„Stare dobre czasy”? – jaki był XX wiek. Wisława Szymborska, Schyłek wieku.

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. zna twórczość Wisławy Szymborskiej,

2. rozumie potrzebę krytycznej oceny wydarzeń XX wieku.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wymienić najważniejsze wydarzenia XX wieku,

2. wypowiedzieć się na temat przyszłości.

2. Metoda i forma pracy

Dyskusja dydaktyczna, metoda podawcza, praca z tekstem literackim, praca samodzielna ucznia.

3. Środki dydaktyczne

Tekst liryczny (W.Szymborska, Schyłek wieku), materiały pomocnicze z opisem najważniejszych wydarzeń XX wieku (Załącznik nr 1), karta pracy ucznia (Załącznik nr 2).

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Zapoznanie uczniów z tematem lekcji. Postawienie pytania: „Jaki mamy wiek?”, „Czy pamiętacie koniec XX wieku?”.

b) Faza realizacyjna

1. Wieszamy na tablicy dwa duże arkusze papieru – jeden biały, drugi czarny. Rozdajemy uczniom krótkie opisy najważniejszych wydarzeń XX wieku (Załącznik nr 1).

2. Uczniowie zapoznają się z faktami, oceniają je, a potem decydują, na którym z arkuszy przyczepić (pozytywne na białym, negatywne na czarnym).

3. Odczytanie wszystkich faktów. Komentarz – w XX wieku było wiele dobrych, pozytywnych wydarzeń, ale nie brakowało tragicznych.

4. Krótka charakterystyka twórczości Szymborskiej ( urodziła się w 1923 r., w 1996 otrzymała literacką Nagrodę Nobla. Cechy poezji: dociekanie sensu ludzkiego istnienia, precyzja słowa, przypatrywanie się światu, demaskowanie ludzkich przywar).

5. Odczytane wiersza W. Szymborskiej, Schyłek wieku.

6. Postawienie pytania: „Kto jest bohaterem wiersza? Jak została przedstawiona? Jaki to środek stylistyczny?”. (Bohaterem wiersza jest XX wiek. Przedstawiony jest jako staruszek. Wisława

Szymborska stosuje personifikację, nadaje XX wiekowi cechy ludzkie – chwiejny krok, ciężki oddech).

7. Postawienie problemu: „Czy XX wiek spełnił pokładane w nim nadzieje?”. Uczniowie na podstawie wiersza W. Szymborskiej uzupełniają kartę pracy. (Załącznik nr 2)

c) Faza podsumowująca

Podsumowanie lekcji: „Jaki był XX wiek?”.

5. Bibliografia

Szymborska W., Schyłek wieku, [w:] T. Garsztka, Z. Grabowska, G. Olszewska, Z XX i XXI wieku, podręcznik do I klasy gimnazjum, Znak, Kraków 1999, s. 7.

6. Załączniki

a) Materiały pomocnicze

Załącznik nr 1.

I WOJNA ŚWIATOWA 1914–1918,

zbrojny konflikt światowy.; Do wojny stanęły 2 bloki — z jednej strony państwa: Niemcy, Austro‑Węgry, Bułgaria i Turcja, z drugiej: Francja, Rosja, Wielka Brytania, Serbia z Czarnogórą. W armiach państw zaborczych (Niemcy, Austro‑Węgry, Rosja) służyło ponad 500 tys. Polaków. W czasie I wojny światowej po raz pierwszy użyto czołgów i gazów bojowych.

II WOJNA ŚWIATOWA 1939‑1945

Wojna 1939–45 była konfliktem globalnym prowadzonym na terytoriach Europy, Azji, Afryki i Oceanii, na wszystkich oceanach i morzach oraz w przestrzeni powietrznej; uczestniczyło w niej 61 państw (Niemcy zaatakowali Polskę 1 września 1939 roku) i 1,7 miliardów ludzi (pod bronią 110 milionów). Bezpośrednie straty ludzkie wyniosły ponad 50 milionów osób, w tym ok. 20 m żołnierzy; działaniom wojennym towarzyszyły: masowy terror, mordy (w Polsce obozy koncentracyjne np. w Oświęcimiu) , deportacje, przesiedlenia grup ludności, często całych narodów.

11 LISTOPADA 1918 – ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI PRZEZ POLSKĘ

Po ponad 100 latach zaborów ( I rozbiór Polski pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią odbył się w 1772 roku), Polska odzyskuje niepodległość. Władze w Polsce obejmuje marszałek Józef Piłsudski, powołuje rząd. Państwo polskie wraca na mapy Europy i świata.

12 KWIENIA 1961 –PIERWSZY LOT W KOSMOS

Kosmonauta Jurij Gagarin stawia pierwszy krok na Księżycu.

SIERPIEŃ 1945 –ZRZUCENIE BOMBY ATOMOWEJ

Z amerykańskiego bombowca B‑29 zrzucono 2 bomby atomowe na japońskie miasta: Hiroszimę (6 VIII 1945) i Nagasaki (9 VIII 1945).

LATA DWUDZIESTE XX WIEKU- PIRWSZY POLSKI SAMOCHÓD

1922–23 T. Tański przy współpracy skonstruował pierwszy polski samochód osobowy CWS T1; jego produkcję rozpoczęto 1928 i wyprodukowano ok. 800 sztuk.

16 PAŹDZIRNIKA 1978‑PAPIEŻM ZOSTAJE POLAK

16 października 1978 roku papieżem zostaje pierwszy w historii Polak- kardynał Karol Wojtyła. Przyjmuje imię Jan Paweł II.

1989 – „OKRĄGŁY STÓŁ” W POLSCE

W wyniku obrad „okrągłego stołu” Polska przeszła z systemu komunistycznego do systemu demokratycznego. Oznaczało to wolność głosu, wolne wybory, naprawę gospodarki. Polska zmieniła nazwę z Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej na III Rzeczpospolitą Polską.

1989 – ZBURZENIE MURU BERLIŃSKIEGO

Mur dzielił Berlin wschodni i zachodni, stanowił granicę między wschodnią (komunistyczną), a zachodnią (demokratyczną) Europą. Zburzenie muru berlińskiego oznaczało upadek komunizmu w Europie.

1 WERZŚNIA 1993‑POWSTANIE UNII EUROPEJSKIEJ

UNIA EUROPEJSKA, związek państw działający od 1 IX 1993; założyciele: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy, W. Brytania, Austria, Finlandia, Szwecja. Celem UE jest utworzenie unii gospodarczej., monetarnej (waluta EURO) i politycznej oraz wprowadzenie wspólnego obywatelstwa. W praktyce oznacza to możliwość swobodnego podróżowania i podejmowania pracy w krajach Unii Europejskiej. Polska przystąpiła do Unii w 2004 roku.

KWIECIEŃ 1986 – AWARIA W ELEKTROWNII W CZARNOBYLU

W IV 1986 nastąpiła awaria reaktora w Elektrownii Jądrowej w Czarnobylu (Białoruś), wskutek czego przedostała się do atmosfery duża ilość substancji radioaktywnych (m.in. jod 121, cez 137). Skutki awarii spowodowały śmierć kilku tysięcy osób. Większa część skażonego terenu jest cały czas zamieszkana; notuje się wysoki poziom zachorowań u dzieci. Elektrownię zamknięto w 2000.

LITERACKIE NAGRODY NOBLA DLA POLAKÓW

1905 – Henryk Sienkiewicz

1924 – Władysław Stanisław Reymont

1980 – Czesław Miłosz

1996 – Wisława Szymborska

13 MAJA 1981‑ZAMACH NA PAPIEŻA JANA PAWŁA II

13 maja 1981 roku na placu Świętego Piotra w Rzymie zamachowiec oddał dwa strzały w kierunku Jana Pawła II. Papież został ranny w brzuch i w palec. Cały świat zastyga z przerażenia. .

b)Karta pracy ucznia

Załącznik nr 2.

c) Zadanie domowe

Jak chciałbyś, aby wyglądał XXI wiek? Możesz mu zadać kilka naiwnych pytań.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak