Stabilizatory służą do stabilizacji napięć zasilających. Typowe napięcia wyjściowe stabilizatorów mieszczą się w granicach od 5 V do 15 V, lecz są budowane również układy zarówno dla niższych, jak i wyższych napięć. Najprostszymi układami stosowanymi w układach elektronicznych są stabilizatory parametryczne (Rys. 8.1), które wykorzystują dużą stromość charakterystyki napięciowo‑prądowej w kierunku zaporowym diody Zenera.
R1I0CFeitay95
Ilustracja przedstawia schemat. Po lewej stronie schematu znajdują się dwa białe punkty, jeden na dole, drugi na górze schematu. Od punktu na dole do punktu na górze prowadzi strzałka opisana jako u z indeksem dolnym jeden. Od punktu po prawej prowadzi strzałka i z indeksem dolnym jeden, przechodzi przez czarny punkt, biegnie dalej w prawo, zmienia się w strzałkę opisaną jako i z indeksem dolnym ce, biegnie w prawo, po czym skręca i ukośną linią biegnącą do dołu dociera do poziomej linii znajdującej się w okręgu. Od poziomej linii znajdującej się w okręgu biegnie do góry po skosie strzałka. Linia na obwodzie okręgu załamuje się i biegnie strzałką w prawo, powyżej równanie i z indeksem dolnym e równa się i z indeksem dolnym dwa. Linia dalej biegnie w prawo do białego punktu, umiejscowionego po prawej stronie schematu. Od dolnego białego punktu położonego po lewej stronie schematu biegnie w prawo linia, przecina czarny punkt, po czym kończy bieg na białym punkcie, położonym po prawej stronie schematu. Od dolnego białego punktu do białego punktu położonego na górze biegnie strzałka opisana jako u z indeksem dolnym jeden. Z czarnego punktu położonego na czarnej dolnej poziomej linii biegnie w górę linia. Przechodzi przez punkt opisany jako dezet, przechodzi przez strzałkę wskazującą kierunek dół. Strzałka opisana jest jako i z indeksem dolnym de. Następnie przechodzi przez czarny punkt, zmienia się w strzałkę opisaną jako i z indeksem dolnym be, wskazującą kierunek do góry. Linia kończy bieg na poziomej kresce zawartej w okręgu. Od czarnego punktu znajdującego się na pionowej linii biegnie w lewo linia, przechodzi przez prostokąt opisany er, biegnie dalej do góry i kończy bieg w czarnym punkcie znajdującym się na górnej poziomej linii między strzałkami i z indeksem dolnym jeden oraz i z indeksem dolnym ce. Obszar między ukośnymi liniami w okręgu opisany jest jako te z indeksem dolnym jeden.
Rys. 8.1 Stabilizator parametryczny z tranzystorem i diodą Zenera
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Obecnie stosowane stabilizatory napięcia stanowią elektroniczne układy scalone przeznaczone do utrzymywania żądanego napięcia stałego. Układ taki powinien działać niezależnie od obciążenia oraz wahań napięcia. W stabilizatorach utrzymywanie stałego napięcia wyjściowego osiągnięto dzięki ujemnemu sprzężeniu zwrotnemu. Ponadto od stabilizatorów wymaga się zachowania niezmienności napięcia niezależnie od temperatury.
Dla stabilizatorów można wyróżnić podstawowe parametry:
znamionowa wartość napięcia wyjściowego,
maksymalny prąd wyjściowy,
maksymalny prąd zwarcia,
zakres dopuszczalnych zmian napięcia wejściowego,
minimalny spadek napięcia pomiędzy wyjściem a wejściem, potrzebny do właściwej stabilizacji napięcia wyjściowego,
współczynnik stabilizacji napięciowej czyli stosunek zmiany napięcia wyjściowego do zmiany napięcia wejściowego,
współczynnik stabilizacji prądowej czyli stosunek zmiany prądu wyjściowego do zmiany prądu wejściowego,
rezystancja wyjściowa,
sprawność energetyczna.
Podział stabilizatorów
Stabilizatory liniowe – dostarczają stabilizowane napięcie ze źródła zasilania do odbiornika. Charakteryzują się dużą niezawodnością, trwałością i niewielkim kosztem, mają jednak wyraźną wadę związaną z dużą ilością wydzielonego ciepła. Z tej przyczyny stabilizator liniowy najczęściej wymaga zastosowania odpowiedniego radiatora. Wśród stabilizatorów liniowych można wyróżnić układy o ustalonej wartości dodatniej lub ujemnej oraz stabilizatory o regulowanej wartości dodatniej lub ujemnej. Z tej grupy stabilizatorów najczęściej stosowanymi układami scalonymi są: LM78xx, LM79xx oraz LM317 (gdzie xx określa napięcie wyjściowe). W układzie LM78xx (tzw. stabilizator dodatni) wejście podłączone jest do obwodu dodatniego (np. zasilacza), w układzie LM79xx (tzw. stabilizator ujemny) wejście podłączone jest do obwodu ujemnego.
RLCAVBcUU51YR
Ilustracja przedstawia schemat. Po lewej stronie schematu znajduje się punkt. Od punktu biegnie w prawą stronę linia, skręca w dół, czterokrotnie wybrzusza się, skręca w prawo do białego punktu, położonego na jednej linii z punktem, od którego zaczął się opis. Obszar między punktami opisany jest jako te z indeksem dolnym er. Po prawej stronie od wybrzuszeń znajdują się położone równolegle dwie pionowe linie. Po prawej stronie od pionowych kresek znajduje się pionowa linia, na wysokości podwójnej linii ośmiokrotnie wybrzusza się. Od góry wybrzuszenia linia biegnie w górę, po czym skręca w prawo, następnie skręca w dół, prowadzi do górnego rogu kwadratu. Od dołu wybrzuszenia linia biegnie w dół, po czym skręca w prawo, następnie skręca w górę, prowadzi do dolnego rogu kwadratu. Na każdej ze ścian znajduje się trójkąt z umieszczoną pionową kreską nad jednym z jego rogów. Od kąta wysuniętego w lewą stronę prowadzi w lewo linia, po czym skręca w dół i kończy drogę na poziomej krótkiej kresce. Od kąta wysuniętego najbardziej na prawą stronę biegnie w prawo linia. Przechodzi przez czarny punkt i prowadzi do prostokąta. Z czarnego punktu biegnie do dołu linia. Przechodzi przez dwa wąskie prostokąty położone jeden nad drugim, górny ma kolor biały, nad nim znajduje się plusik, dolny prostokąt ma kolor czarny. Linia biegnie dalej w dół i kończy bieg na krótkiej poziomej linii. Przy lewej ścianie prostokąta znajduje się napis wu e, przy górnej ścianie napis stabilizator, przy prawej napisu igrek. Z prawej ściany wchodzi w prawo linia zakończona białym punktem. Pod białym punktem znajduje się na tej samej wysokości drugi biały punkt, od którego biegnie w dół krótka linia, kończąca się na krótkiej poziomej kresce. Przy dolnej ścianie prostokąta znajduje się napis masa, od tej ściany biegnie w dół linia, jej zakończenie to krótka pozioma kreska.
Rys. 8.2 Układ podłączenia stabilizatora napięcia
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
R1aGfctCdTJbb
Ilustracja przedstawia dwa schematy. Pierwszy: Na górze schematu znajduje się pozioma kreska zakończona dwoma białymi punktami. Kreska przechodzi przez czarny punkt, następnie przez prostokąt el em siedem osiem iks iks, pod którym jest napis gie en de, następnie przez kolejny czarny punkt. Od pierwszego czarnego punktu biegnie w dół, przez dwie poziome kreski opisane jako ce jeden, następnie skręca w prawo, przecina czarny punkt, po czym skręca do góry. Przechodzi przez punkt ce dwa oznaczony dwiema poziomymi kreskami, po czym łączy się z poziomą linią w drugim czarnym punkcie. Od prostokąta biegnie w dół pionowa linia, przecina czarny punkt na dolnej poziomej linii i kończy się na krótkiej poziomej kreseczce.
Drugi: Na górze schematu znajduje się pozioma kreska zakończona dwoma białymi punktami. Kreska przechodzi przez czarny punkt, następnie przez prostokąt el em trzy jeden siedem, następnie przez kolejny czarny punkt i następny. Od pierwszego czarnego punktu biegnie w dół linia. Przechodzi przez dwie poziome kreski opisane jako ce jeden, po czym skręca w prawo, przechodzi przez czarny punkt, biegnie dalej w prawo, przechodzi przez kolejny czarny punkt i prowadzi do białego punktu znajdującego się po prawej stronie. Od drugiego czarnego punktu biegnie w górę linia, przechodzi przez dwie poziome kreski opisane ce dwa, nad kreską położoną wyżej znajduje się znak plus. Z prostokąta w dół biegnie linia w czarnym punkcie rozdwaja się. Pierwsza jej odnoga biegnie w prawo, po czym skręca do góry, przechodzi przez prostokąt er jeden, łącząc się z poziomą linią przechodzącą przez prostokąt na wysokości pierwszego czarnego punktu za nim. Druga odnoga biegnie w dół, przechodzi przez prostokąt, przez który biegnie do góry ukośna strzałka. Prostokąt opisany jest er dwa. Linia biegnie dalej w dół, przecina poziomą dolną linię na wysokości czarnego punktu i kończy drogę na krótkiej poziomej kresce, znajdującej się u dołu schematu.
Rys. 8.3 Podłączenie stabilizatorów liniowych
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Stabilizatory impulsowe (przetwornice) – charakteryzują się ciągłym działaniem, a ich zaletami są szybkość odpowiedzi i niski poziom szumów podczas pracy. Do wad stabilizatorów impulsowych zalicza się m.in. niską sprawność, która wynika z nieprzerwanej utraty mocy na tranzystorze wykonawczym.
RLVTMBmBkrpRI
Ilustracja przedstawia wykresy. Jest to wykres wartości u‑oś pionowa od wartości te‑oś pozioma. Na osi pionowej zaznaczona jest wielkość u z indeksem dolnym wu e. Na wykresie zaznaczone są dwa słupki. Ich szerokość względem osi iks to te z indeksem dolnym jeden. Odległość między słupkami wynosi te z indeksem dolnym dwa. Odległość między początkiem pierwszego słupka a drugiego oznaczona jest wielką literą te. Przez dwie piąte wysokości słupków poprowadzona jest przerywana linia opisana jako u z indeksem dolnym wu igrek. Na drugim wykresie znajdują się dwa szersze słupki. Szerokość słupka opisana jest jako te z indeksem dolnym jeden, odległość między słupkami opisana jest jako te z indeksem dolnym dwa. Odległość między początkiem pierwszego słupka a drugiego oznaczona jest wielką literą te. Przez słupki na wysokości trzech czwartych słupka biegnie przerywana linia opisana u z indeksem dolnym wu igrek. Poniżej napis: wielka litera te myślnik okres. Niżej równanie u z indeksem dolnym wu igrek znak równości te z indeksem dolnym jeden przez te u i indeksem dolnym wu e znak równości de u z indeksem dolnym wu e. Obok kolejne równanie de znak równości te z indeksem dolnym jeden przez wielkie te myślnik współczynnik wypełnienia.
Rys. 8.4 Kształtowanie przez modulację szerokości impulsów
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Stabilizator impulsowy
R1anfJDm42T7g
Ilustracja przedstawia schemat. Po lewej stronie schematu znajduje się biały punkt opisany: Niestabilizowane napięcie mięśniowe. Od punktu w prawo ciągnie się linia, wybrzusza się trzykrotnie, biegnie dalej w prawo, przechodzi przez czarny punkt, potem przez symbol trójkąta z pionową kreską na najmniejszym z jego rogów. Linia biegnie dalej w prawo, przechodzi przez czarny punkt, potem kolejny czarny punkt, dociera do białego puntu opisanego: Stabilizowane napięcie wyjściowe, poniżej w nawiasie napis u z indeksem dolnym wu igrek jest większe od u z indeksem dolnym wu e max. Z pierwszego czarnego punktu od prawej strony biegnie w dół linia. Przechodzi przez prostokąt, przechodzi przez czarny punkt, potem przez prostokąt i kończy drogę na krótkiej poziomej kresce. Z czarnego punktu nad prostokątem biegnie w lewo linia do podstawy trójkąta. Z tej samej ściany trójkąta biegnie w prawo krótka linia, kończy się na białym punkcie opisanym U z indeksem dolnym o de en. Z rogu trójkąta wysuniętego najbardziej na lewo ciągnie się w lewo linia, skręca do góry, zamienia się w strzałkę wskazującą kierunek: do góry. Obok napis regulacja. Strzałka prowadzi do prostokąta. Z prawego boku prostokąta prowadzi w prawo linia do kolejnego prostokąta. Powyżej znajduje się znak linia biegnąca w prawo, do góry, w prawo, do dołu, w prawo, do góry, w prawo, do dołu i w prawo. Od prostokąta biegnie w lewo linia, która łączy się z pionową linią. Od pionowej linii do dołu po skosie biegnie strzałka, zamienia się w zwykłą linię, prowadzi do dołu do poziomej linii. Od pionowej linii po skosie do góry biegnie linia, skręca do góry i łączy się z czarnym punktem na poziomej górnej linii, umiejscowionym za wybrzuszeniem.
Rys. 8.5 Stabilizator impulsowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
W stabilizatorze impulsowym tranzystor pracujący jako klucz nasycony powoduje cykliczne dołączanie na krótko cewki indukcyjnej do źródła niestabilizowanego napięcia wejściowego. W czasie trwania każdego impulsu nasycającego tranzystor prąd płynący przez cewkę narasta liniowo. W polu magnetycznym cewki gromadzi się energia, która w następnej fazie cyklu jest przekazywana do kondensatora filtrującego, dołączonego do wyjścia stabilizatora. Kondensator wygładza tętnienia napięcia wyjściowego.
Stabilizator zmniejszający wartość napięcia
RpcgCbqcMWCZx
Ilustracja przedstawia schemat. Od białego punktu po lewej stronie schematu biegnie w prawo linia, przecina symbol złożony z trzech pionowych kresek, z których środkowa jest strzałką w górę, stojących na poziomej podstawie. Od tego elementu ciągnie się w dół linia zakończona szlaczkiem. Szlaczek złożony jest z linii poziomej, pionowej do góry, pozioma w bok, do dołu, do góry, pozioma w bok, do dołu. Linia pozioma biegnie dalej w prawo, przechodzi przez punkt iks, biegnie dalej w prawo, czterokrotnie wybrzusza się, przechodzi przez kolejny czarny punkt, po czym kończy swój bieg w białym punkcie opisanym jako plus u z indeksem dolnym wu igrek otwarcie nawiasu wu igrek otwarcie nawiasu znak większości u z indeksem dolnym wu e zamknięcie nawiasu. Z punktu iks biegnie do dołu linia, przechodzi przez symbol złożony z poziomej kreseczki umieszczonej na rogu trójkąta i trójkąta, biegnie dalej w dół do krótkiej poziomej linii. Z drugiego czarnego punktu biegnie w dół linia. Przechodzi przez czarny wąski, zorientowany poziomo prostokąt, nad którym znajduje się znak plus, następnie przez taki sam biały prostokąt. Od niego biegnie w dół linia, która kończy się na krótkiej poziomej linii.
Rys. 8.6 Stabilizator zmniejszający wartość napięcia
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Na rysunku przedstawiono schemat części przełącznikowej podstawowego układu stabilizatora zmniejszającego wartość napięcia. Gdy tranzystor MOS jest włączony, na cewce pojawia się napięcie o stałej wartości: (), co jest przyczyną liniowego narastania prądu w cewce. Prąd ten wpływa do kondensatora i do obciążenia. Po wyłączeniu tranzystora prąd nadal płynie przez cewkę w tym samym kierunku. Obwód prądu zamyka się przez diodę, która wchodzi w stan przewodzenia. Kondensator umieszczony na wyjściu układu wygładza piłozębne tętnienia napięcia wyjściowego (im większa wartość pojemności kondensatora tym mniejsza amplituda napięcia tętnień). W tej fazie wartość napięcia na cewce jest prawie stała i równa () [V], co powoduje liniowe zmniejszenie są prądu w cewce.
R2WnWSIO1NHgE
Na ilustracji znajduje się pięć szlaczków, przedstawiających przebiegi napięć i prądów. Od góry: napięcie bramki, prąd wejściowy, prąd w cewce indukcyjnej, napięcie w punkcie iks oraz napięcie wyjściowe.
Rys. 8.7 Przebiegi napięć i prądów układu stabilizatora zmniejszającego wartość napięcia
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Na rysunku przedstawiono przebiegi napięć i prądów występujących w analizowanym układzie. Kompletny układ stabilizatora musi zawierać obwód sprzężenia zwrotnego, który będzie zmieniać albo szerokość impulsów doprowadzanych do bramki tranzystora MOS (przy stałej częstotliwości a zmiennym czasie trwania – modulacja PWM), albo częstotliwości impulsów (przy stałym czasie trwania a zmiennej częstotliwości – modulacja PFM). Sygnałem powodującym zmianę parametrów ciągu impulsów jest sygnał wyjściowy wzmacniacza błędu, porównującego wartość napięcia wyjściowego stabilizatora z wartością napięcia odniesienia.
Stabilizator zwiększający wartość napięcia
RHuSmO15fABDi
Ilustracja przedstawia schemat. U góry schematu od białego punktu opisanego plus u wu e przebiega pozioma linia. Biegnie w prawo, czterokrotnie wybrzusza się, biegnie dalej w prawo przechodzi przez czarny punkt opisany iks. Biegnie dalej w prawo przechodzi przez trójkąt. Na rogu znajdującym się najbardziej po prawej stronie umieszczona jest pionowa kreseczka. Linia biegnie dalej w prawo, przechodzi przez czarny punkt, po czym biegnie do białego punktu opisanego plus u z indeksem dolnym wu igrek otwarcie nawiasu znak większości u z indeksem dolnym wu e, zamknięcie nawiasu. Z punktu opisanego iks biegnie w dół linia. Na linii znajduje się element złożony z trzech poziomych kresek, z czego środkowa jest strzałką wskazującą lewą stronę. Kreski połączone są pionową kreską po lewej stronie. Od elementu biegnie w lewo linia zakończona białym okrągłym punktem. Po lewej stronie punktu znajduje się szlaczek linia pozioma, pionowa do góry, pozioma w bok, do dołu, do góry, pozioma w bok, do dołu. Linia pionowa biegnie dalej w dół i kończy się na poziomej kreseczce. Z drugiego czarnego punktu zlokalizowanego na poziomej górnej linii, biegnie w dół linia do wąskiego prostokąta zorientowanego poziomo, nad nim znaczek plus. Pod prostokątem drugi prostokąt biały, od niego ciągnie się w dół linia kończąca bieg na poziomej kresce u dołu schematu.
Rys. 8.8 Stabilizator zwiększający wartość napięcia
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Gdy klucz tranzystorowy jest włączony (potencjał punktu X jest bliski potencjałowi masy), wartość prądu płynącego przez cewkę rośnie liniowo. Po wyłączeniu klucza wartość napięcia w punkcie X gwałtownie rośnie, gdyż musi być spełniony warunek ciągłości prądu płynącego przez cewkę. Dioda zostaje spolaryzowana w kierunku przewodzenia i płynie przez nią prąd ładujący kondensator. Wartość napięcia wyjściowego może być wielokrotnie większa od wartości napięcia wejściowego.
Stabilizatory LDO (ang. Low Drop Out) – rodzaj stabilizatorów liniowych, wymagających niewielkiego zróżnicowania między napięciem wejściowym a wyjściowym. Przystosowane do pracy ciągłej, nie sprawdzają się jednak przy wysokim napięciu wejściowym. Głównymi elementami budowy stabilizatorów LDO są: źródło napięcia odniesienia, wzmacniacz błędu i element szeregowy, taki jak tranzystor bipolarny albo MOSFET.
RUh7OYm5jwOYJ
Ilustracja przedstawia schemat ideowy stabilizatora LDO. Na górze schematu znajduje się pozioma linia biegnąca od białego punktu po lewej do białego punktu po prawej stronie. Na linii znajduje się blisko białych punktów po czarnym punkcie. Na linii znajduje się również element regulacyjny. Od niego prowadzi w dół linia do wzmacniacza błędu. Do znaku plus na wzmacniaczu błędu prowadzi w dół linia. Przechodzi przez czarny punkt, po czym biegnie do obszaru opisanego jako de, i biegnie dalej w dół do czarnego punktu umieszczonego na długiej poziomej linii, zlokalizowanej na dole schematu, zakończonej dwoma białymi punktami. Czarny punkt na linii opisany jest: źródło napięcia odniesienia. Oc czarnego punktu do punktu powyżej prowadzi zaokrąglona strzałka opisana u z indeksem dolnym ref. Od czarnego punktu umieszczonego obok białego końcowego punktu po lewej stronie górnej linii biegnie w dół linia przechodząca przez prostokąt er jeden. Prowadzi do czarnego punktu umieszczonego powyżej obszaru de. Od czarnego punktu po prawej stronie górnej linii, biegnie w dół linia, przechodzi przez prostokąt er dwa, po czy rozdwaja się pierwsza jej cześć biegnie do znaku minus zawartego w trójkącie w obszarze opisanym wzmacniacz błędu. Druga biegnie dalej w dół, przechodzi przez kolejny prostokąt opisany er trzy, następnie łączy się z czarnym punktem na dolnej czarnej linii. Prostokąty objęte są ramką z przerywanej linii, obszar ten opisany jest jako układ próbkujący. Od białego punktu umieszczonego na dolnej linii po prawej stronie do białego punktu umieszczonego na górnej linii po prawej stronie biegnie strzałka opisana jako U z indeksem dolnym wu igrek. Od białego punktu umieszczonego na dolnej linii po lewej stronie do białego punktu umieszczonego na górnej linii po lewej stronie biegnie strzałka opisana jako U z indeksem dolnym wu igrek.
Rys. 8.9 Schemat ideowy stabilizatora LDO
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
Istotą działania stabilizatorów ze sprzężeniem zwrotnym jest to, że układ dzięki mechanizmowi sprzężenia zwrotnego śledzi zmiany napięcia wyjściowego i przeciwdziała im w taki sposób, aby napięcie wyjściowe pozostało niezmienne. Napięcie wyjściowe jest podawane poprzez układ próbkujący na wejście wzmacniacza błędu. Układem próbkującym jest układ dzielnika napięcia złożony z rezystorów i . Napięcie na wejściu wzmacniacza błędu wynosi więc
Na drugie wejście wzmacniacza błędu podawane jest napięcie odniesienia Uref. Różnica napięć na wejściach wzmacniacza błędu nazywana jest sygnałem błędu. Sygnał błędu jest wzmacniany i podawany (w przeciwnej fazie do zachodzących zmian lecz na wyjściu stabilizatora) na wejście elementu regulacyjnego, czyli na bazę tranzystora T. Jeżeli napięcie na wyjściu stabilizatora zwiększa się, to sygnał błędu powoduje zmniejszenie wysterowania tranzystora T i tym samym zmniejszenie napięcia wyjściowego (gdyż zwiększa się napięcie UCE tranzystora T), podobnie przy zmniejszaniu napięcia wyjściowego tranzystor T jest bardziej wysterowany i napięcie na wyjściu ulega zwiększeniu (napięcie UCE zmniejsza się).
Przy założeniu, że wzmacniacz błędu ma wzmocnienie o bardzo dużej wartości to w przybliżeniu napięcie wyjściowe stabilizatora wynosi:
Zasilacze stanowią źródła napięcia zasilania układów elektronicznych. Wymagania związane z dostarczaniem dużej energii sprawiają, że zasilacze muszą być dostosowane pod kątem mocy i napięcia wyjściowego do wymagań zasilanego urządzenia, przy czym napięcie wyjściowe może być niestabilizowane lub stabilizowane.
Wyróżnia się dwie grupy zasilaczy:
zasilacze liniowe (o działaniu ciągłym) (Rys. 8.10), składające się z transformatora sieciowego obniżającego napięcie, układu prostowniczego (najczęściej jest to mostek Graetza), filtrów wygładzających oraz stabilizatora liniowego (zazwyczaj stosuje się układy monolityczne serii LMx17 i LM78xx - np. LM317, LM7805);
RrsaaZsjwSXOC
Na ilustracji znajduje się schemat blokowy zasilacza liniowego nazywanego zasilaczem o działaniu ciągłym. Od lewej do prawej strony schematu biegną linie. Po lewej stronie, między liniami, znajduje się napis: napięcie a ce. Po prawej stronie między liniami napis: napięcie de ce. Linie przechodzą kolejno przez kwadraty, w których znajdują się symbole. Kolejno: transformatora, prostownika, filtra, stabilizatora.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
zasilacze impulsowe (Rys. 8.11), w których regulacja napięcia wyjściowego odbywa się dzięki cyfrowemu układowi sterowania, przełączającemu z wysoką częstotliwością odpowiedni tranzystor (sterowanie poprzez modulację PWM).
RycQxn94Hmwux
Na ilustracji znajduje się schemat blokowy zasilacza impulsowego. Na górze schematu znajdują się dwie linie. Po lewej stronie między liniami znajduje się napis: napięcie a ce. Na prawo na liniach kwadrat ze znakiem symbolizującym prostownik sieciowy, dalej linie, potem kolejny kwadrat opisany tranzystor przełączający. Od kwadratu z symbolem tranzystora biegną do dołu dwie linie, skręcają w prawo, przechodzą przez kwadraty z symbolem układu sterowania oraz z separacją galwaniczną. Skręcają do góry. Krzyżują się z poziomymi liniami u góry schematu, obok napis: napięcie de ce. Od tranzystora linia biegną dalej w prawo, przechodzą przez tranzystor impulsowy, następnie przez prostownik, potem filtr, na końcu krzyżują się z liniami pionowymi, między którymi znajduje się napis: napięcie de ce.
Rys. 8.11 Schemat blokowy zasilacza impulsowego
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.