Strach ma wielkie oczy, czyli nie bójmy się ortografii

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna zasady ortograficzne dotyczące pisowni: ó i u, z i rz, ch i h.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

zastosować w praktyce swoją wiedzę na temat zasad ortograficznych,
skorzystać ze słownika przy wyjaśnianiu problemów ortograficznych,
współpracować z rówieśnikami (przy pisaniu historyjki ortograficznej).

2. Metoda i forma pracy

Praca w grupie, praca indywidualna, praca ze słownikiem, ćwiczenia ortograficzne, pogadanka.

3. Środki dydaktyczne

Słowniki ortograficzne, materiały przygotowane przez nauczyciela, arkusze papieru z zasadami pisowni do uzupełnienia.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Aby wprowadzić w tematykę lekcji, nauczyciel czyta tekst „Z dziennika uczennicy” (załącznik a). Następnie inicjuje rozmowę na temat tego tekstu – dzieci dzielą się własnymi „doświadczeniami ortograficznymi”.

b) Faza realizacyjna

Następnie zapisujemy temat na tablicy i w zeszytach.
Proponujemy pracę w grupach. Uczniowie otrzymują do uzupełnienia plakaty z regułami ortograficznymi (załącznik c).
Gdy wszystkie zespoły zakończą realizację zadania, następuje prezentacja wyników pracy.
Następnie przeprowadzamy ćwiczenia ortograficzne (załącznik b).
Proponujemy kolejne zadanie do realizacji w grupach. Wszyscy otrzymują to samo polecenie: napisać historyjkę z trudnymi ortograficznie wyrazami. Jednak każda grupa losuje swój zestaw wyrazów (załącznik d).
Po zakończeniu pracy poszczególne historyjki zostają odczytane na forum klasy.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów na lekcji i wystawia oceny.

5. Bibliografia

brak

6. Załączniki

a) Dziennik uczennicy

Pani od polskiego zadała nam dużo ćwiczeń do domu. Wszystkie ortograficzne... Następnego dnia miało być dyktando i pani kazała nam się do niego dobrze przygotować. Siedziałam nad książką już strasznie długo, usiłując zapamiętać, jak napisać „pszczoła”, „druh”, „wahadło”. Bardzo byłam zmęczona, oczy mi się zamykały. Nagle poczułam, że ktoś z tyłu szarpie mnie za sweter. Odwróciłam się i zobaczyłam za sobą cztery kanciaste postacie! To były litery!!! Te najgorsze!!! Zmory wszystkich uczniów!!! Ż, Ó, CH, H! Wyciągnęły mnie z mojego pokoju i uniosły w niewiadomym kierunku! Ratunku, pomocy! – wrzeszczałam, ale nikt mnie nie słyszał. Litery nie puszczały mnie, śmiały się jak szalone i wrzeszczały: „Cha, Cha, Cha! Teraz zemścimy się za wszystkie błędy, które robiłaś w wypracowaniach. Poniesiesz karę za „królewnę” przez „u”, za „żółwia” przez „rz”!!!” Kiedy wreszcie litery mnie opuściły, okazało się, że stoimy przed moją szkołą. Litery założyły mi na plecy tornister wypełniony słownikami i kazały biegać wokół szkoły. Chciałam wydostać się stamtąd, ale z tak ciężkim plecakiem nie mogłam uciec daleko. Upadłam... Litery były tuż przy mnie. Z przerażenia głos zamarł mi w gardle. Zamknęłam oczy i... obudziłam się. Całe szczęście, to był tylko sen!!!

b) ćwiczenia

1. Połącz właściwe wyrazy i przepisz je bez błędów:

wąż skrzeczy sójka syczy

żaba szczeka wróbel rży

kos kuka wyżeł rechocze

koń ćwierka kukułka gwiżdże

2. Ułóż podane wyrazy w porządku alfabetycznym:

hołd, bohater, higiena, herbata, historia, hymn, huśtawka, hałas, honor, humor

3. Z rozsypanych sylab ułóż wyrazy z „ó”:

Ko - czół - ka - ty - ka - krót - jas - ny - żół - la - kół - no - rów - źród - pół - ny

c) Arkusze do uzupełnienia

Ż piszemy, gdy wywmienia się na: - ................., np. - - - - piszemy w rzeczownikach rodzaju żeńskiego zakończonych na „aż” i „eż”, np. sprzedaż i ......... piszemy po literach ł, l, r, n, np. ................................... ...................................	CH piszermy, gdy wymienia się na: - ................., np. - - piszermy zawsze na końcu wyrazu – wyjątek ..................... piszemy po literze „s”, np. ........ Jest wiele wyrazów, których pisownię trzeba zapamiętać, np. ................ ................	Ó piszemy, gdy wymienia się na: - ...................., np. - - piszemy w zakończeniach -ów, ...., ......., np. ....................; wyjatąki: skuwka, ............. Wyrazy, które trzeba zapamiętać: ........................., ............, .........., ............, ................
H piszemy, gdy wymienia się na: - .............., np. ............. - ................ - ................ piszemy w „hałasujących” słowach, np: hejnał, ..............., ..............., ......................, .................... Kiedy wyraz zaczyna się od hipo-, hydro-, hig-, np. ................, ..............., ............... Jest wiele wyrazów, których pisownię trzeba zapamiętać, np.................., ...............	RZ piszemy, gdy wymienia się na: - .............. - ................ - ...................... piszemy w zakończeniach rzeczowników rodzaju męskiego (osobowych), np. rycerz piszemy po spółgłoskach: p, ......., ....., ....., ......, .....; wyjątki: pszenica, ......., ......., ........, ..........

d) Zestawy do tworzenia historyjek.

jaskółka, kurnik, burza, okruchy, księżyć, próbować, huk
podwórka, wróbelek, fruwać, żałować, orzeszek, rzecz, hałasować
królestwo, córka, kuchnia, póleczka, nieporządek, wrzucić, hałas
wiewiórka, mur, pochmurno, dziupla, ważny, włóczyć się, mech
piórko, kogutek, brudny, ścieżka, zwierzątka, rzeczka, harmider

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza