447‑432 r p.n.e. – budowa Partenonu, świątyni bogini Ateny na wzgórzu Akropol w Atenach;
1870‑1874 – William Henry Rinehart wyrzeźbił grupę: Latona z dziećmi – Dianą i Apollinem.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1LJmq3ccozDr1
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego: h) formy strony czynnej i biernej czasowników regularnych koniugacji I – IV w trybie orzekającym (indicativus) i łączącym (coniunctivus) w następujących czasach: praesens, imperfectum, perfectum, plusquamperfectum, futurum I; 6. zna podstawowe techniki przekładu tekstu łacińskiego; 8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii: d) odmienia czasowniki regularne koniugacji I–IV w trybie orzekającym (indicativus) i łączącym (coniunctivus) w następujących czasach: praesens, imperfectum, perfectum, plusquamperfectum, futurum I; q) potrafi korzystać ze słownika łacińsko‑polskiego przy sporządzaniu przekładu; s) dokonuje poprawnego przekładu prozatorskiego tekstu łacińskiego z zakresu tekstów określonych w kanonie na język polski, w tłumaczeniu zachowując polską normę językową.
Nauczysz się
tworzyć formy strony biernej czasowników łacińskich;
omawiać dzieła sztuki inspirowane antykiem;
czytać ze zrozumieniem tekst w języku łacińskim i tłumaczyć go na język polski;
Lātōna dea fuit, quae ab Iūnōne, deōrum rēgīnam91f6e25153676427_0000000000004rēgīna, nōnamābātur; itaque dē Olympōm91f6e25153676427_0000000000005Olympōexpulsamm91f6e25153676427_0000000000006expulsam in terram mīsitm91f6e25153676427_0000000000007mīsit, ubi Lātōna maerēnsm91f6e25153676427_0000000000008maerēns per campōs silvāsque errābat. Ad ōram maritimam Lātōna postrēmō advēnit, ubi sīc Neptūnum ōrāvit: „Ō Neptūne, ōrō tē ut mē in īnsulam ferās in mediō marī sitam: optōm91f6e25153676427_0000000000009optō enim ut ibi īrātam Iūnōnem tandem effugere possim!''
R1JJrFqJ5tksN
R1aKGs8YfZzEF
Iuppiter igitur, postquam hoc animadvertitm91f6e25153676427_0000000000017animadvertit, dē altō Olympō dēscendit atque catēnīs ferreīs īnsulam ad maris fundum vīnxit.
Lātōna ergō in eā īnsulā habitāvit, sed, quod sōla erat, Iuppiter fīlium et fīliam eī dedit. Itanātī suntm91f6e25153676427_0000000000018nātī sunt
Apollōm91f6e25153676427_0000000000019Apollō et Diānam91f6e25153676427_0000000000020Diāna, Lātōnae līberī, quōs ipsa valdē amābat; neque iam ab īnsulā discēdere volēbat: at indem91f6e25153676427_0000000000021inde quoque necesse fuit fugere: nam Iūnō eampersequēbāturm91f6e25153676427_0000000000022persequēbātur.
R1JzYW6h7j5ca
Ōlim, dum ambulat, subitō parvum lacum haud ā viā vīdit, ad quem laetissima statim cucurritm91f6e25153676427_0000000000027cucurrit. Agricolae vērō, quī frūmentum in campīs metēbant, postquam eam cōnspexērunt ad lacum currentem: „Abī!”clāmāvērunt, „Nōlī aquae appropinquārem91f6e25153676427_0000000000028appropinquāre! Nisi statim discēdēs, cūrābimus nē aquam illam bibere possīs!”Quibus autem clāmantibus Lātōna nōn pāruitm91f6e25153676427_0000000000029pāruit, et lacum petēns: „Cūr mē prohibētis aquīs?” inquit, „Omnēs līberē aquīsūtuntur. Nātūra nēminīm91f6e25153676427_0000000000030nēminī dēdit sōlem, nec āera, nec aquam: dōna sunt omnibus commūniam91f6e25153676427_0000000000031commūnia. Ōrāns tamen ā vōbīs petōm91f6e25153676427_0000000000032petō ut mē aquam haurīre sinātis; nōlō enim in lacū lavāre membra: tantum bibendī cupida sum, quoniam osm91f6e25153676427_0000000000033os est valdē siccumm91f6e25153676427_0000000000034siccum et vixloquīpossum. Ōrō igitur vōs ut aquam mihi ad vīvendum necessāriam dētis. Nōnne hī quoque īnfantēs vōs movent, quī ex meō sinū ad vōs bracchia tenduntm91f6e25153676427_0000000000035bracchia tendunt?”
RS8EnQaLdsebJ
Agricolae vērō illī, quī ab aquā eam prohibēre volēbant, hīs verbīs nūllō modō mōtī suntm91f6e25153676427_0000000000036mōtī sunt, sed, falcibusm91f6e25153676427_0000000000037falcibus suīs in campō relictīs, ad lacum ipsī quoque cucurrērunt, atque aquam pedibus manibusque turbārem91f6e25153676427_0000000000038turbāre coepērunt. Tunc Lātōna, quae aquam sordidam iam bibere nōn poterat, deōs deāsque hīs verbīs ōrāvit: Ō deī bonī, sī soror vestra sum, ac mē adhūc amātis, cūrātē ut hī improbī agricolae, quī mē ab aquā prohibuēruntm91f6e25153676427_0000000000039prohibuērunt, sevērēpūniantur!”
Quibus verbīs audītis, Iuppiter, deōrum omnium rēx, agricolās illōs prāvōs in magnās rānāsm91f6e25153676427_0000000000040rānāsconvertitm91f6e25153676427_0000000000041convertit. Hanc ob causam etiam nunc rānae semper apud aquam aut in aquā ipsā vīvunt.
nāscor, nāscī, nātus sum - māter parit, līberī nāscuntur.
R1BlgZ5BQ4nxr1
m91f6e25153676427_0000000000019
fīlius Lātōnae et Iovis, deus artis vāticinandī
R1cxI0d8WwFSh1
m91f6e25153676427_0000000000020
fīlia Lātōnae et Iovis, dea silvārum et vēnātiōnis
RgIDZmgHKFhyZ1
m91f6e25153676427_0000000000021
illinc
m91f6e25153676427_0000000000022
persequor, -sequī, -secūtus sum - fugientem sequor
R12nHtsVczfT51
m91f6e25153676427_0000000000023
sinus, -ūs m.
RA9m6lnyiLfzw
m91f6e25153676427_0000000000024
sitiō, sitīre, -īvī, -itum - bibere cupiō
RAQKDMgHdg1vl1
m91f6e25153676427_0000000000025
ēsuriō, -īre, -itum - ēsse cupiō
R1ZGNenkGUHD01
m91f6e25153676427_0000000000026
largior, largīrī, largītus sum = multum dō
m91f6e25153676427_0000000000027
currō, -ere, cucurrī, cursum –
m91f6e25153676427_0000000000028
appropinquō, -are, -avī, -ātum + Dat. - prope veniō
m91f6e25153676427_0000000000029
z
R1dqBiYsksF921
m91f6e25153676427_0000000000030
nēmō, nēminis = nūllus
m91f6e25153676427_0000000000031
commūnis, -ē + Dat. - nōn ūnīus sed omnium
m91f6e25153676427_0000000000032
petō, -ere, -īvī, -itum (ab aliquō) = poscō
RgeYWrSgUKqJS1
m91f6e25153676427_0000000000033
os, ōris n.
RwnHb6ytCPBAC1
m91f6e25153676427_0000000000034
siccus, -a, -um - sine aquā
R19IUoMMm7Qus1
m91f6e25153676427_0000000000035
R1XwbXBRVSwmM
m91f6e25153676427_0000000000036
moveō, movēre, mōvī, mōtum = excitō
m91f6e25153676427_0000000000037
falx, cis f. –
R1Ndz6cMfK4e91
m91f6e25153676427_0000000000038
turbō, -are, -avī, -ātum - sordidum faciō
REUI0mBdnvkoU1
m91f6e25153676427_0000000000039
prohibeō, -ēre, -uī, -itum = retineō
RSbxvqSLIg8c91
m91f6e25153676427_0000000000040
rāna, - ae f. –
R14DPvOEhVx8A1
m91f6e25153676427_0000000000041
convertō, -ere, -vertī, -versum = commūtō
m91f6e25153676427_0000000000441
Czasowniki w stronie biernej w różnych czasach - tabela
Czytając tekst o Latonie na pewno zwróciliście uwagę na wyróżnione kolorem turkusowym formy czasowników. To czasowniki w stronie biernej. A oto jak wyglądają one w różnych czasach:
Przyporządkuj formy strony biernej z tekstu o Latonie do poniższych opisów gramatycznych: Praesēns Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Imperfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Perfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Īnfīnītīvus praesentis passīvī Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur
Przyporządkuj formy strony biernej z tekstu o Latonie do poniższych opisów gramatycznych: Praesēns Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Imperfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Perfectum Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur Īnfīnītīvus praesentis passīvī Możliwe odpowiedzi: 1. loquī, 2. nātī sunt, 3. ūtuntur, 4. largīrī, 5. amābātur, 6. permōtus est, 7. mōtī sunt, 8. iactābātur, 9. movēbātur, 10. persequēbātur
Przyporządkuj formy strony biernej z tekstu o Latonie do poniższych opisów gramatycznych:
permōtus est, amābātur, iactābātur, movēbātur, largīrī, nātī sunt, loquī, persequēbātur, ūtuntur, mōtī sunt
Praesēns
Imperfectum
Perfectum
Īnfīnītīvus praesentis passīvī
R18PbWMRDE3q6
Ćwiczenie 4
R1NrRMksRklem
Ćwiczenie 5
Wskaż właściwe tłumaczenie podanych form czasownikowych: Mitteris. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missae sunt. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missus erit. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittētur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittimur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Mittentur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittī. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missum erat. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Wskaż właściwe tłumaczenie podanych form czasownikowych: Mitteris. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missae sunt. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missus erit. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittētur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittimur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Mittentur. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Mittī. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani. Missum erat. Możliwe odpowiedzi: 1. zostanie wysłany 2. będą wysłani 3. będzie wysłany 4. jesteś wysyłany 5. być wysłanym 6. zostało wysłane 7. zostały wysłane 8. jesteśmy wysyłani.
Połącz w pary czasowniki łacińskie w stronie biernej z ich polskimi odpowiednikami:
zostało (wcześniej) wysłane, będzie wysłany, jesteś wysyłany, jesteśmy wysyłani, być wysłanym, zostały wysłane, będą wysłani, zostanie wysłany
mitteris
missae sunt
missus erit
mittētur
mittimur
mittentur
mittī
missum erat
RaCNNFvHAXBcd
Ćwiczenie 6
Ćwiczenie 7
RKxU2OPsvi0FH
Rk6sVX1H6GYo5
Prezentacja 3D pt. Latona
RCsVLXyDJiNUQ1
Słowniki
Słownik pojęć
Emocjonalizm
Emocjonalizm
ogólna nazwa kierunków filozoficznych, które podkreślają rolę uczucia i rozpatrują aktywność człowieka w ścisłej łączności z jego życiem uczuciowym.
Ekspatriant
Ekspatriant
człowiek, który został wydalony poza granice swojej ojczyzny lub opuścił ją dobrowolnie.
Klasycyzm
Klasycyzm
kierunek w sztuce, literaturze i muzyce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się gł. XVII–XVIII w.
Słownik łacińsko - polski
RKjzFfq0uCS581
m91f6e25153676427_0000000000514
Galeria dzieł sztuki
RhIflBzPEE8DQ1
R1MrDCxarfT0k1
R1CWjWMBWc5B41
R1LJeKU8txU281
RoibXYOlFPqZA1
m91f6e25153676427_0000000000519
Bibliogafia
J. Korpanty, Mały Słownik Łacińsko‑Polski, Warszawa 2001.
Z. Samolewicz, T. Sołtysik, Składnia Łacińska, Kraków 2006.
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 2013.