Świat według Ewy Lipskiej.
Świat według Ewy Lipskiej
1. Cele lekcji
Wiadomości
Uczeń zna wiersze Ewy Lipskiej: „Takie czasy”, „Moja siostra”.
Uczeń zna podstawowe informacje o twórczości Ewy Lipskiej.
Umiejętności
Uczeń tworzy krótką notatkę na podstawie zebranych informacji.
Uczeń interpretuje wiersze Ewy Lipskiej: „Takie czasy”, „Moja siostra”.
Uczeń charakteryzuje bohaterów lirycznych wiersza „Moja siostra”.
Uczeń podsumowuje rozważania o omawianych wierszach, zbierając określenia opisujące świat ukazany w tej poezji.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem
Wykład
Rozmowa
Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, kserokopie wierszy Ewy Lipskiej „Takie czasy”, „Moja siostra”.
4. Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
Nauczyciel informuje uczniów, że na lekcji poznają dwa wiersze Ewy Lipskiej i prosi ich o odszukanie informacji o poetce w słownikach pisarzy oraz w encyklopedii lub internecie i stworzenie krótkiej notatki o autorce i jej twórczości.
Faza realizacyjna
Uczniowie czytają swoje prace.
Nauczyciel zwraca uwagę, ze Ewa Lipska zadebiutowała pod koniec lat 60., kiedy w Polsce żyło się zupełnie inaczej.
Nauczyciel krótko charakteryzuje okres lat PRL‑u, zaznacza, że wiersze, które uczniowie przeczytają, będą pochodziły właśnie z tego okresu.
Uczniowie czytają wiersz „Takie czasy” i opisują sytuację liryczną. Uczniowie odpowiadają, jak czuł się podmiot liryczny po opisanym zdarzeniu, jak potraktował wyczyn chłopca, dlaczego zareagował tak poważnie, czy jego interwencja przyniosła jakieś skutki.
Uczniowie odpowiadają, jaka myśl kryje się w zwrocie „takie czasy”, odpowiadają, kto takiego zwrotu używa współcześnie i w jakich sytuacjach. Podają konkretne przykłady. Zastanawiają się, jaka jest wymowa utworu Lipskiej.
Uczniowie czytają kolejny wiersz Ewy Lipskiej „Moja siostra” i odpowiadają, jakimi środkami artystycznymi posłużyła się poetka. Uczniowie w parach wyjaśniają znaczenie metafor, uzupełniając tabelę:
Czego nie wie siostra podmiotu lirycznego? | Co oznacza ta metafora? |
Świat skazany jest na atlas. | Bardzo dużą rolę w świecie odgrywa podział terytorialny. |
Atlas to ogromny talerz wiecznie głodny. | Wciąż toczą się wojny o terytorium, bo stale jest go za mało. |
Wszystko nagle jest jasne, kiedy wychodzi się z kina. | Życie jest trudniejsze niż film, który próbuje nas zwodzić. |
… | … |
Pary przedstawiają swoje tłumaczenia. Uczniowie rozmawiają o swoich propozycjach, uzasadniają własne tłumaczenia, nauczyciel udziela wskazówek.
Uczniowie odpowiadają, o czym wie siostra podmiotu lirycznego i jak ta wiedza ma się do jej niewiedzy.
Na podstawie zakresu wiedzy posiadanej przez dwie osoby uczniowie próbują scharakteryzować podmiot liryczny i jego siostrę.
Uczniowie odpowiadają, dlaczego poetka wprowadza słowa: jeszcze i już w zdaniach: „Moja siostra jeszcze nie wie/ że świat skazany jest na atlas.”, „Ale moja siostra już wie/ że Ala ma kota.” Zastanawiają się, czy możliwe jest pozostanie w niewiedzy o świecie.
Faza podsumowująca
Uczniowie odpowiadają, jak wygląda świat w wierszach Ewy Lipskiej. Zbierają jak najwięcej określeń, np. pesymistyczny, okrutny, wrogi dla człowieka.
Uczniowie zastanawiają się, czy przedstawiony obraz świata jest nadal aktualny.
5. Bibliografia
M. Nagajowa, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy pierwszej gimnazjum, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
6. Załączniki
brak
a) Karta pracy ucznia
brak
b) Zadanie domowe
Na wzór wiersza Ewy Lipskiej „Takie czasy” napisz jego aktualną wersję.
7. Czas trwania lekcji
45 minut