Stereotyp kobiecości i męskości i ich wpływ na moralną ocenę człowieka
Stereotyp kobiecości i męskości i ich wpływ na moralną ocenę człowieka.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
wie, czym jest stereotypizacja płciowa,
zna cechy stereotypowo męskie i kobiece,
zna teorie wyjaśniające zróżnicowanie płci,
zna źródła stereotypów.
b) Umiejętności
Uczeń:
nabiera umiejętności pracy w grupie,
nabiera umiejętności autonomicznego myślenia i samodzielnej moralnej oceny zjawisk społecznych,
uczy się wychodzić poza schematy myślowe.
c) Podstawy
Lekcja realizuje podstawę programową w zakresie:
celów edukacyjnych – kształtuje refleksyjną postawę człowieka i jego natury i powinności moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych.,
zadań szkoły – umożliwia rozwijanie umiejętności prezentacji własnego stanowiska w dialogu z innymi,
treści – należy do bloku tematycznego „główne problemy współczesnej etyki”,
osiągnięć – uczy rozstrzygania wątpliwości i problemów moralnych zgodnie z przyjętą hierarchią wartości i dobrem wspólnym.
2. Metoda i forma pracy
Wykład, dyskusja wokół problemu, ćwiczenia z kartą pracy, praca w grupie.
3. Środki dydaktyczne
Karta pracy, arkusze papieru flamastry.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Na zajęciach poprzedzających nauczyciel prosi uczniów o przyniesienie papieru z bloku rysunkowego A4 i kredek lub flamastrów. Na zajęciach zapoznaje uczniów z tematem lekcji i informuje o celu zajęć.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy i rozdaje uczniom arkusze papieru i flamastry. Dwie grupy mają wypisać stereotypowe cechy kobiet, zaś dwie pozostałe stereotypowe cechy mężczyzn. Następnie uczniowie prezentują wykonane zadanie.
2. Nauczyciel rozpoczyna w klasie dyskusję na temat zgodności cech stereotypowych z rzeczywistymi cechami uczniów. Analizuje wspólnie z uczniami konsekwencje posługiwania się stereotypami płciowymi. Analiza dotyczy problemu schematów poznawczych i uogólnień, które często bywają krzywdzące dla jednostek.
3. Nauczyciel prosi, aby uczniowie wykonali dwa ćwiczenia zamieszczone w karcie pracy. Uczniowie po wykonaniu zadań czytają odpowiedzi. Nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładów z doświadczeń uczniów, które przeczą stereotypowemu myśleniu, na które wskazują odpowiedzi w ćwiczeniach.
4. Nauczyciel wraz z uczniami analizuje źródła stereotypów płciowych: etapy procesu socjalizacji dziewcząt i chłopców.
5. Nauczyciel poddaje pod dyskusję pytanie, czy zróżnicowanie płci polega na powielaniu i podtrzymywaniu stereotypów, czy też stereotypy są nadbudowane na różnicach między płciami.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel przekazuje podstawowe informacje na temat teorii wyjaśniających zróżnicowanie płci:
koncepcje zróżnicowanej socjalizacji kobiet i mężczyzn,
koncepcje ewolucjonistyczne,
koncepcja strukturalno‑społeczna.
d) Praca domowa:
Nauczyciel prosi uczniów o sporządzenie w zeszycie pisemnej odpowiedzi na pytanie, jak powyższe teorie wiążą się z pojęciem stereotypu płciowego.
5. Bibliografia
Brach‑Czaina J., Od kobiety do mężczyzny i z powrotem. Rozważania o płci w kulturze, Trans Humana, Białystok 1997.
Hamer H. Psychologia społeczna. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa 2005.
Jenkins J., Contemporary Moral Issues, Heinemann, Oxford 1994.
Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Scholar, Warszawa 2006. 6.
6. Załączniki
Karta pracy ucznia
1. Prace w domu wykonywane zazwyczaj przez:
Mężczyzn Kobiety
……………………………………………… ……………………………………………….
……………………………………………… ……………………………………………….
……………………………………………… ……………………………………………….
……………………………………………… ……………………………………………….
……………………………………………… ……………………………………………….
……………………………………………… ……………………………………………….
2. Które z zawodów są zazwyczaj wykonywane przez z kobiety, a które przez mężczyzn? Zaznacz K lub M.
model/ka ……
pielęgniarz/rka ……
rolnik ……
ochroniarz ……
policjant/ka ……
nauczyciel/ka w szkole podstawowej ……
kierowca autobusu ……
górnik ……
sekretarz/rka ……
Materiały pomocnicze dla nauczyciela
Cechy stereotypowo męskie:
Agresywny, aktywny, arogancki autokratyczny, bałaganiarz, głośny, niemiły odważny, opanowany, szorstki, sztywny, szybki, zarozumiały, zdolny, chłodny, poważny, przedsiębiorczy, racjonalny, stanowczy, twardy, zaradny, indywidualista, autokratyczny.
Cechy stereotypowo kobiece:
Ciepła, cierpliwa, emocjonalna, drażliwa, gadatliwa, łagodna, miła, nerwowa, niestała, nieśmiała, wrażliwa, przebaczająca, przyjemna, rozmarzona, sentymentalna, narzekająca, skromna, słaba, uległa, wstydliwa, zależna, skomplikowana.
Warto zwrócić uwagę, że niektóre cechy te mimo, że określają jeden stereotyp, wzajemnie się wykluczają (np. cierpliwa – drażliwa).
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Jest to lekcja rozszerzająca wiedzę o stereotypach. Powinna być poprzedzona zajęciami „Definicja i funkcje stereotypu. Przykłady stereotypów funkcjonujących w społeczeństwie”.