2P8qA
Ćwiczenie 3
Wskaż kraje, z których pochodzą wymienione tańce narodowe. Bolero Możliwe odpowiedzi: 1. Hiszpania, 2. Włochy, 3. Węgry, 4. Czechy. Czardasz 1. Hiszpania, 2. Włochy, 3. Węgry, 4. Czechy. Tarantella 1. Hiszpania, 2. Włochy, 3. Węgry, 4. Czechy. Polka 1. Hiszpania, 2. Włochy, 3. Węgry, 4. Czechy.

Dobierz w pary nazwę tańca i kraj, z którego pochodzi.

Polska, Węgry, Czechy, Hiszpania, Słowacja, Włochy, Ukraina

Polonez  
Polka  
Kozak  
Bolero  
Czardasz  
Tarantella  
Hajduk  
R1bquV0QT4jbf
Ćwiczenie 4
Wyjaśnij czym zajmuje się choreograf.

Uzupełnij zdanie.

Dyrygent, Choreograf, Muzyk, Kompozytor

.................... to osoba, której zadaniem jest komponowanie ruchów tanecznych w balecie i innych sztukach scenicznych.

1
1
Ćwiczenie 5

Odpowiadaj na pytania i przechodź do kolejnych etapów gry.

RSnR7KNxMZuNY1
Odpowiedz na pytania: 1. W którym polskim tańcu narodowym występują synkopy? 2. 1. W którym polskim tańcu narodowym akcenty wypadają na trzecią miarę a w zakończeniu na drugą? 3. Jakie metrum ma polka? 4. Jak nazywa się szereg tańców zestawionych obok siebie, na przykład: allemande, courante, sarabanda i gigue? 5. Kto skomponował balet Harnasie?

  • Wskaż taniec polski, w którym występują synkopy?

    Mazur

    Krakowiak

    Oberek

    Kujawiak

  • Wskaż taniec polski, w którym akcenty wypadają na trzecią miarę a w zakończeniu na drugą.

    Mazur

    Kujawiak

    Oberek

    Polonez

  • Jakie metrum ma polka?

    4/4

    3/4

    6/8

    2/4

  • Wskaż taniec, który wywodzi się z takich tańców jak: Deutscher Tanz, Deutsche, Roller, Lendler, Dreher, Steirischer.

    Samba

    Walc

    Cha-cha

    Salsa

  • Jak nazywa się szereg tańców zestawionych obok siebie, np.: allemande, courante, sarabanda i gigue?

    Rondo

    Balet

    Suita

    Pantomima

  • Wskaż kompozytora baletu „Harnasie”.

    Stanisław Moniuszko

    Henryk Wieniawski

    Igor Strawiński

    Karol Szymanowski

Ćwiczenie 5

Odpowiedz na poniższe pytania:
1. W którym polskim tańcu narodowym występują synkopy? 
2. W którym polskim tańcu narodowym akcenty wypadają na trzecią miarę a w zakończeniu na drugą?
 3. Jakie metrum ma polka?
4. Jak nazywa się szereg tańców zestawionych obok siebie, na przykład: allemande, courante, sarabanda i gigue?
5. Kto skomponował balet Harnasie?

RG5uIUY2gb9ib
R1DoQrfIUwqOG
Ćwiczenie 6
Wskaż ten z polskich tańców narodowych, który ma najszybsze tempo. Możliwe odpowiedzi: 1. krakowiak, 2. polonez, 3. oberek, 4. mazur, 5. kujawiak.

Jaki to taniec? Wysłuchaj nagrania i zaznacz właściwą odpowiedź.

  • Oberek
  • Polonez
  • Kujawiak
  • Krakowiak
  • Mazur

Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.

Źródło: licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
RNl4DsHMm8Rof
Wskaż ten z polskich tańców narodowych, który ma najszybsze tempo.
R1UzbSEKW5hEe
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie: Jakie jest metrum walca?

Jaki to taniec? Wysłuchaj nagrania z baletu Piotra Czajkowskiego „Dziadek do orzechów” i zaznacz właściwą odpowiedź.

  • Trepak
  • Polka
  • Kozak
  • Walc

Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.

Ćwiczenie 7
RdAf5pEqTIqjL
Odpowiedz na pytanie, jakie jest metrum walca?

Słownik pojęć

Etnografia
Etnografia

nauka opisująca tradycyjną kulturę różnych ludów; etnograf to badacz tradycyjnej kultury różnych narodów.

Folklor
Folklor

ludowa twórczość artystyczna.

Metrum
Metrum

podstawowy schemat określający czas trwania nut oraz układ akcentów w obrębie taktu w utworze muzycznym.

Taniec
Taniec

rytmiczne ruchy ciała wykonywane w takt muzyki; utwór muzyczny, przy którym można tańczyć.

Taniec towarzyski
Taniec towarzyski

taniec przeznaczony do tańczenia w celach rozrywkowych.

Źródło: encyklopedia.pwn.pl

Biblioteka muzyczna

R1LFblxTNTxrd
Na zdjęciu grupa mężczyzn tańczących polski taniec narodowy. Tancerze wykonują figurę hołubce. Nogi mają wyrzucone do boku w lewą stronę, prawą rękę z czapką w dłoni w prawą stronę. Mężczyźni mają szerokie spodnie w biało-czerwone paski, długie granatowe kaftany, pasy z metalowymi kółkami, wysokie czarne kozaki z cholewami. Czerwone czapki - rogatywki są obszyte czarnym futerkiem i ozdobione pawimi piórami. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: utwór do polecenia 1 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu żywy, skoczny taniec w metrum dwie czwarte. Utwór wykonuje chór i kapela w składzie skrzypce, klarnet, akordeon, instrumenty perkusyjne. Kobiety i mężczyźni śpiewają swoje partie na przemian. Później śpiewają wspólnie tekst: Albośmy to jacy tacy. Ino chłopcy krakowiacy. Później następuje wiązanka instrumentalnych melodii w rytmie krakowiaka.
RuV6uFXjKL3Uj
Ilustracja interaktywna przedstawia grafikę z wzorami łowickimi (kolorowymi, wycinanymi kwiatami) układającymi się w kształt mapy Polski. Pod spodem na biało-czerwonym tle napis: Poland. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: utwór do polecenia 2 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu stylizowana forma oberka w wykonaniu skrzypka z towarzyszeniem orkiestry. Utwór jest żywiołowy, dynamiczny i w szybkim tempie.
RsCfpBZSCKF0X
Na obrazie bal w Wiedniu na początku XIX wieku. Po prawej stronie cesarz Franciszek Józef I rozmawia z gośćmi. Po lewej stronie pary tańczą walca. Damy są w sukniach balowych, mężczyźni w strojnych mundurach. Bal odbywa się w pięknej, wytwornej sali balowej. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: utwór do polecenia 3 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu walc wiedeński “Nad pięknym modrym Dunajem”. W wykonaniu orkiestry. Metrum trzy czwarte jest podkreślane przez akompaniament fortepianowy i grę instrumentów perkusyjnych.
R189QGM5msj0J
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Taniec Kozaków”, autorstwa Stanisława Masłowskiego. Dzieło ukazuje grupę mężczyzn znajdujących się na dzikim stepie. Główna postać podskakuje, wykonując taniec ludowy. Pozostali kozaccy przyglądają się mężczyźnie. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis utwór do polecenia 3 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu żywiołowy taniec kazczok. Utwór wykonuje zespół w składzie wokaliści, bałałajki, instrumenty dęte, instrumenty perkusyjne. Wokaliści klaszczą, liczą raz dwa trzy, gwiżdżą. Po dłuższym fragmencie szybkim, na chwilę muzyka zwalnia, pojawia się spokojna melodia, by po chwili powrócił główny temat.
RSX5h2ec7ZPL2
Ilustracja interaktywna przedstawia baletnicę w trakcie występu. Kobieta ma na sobie sukienkę paczkę i pointy. Na głowie ma czółko z piór. Tancerka wykonuje Arabesque czyli figurę podczas której stoi się na jednej nodze, a druga wyprostowana noga jest podniesiona do tyłu. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: utwór do polecenia 5 i pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu Walc z baletu “Jezioro Łabędzie” Piotra Czajkowskiego. Utwór wykonany jest przez orkiestrę symfoniczną. Walc jest piękny i majestatyczny.
R1E0wcC36bPrg
Na ilustracji pięciolinia w kształcie fali. Na pięciolinii klucz wiolinowy i przypadkowe nuty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Obertas G-dur opus dziewiętnaste nr 1, autorstwa Henryka Wieniawskiego oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór w metrum trójdzielnym, żywiołowy wykonany jest na skrzypcach z towarzyszeniem orkiestry.
Henryk Wieniawski, „Obertas” op. 19, nr 1, online-skills, CC BY 3.0
RxEOH8jbMDRlq
Na ilustracji pięciolinia w kształcie fali. Na pięciolinii klucz wiolinowy i przypadkowe nuty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Walc z baletu Śpiąca Królewna op. 66 autorstwa Piotra Czajkowskiego oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu "Obertas G-dur" opus dziewiętnaste nr 1. Utwór w metrum trójdzielnym, żywiołowy, wykonany jest na skrzypcach z towarzyszeniem orkiestry.

Bibliografia

red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.

Franciszka Zozula, Tańce ludowe, Nasza Księgarnia, Warszawa 1952.

Grażyna Dąbrowska, W kręgu polskich tańców ludowych, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1979.