Struktura zawodowa ludności Polski i świata

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna różne podziały ludności pod względem zawodowym – wg źródła utrzymania (zawodowo czynni/ bierni), wg wieku, wg sektora zatrudnienia,

• zna główne sektory gospodaki,

• rozumie fakt, że proporcje między poszczególnymi grupami wiekowymi ludzi związane są z fazami rozwoju demograficznego społeczeństw,

• rozumie różnicę między współczynnikiem aktywności zawodowej a współczynnikiem zatrudnienia.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• analizować dynamikę zmian poziomu aktywności zawodowej w Polsce,

• wyjaśnić przyczyny głównych zmian w strukturze zatrudnienia Polski w przeszłości,

• ocenić aktualną strukturę zawodową w Polsce na tle innych państw świata,

• wykazać związek między poziomem rozwoju społeczno‑gospodarczego państw a udziałem ludności zatrudnionej w poszczególnych sektorach gospodarki,

• wyjaśnić znaczenie odsetka ludności z wykształceniem wyższym i poziomem analfabetyzmu jako mierników rozwoju społeczno‑gospodarczego państw.

c) Postawy

Uczeń:

• współpracuje w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Praca z podręcznikiem, praca w grupach jednolita.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, kartki z pytaniami.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.

2. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.

b) Faza realizacyjna

1. Wprowadzenie podziałów ludności na świecie pod względem zawodowym wg różnych kryteriów (źródeł utrzymania, wieku i sektorów zatrudnienia). Szczególne zwrócenie uwagi na to, iż grupa ludności zawodowo czynnej obejmuje nie tylko osoby pracujące, ale też bezrobotne, gotowe do podjęcia pracy.

2. Podział klasy na 5‑6 zespołów - każda grupa odpowiada na 6 pytań (wydrukowanych na karteczkach – załącznik 1) w oparciu o szczegółową analizę map i wykresów zamieszczonych w podręczniku.

3. Po zakończeniu pracy w grupach, przedstawiciele każdego z zespołów odpowiadają na jedno pytanie. W tym czasie pozostałe grupy przysłuchują się i ewentualnie dodają swoje uwagi do wypowiedzi poprzedników.

c) Faza podsumowująca

1. Zapisanie głównych wniosków z odpowiedzi wszystkich grup.

2. Uczniowie rozpoznają na podstawie danych państwo, którego one dotyczą.
   Belgia, Ukraina, Chiny, Australia, Hiszpania, Indonezja, Niger
   % ludności utrzymującej się z rolnictwa:
   a) poniżej 10 % - ................................
   b) 10‑30 % - .......................................
   c) powyżej 30 % - ...............................

5. Bibliografia

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat, Geografia społeczno‑ekonomiczna, PWN, Warszawa 2003.

6. Załączniki

Załącznik 1.

W oparciu o rysunki znajdujące się w temacie 4 podręcznika – Przemiany w strukturze zatrudnienia ludności na świecie i w Polsce, odpowiedz na pytania:

1. Podaj prawidłowości dotyczące proporcji między liczebnością ludności przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej w różnych krajach.

2. Wyjaśnij o czym może świadczyć struktura zawodowa ludności wg sektorów w poszczególnych krajach. Uzasadnij swoją odpowiedź.

3. Dokonaj podziału państw na 3 różniące się strukturą zawodową grupy.

4. Oceń aktualną strukturę zawodową ludności Polski na tle innych państw.

5. Wyjaśnij możliwe przyczyny zmian w strukturze zawodowej ludności w Polsce w przeszłości.

6. Czy ilość ludności rolniczej może być miernikiem rozwoju gospodarczego państw ? Uzasadnij swoją odpowiedź. Zaproponuj inne mierniki uwzględniając ich wady i zalety.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak