Naturalne źródła światła

Podstawowym naturalnym źródłem światła jest słońce, którego promienie oświetlają i ocieplają Ziemię, stanowiąc źródło energii niezbędne dla większości form życia na naszej planecie. Jego barwa zmienia się wraz z gęstością powietrza. Przyjrzyj się niżej umieszczonym zdjęciom słońca i zaobserwuj zmiany barwy.

R14lJlpWRgsYw1

Ilustracja przedstawia wschód słońca. Na żółto-pomarańczowym niebie słońce jest jasną plamą. Na pierwszym planie znajduje się polana otoczona drzewami. Pośrodku niej jest kałuża, w której odbija się słońce.

RgJIFGaRB6sXQ1

Ilustracja przedstawia wschód słońca. Jego intensywny blask i żółte promienie rozświetlają pejzaż, częściowo go zasłaniając. Na tle słońca widoczne są zamglone krzewy. W prawym górnym rogu znajduje się fragment gałęzi drzewa.

Księżyc i gwiazdy również świecą, ale jest to światło odbite od światła słonecznego. Zobacz na zdjęciach, jak wygląda światło odbite.

RWIbTsGAcSy1o1

Ilustracja przedstawia księżyc w pełni na tle ciemnego nieba. Po bokach znajdują się fragmenty ulistnionych drzew.

R1dSSew2Wuzdj1

Ilustracja przedstawia gwieździste, fioletowo-granatowe niebo, które jest rozjaśnione w dolnej części. Poniżej znajduje się horyzontalny, czarny pejzaż.

Pierwszym, bardzo ważnym odkryciem człowieka był ogień, który dawał ciepło i poczucie bezpieczeństwa, np. chroniąc przed dzikimi zwierzętami. Źródłem światła jest także płomień ogniska, świecy. To światło, które ogrzewa, niesie z sobą zadumę i tajemnicę. Zobacz na zdjęciu, jak świeci płomień świecy, a jak płomień ogniska.

RfjpbiDEKq5iM1

Ilustracja przedstawia palącą się świecę na czarnym tle. Jasny, długi płomień rozjaśnia świecę w górnej części. Na tle płomienia żarzy się knot.

R14iX7oJgaYIZ1

Ilustracja przedstawia zdjęcie palącego się ogniska w ciemności. Nad drewnem unoszą się żółto-pomarańczowo-czerwone płomienie. Pojedyncze gałęzie widoczne są dzięki światłu płomieni.

Rola światła w życiu człowieka

Światło odgrywa bardzo ważną rolę w naszym życiu. Dlatego, projektując mieszkanie, szczególne miejsce rezerwujemy dla światła – naturalnego bądź sztucznego. Do pomieszczeń światło naturalne wpada przez okno, a gdy jest ciemno włączamy lampę zasilaną energią elektryczną.

RVAqrKtHp9fBl1

Ilustracja przedstawia wnętrze pokoju z oknem. Pod ścianą stoi długa kanapa. Nad nią znajduje się okno z białymi okiennicami. Przez nie do pomieszczenia wpada dzienne światło.

R1Xmqu93AYrU71

Ilustracja przedstawia pomieszczenie, w którym stoi okrągły, biały stolik i cztery drewniane krzesła. Nad stołem zawieszona jest lampa. Jej światło pada na blat stołu i krzesła. Słabiej oświetla brązową ścianę oraz fragment sufitu.

Przeciwieństwem światła jest ciemność. Ludzie od wieków łączyli ciemność ze strachem, czyniąc z niej symbol zła, a światło, jako symbol dobra, utożsamiali z radością.

Problematyka światła w sztuce na przestrzeni wieków

Światło było od wieków problemem zgłębianym także przez artystów. Sposób kształtowania kompozycji malarskiej za pomocą gry światła nazywamy luminizmem, natomiast poszukiwania twórcze odwołujące się do światła i sposobów ukazywania go w obrazie nazywamy malarstwem luministycznym. Nazwy te pochodzą od łacińskiego słowa lumen oznaczającego światło. Za pomocą światła przedstawionego w obrazie tworzono światłocieńŚwiatłocieńświatłocień, szukano znaczeń filozoficznych, w tym religijnych, a także budowano nastrój.

W średniowieczu światło miało znaczenie symboliczne, które przypisywano niebu: Bogu, wieczności, objawieniu i świętości. Brak światła utożsamiano z mocami piekielnymi.

Przyjrzyj się reprodukcji zamieszczonej poniżej. Klikając na interaktywne punkty, dowiesz się, jaką rolę pełniło światło w malarstwie średniowiecznym.

Czasy nowożytne to okres skierowany na wartości humanistyczne, związane z potrzebą pogłębiania wiedzy o człowieku i świecie, w którym żyje. Stąd również zagadnienie światła stało się obszarem badań i twórczych poszukiwań jego interpretacji w przedstawieniach malarskich.

Zagadnienie to zostało zgłębione i opisane przez Leonarda da Vinci, wybitnego przedstawiciela sztuki renesansu. To on zwrócił uwagę na rolę i znaczenie tworzenia iluzji oświetlenia w obrazie. Artysta kładł nacisk nie tylko na ogólny światłocień, lecz także podkreślał wagę różnic w natężeniu światła, dzięki którym uzyskuje się wrażenie trójwymiarowości. W swoich obrazach, dzięki miękkiemu zamazywaniu konturów, uzyskiwał efekt łagodnego przejścia między światłem a cieniem, co sprawiało, że obiekty łączyły się z sobą i otoczeniem. Artysta unikał ostrego światła i mocnych kontrastów.

Problematyka światła w sztuce na przestrzeni wieków, c.d.

Poniżej umieszczono dwa dzieła. Są to obrazy na ten sam temat, ale namalowane w odstępie od 5 do 30 lat. Jedno jest niewątpliwie dziełem Leonarda, drugie najczęściej przypisuje się jego uczniowi Ambrogio de Predis, podkreślając, że widać tam też rękę mistrza. Przyjrzyj się obu obrazom i rozwiąż zadanie.

classicmobile

Ćwiczenie 2

R186YC2JzpfKg1

Odpowiedz na pytanie. Jaki modelunek został zastosowany w obrazie „Madonna w grocie"? Możliwe odpowiedzi: 1. Miękki modelunek światłocieniowy. 2. Twardy modelunek światłocieniowy.

Odpowiedz na pytanie. Jaki modelunek został zastosowany w obrazie „Madonna w grocie"? Możliwe odpowiedzi: 1. Miękki modelunek światłocieniowy. 2. Twardy modelunek światłocieniowy.

static

Ćwiczenie 2

Mając na uwadze fakt, że Leonardo da Vinci unikał ostrych kontrastów i stosował miękki modelunek, wskaż dzieło, które niewątpliwie jest dziełem mistrza.

RgXasxHviRlps1

Ilustracja do zadania

Pokaż rozwiązanie

A

Poniżej umieszczono reprodukcje trzech portretów. Klikając na każdy z nich, dowiesz się więcej na temat roli i znaczenia światła w danym obrazie.

Światło nabrało szczególnego znaczenia w malarskiej twórczości artystów barokowych. To ta wartość plastyczna budowała nastrój obrazów tej epoki. Mistrzami w operowaniu kontrastowym światłocieniem byli dwaj wybitni malarze: Michelangelo Merisi da Caravaggio i Rembrandt Harmenszoon van Rijn. Ciemność w obrazach Caravaggia i Rembrandta jest umowna, jest tłem dla światła.

Przyjrzyj się dwóm reprodukcjom obrazów namalowanych przez Caravaggia. Artysta na przestrzeni pięciu lat namalował na ten sam temat dwa obrazy. W jednym z nich stosuje większe kontrasty świetlne, gwałtownie przeciwstawiając miejsca oświetlone z nieoświetlonymi, a postacie wyłaniają się z bardzo ciemnego tła. Przyjrzyj się obu reprodukcjom, a następnie rozwiąż zadanie.

classicmobile

Ćwiczenie 3

RyhqExmD708cT1

Wyjaśnij, czym jest kontrast światłocieniowy.

Wyjaśnij, czym jest kontrast światłocieniowy.

static

Ćwiczenie 3

Zaznacz ten obraz, w którym Caravaggio stosuje większe kontrasty świetlne.

R1IVLb9f0He481

Ilustracja do zadania

Pokaż rozwiązanie

B

Rola światła w dziełach Rembrandta

Obraz holenderskiego malarza Rembrandta znany jest pod kilkoma tytułami: Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburgha lub Straż nocna lub Wymarsz strzelców. Obraz powstał na zamówienie amsterdamskich arkebuzerówArkebuzeriaarkebuzerów z kompanii Cocqa. Miał to być portret grupowy – ówcześnie była to bardzo popularna metoda uwiecznienia bogatych obywateli Amsterdamu. Artysta po raz pierwszy, zamiast ukazania postaci statycznie umieszczonych w jednym rzędzie, jak to było stosowane wcześniej, przedstawił postacie w ruchu. Mocne kontrasty świetlne stały się dla artysty nie tylko sposobem na ukazanie dynamiki, lecz także elementem sugerującym perspektywęPerspektywa malarskaperspektywę.

Przyjrzyj się obrazowi i zapoznaj z zamieszczonym niżej tekstem, a następnie rozwiąż zadanie.

R18QmGlFpd93h1

Ilustracja przedstawia obraz Rembrandta „Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburgha”. Ukazuje członków straży obywatelskiej wychodzących na służbę. Wśród zebranych znajduje się dwudziestu ośmiu dorosłych i troje dzieci. Postacie zostały przedstawione w ruchu. W centrum znajduje się kapitan Banning Cocq. Ubrany jest na czarno i przepasany czerwoną, zdobioną złotem szarfą. Rękę ma skierowaną ku widzowi. Przemawia do znajdującego się obok Willema van Ruytenburgha ubranego w strój w kolorze ochry, na którym odbija się cień wyciągniętej ręki kapitana. Po prawej, krzyżują się lance, zgięte ramię zakrywa do połowy twarz jednej z postaci. Spojrzenia biegną we wszystkich kierunkach. Po lewej stronie spośród ciemności wyłania się jasnowłosa, ubrana w białą sukienkę dziewczynka z zawieszonym u paska rogiem. Światło pada na twarze osób, wydobywając je z ciemności.

Rembrandt, w celu uzyskania głębi, zastosował w obrazie perspektywę malarską. Na pierwszym planie stoją tytułowi: dowódca oddziału Frans Banningh Cocq ubrany w czarny strój i porucznik Willem van Ruytenburgh, dla kontrastu ubrany w jasnożółty mundur. W głębi, po lewej, widoczna jest dziewczynka ubrana w świetlistą sukienkę. W ten sposób kolor złotożółty oświetla postać van Ruytenburgha i dziewczynki. Dziewczynka o twarzy Saski, żony artysty, jest postacią symboliczną, o czym świadczy zabita kura, którą trzyma za pasem. Jej wyraźnie widoczne pazury odnoszą się do holenderskiego słowa klauv, które brzmi podobnie jak słowo klovenier, oznaczające z kolei arkebuzerię.

Rembrandt przez całe życie tworzył autoportretyAutoportretautoportrety. Pierwszy namalował w 1627 roku, a ostatni w 1669, tuż przed śmiercią. Ich analiza pokazuje rozwój warsztatu artysty i kierunek twórczych poszukiwań, a także podejście do zagadnienia tworzenia w obrazie iluzji światła w celu uzyskania nastroju tajemnicy, niedopowiedzenia. Cechą charakteryzująca wszystkie obrazy Rembrandta jest siła kontrastów świetlnych – gwałtowne przeciwstawianie miejsc oświetlonych z nieoświetlonymi. Postacie i przedmioty wydobywane są przez światło z gęstego, tajemniczego cienia.

classicmobile

Ćwiczenie 5

R1AzCoTt26fUt1

Odpowiedz na pytanie. Jaką rolę pełni światło w autoportretach Rembrandta? Możliwe odpowiedzi: 1. Pełni role dekoracyjną. 2. Podkreśla rysy postaci z różnych okresów życia artysty. 3. Zwraca uwagę na to, co dzieje się w tle.

Odpowiedz na pytanie. Jaką rolę pełni światło w autoportretach Rembrandta? Możliwe odpowiedzi: 1. Pełni role dekoracyjną. 2. Podkreśla rysy postaci z różnych okresów życia artysty. 3. Zwraca uwagę na to, co dzieje się w tle.

static

Ćwiczenie 5

Przyjrzyj się uważnie autoportretom Rembrandta, a następnie do każdej reprodukcji dopasuj rok powstania obrazu i jego krótki opis.

ROp6Zeq1v2dX51

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................
4 - ................
5 - ................
6 - ................

Odpowiedzi:
A - młody mężczyzna, którego twarz ukryta jest w cieniu
B - 1628
C - 1661
D - 1669
E - z obrazu spogląda zaczytany człowiek w średnim wieku
F - z ciemności wyłania się zmęczony życiem stary człowiek

Pokaż rozwiązanie

1‑A,B 2‑C,E 3‑D,F 4‑A,B 5‑C,E 6‑D,F

m0a031f12a0557501_0000000000014

m0a031f12a0557501_0000000000014

Przyjrzyj się uważnie autoportretom Rembrandta, a następnie do każdej reprodukcji dopasuj rok powstania obrazu i jego krótki opis.

R1VROvsuusimw1

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................
4 - ................
5 - ................
6 - ................

Odpowiedzi:
A - 1661
B - z obrazu spogląda zaczytany człowiek w średnim wieku
C - 1628
D - z ciemności wyłania się zmęczony życiem stary człowiek
E - 1669
F - młody mężczyzna, którego twarz ukryta jest w cieniu

Rozwiązanie:
1‑C,F 2‑A,B 3‑D,E 4‑C,F 5‑A,B 6‑D,E

Rola światła w dziełach Leonarda da Vinci

Leonardo da Vinci łagodził kontrasty światła i cienia, spowijając kontury lekką mgiełką, nazywaną sfumatoSfumatosfumato. Światło rozproszone rozświetlało cały obraz, najczęściej padało z góry lub boku, delikatnie oświetlając obiekty, bez podkreślania ostrych cieni. Natomiast światło w obrazach Caravaggia jest mocne, często pada pod niskim kątem i punktowo oświetla fragmenty kompozycji, co tworzy ostry światłocień, a postacie wyłaniają się z ciemnego tła.

Poniżej umieszczono reprodukcje dwóch dzieł. Jedna przedstawia obraz Leonarda da Vinci Święta Anna Samotrzecia, drugi – obraz Caravaggia Niewierny Tomasz. Zastanów się nad rolą światła w każdym z nich, a następnie rozwiąż zadanie.

RX8RqhnW5xcMj1

Ilustracja przedstawia obraz Leonarda da Vinci „Święta Anna Samotrzecia”. Ukazuje św. Annę, Marię i Jezusa oraz baranka na tle skalistego, dalekiego krajobrazu. Maryja, siedząc na kolanach swojej matki Anny (symbolu Kościoła) jest uosobieniem matczynej miłości. Bierze w ręce Jezusa, odciągając Go od Baranka, będącego symbolem Męki Pańskiej. W kompozycji zawracają uwagę gesty postaci oraz spojrzenia, które wzajemnie się przenikają. Zarówno w twarzach osób jak i w pejzażu Leonardo zastosował technikę sfumato, uzyskując efekt miękkości i delikatności.

RkWu0sD7aiFiT1

Ilustracja przedstawia obraz Caravaggia „Niewierny Tomasz”. Ukazuje moment, w którym apostolstwie spotykają zmartwychwstałego Chrystusa. Jezus odkrywa ranę po przebiciu boku, a Tomasz wkłada w nią palec wskazujący. Jego dłoń prowadzona jest przez rękę Chrystusa. Za nim ukazane zostały postacie dwóch pozostałych apostołów z wielką ciekawością obserwujących wydarzenie. Na twarzach wszystkich apostołów rysuje się zdziwienie. Wszystkie postacie kierują wzrok na ranę w boku Chrystusa. Intensywne światło kieruje się głównie na postać Jezusa, odbija się od niego i pada na twarze apostołów, podkreślając ich mimikę. Tło jest ciemnobrunatne.

Rola światła w dziełach Georges'a de la Toura oraz Claude'a Lorraina

Do problemu światła w sposób szczególny podchodził Georges de la Tour. Jego nastrojowe, spokojne i pełne zadumy obrazy buduje iluzja światła świecy. To jej oświetlenie sprawia, że tajemnicze postacie wydobyte z mroku nabierają cech trójwymiarowości. Przyjrzyj się obrazom artysty w galerii.

R1WqXhxF6W5oA1

Ilustracja przedstawia obraz Georgesa de la Toura „Pokutująca Magdalena ”. Ukazuje siedzącą, bosą kobietę z twarzą skierowaną na palącą się na stole świecę. Lewą ręką podpiera brodę. Na stole leżą książki i rzemień służący do cielesnej pokuty. Kobieta prawą rękę trzyma na leżącej na jej kolanach czaszce. Ubrana jest w białą bluzkę i czerwoną spódnicę przepasaną sznurem. W szklanym naczyniu ze świecą odbijają się rzemień. Dominantą kolorystyczną są brązy i beże, czerwień sukni jest stonowana, łączy się z pozostałymi barwami. W obrazie malarz zastosował silny światłocień. Źródłem światła jest świeca.

R16GQBB8u7vxJ1

Ilustracja przedstawia obraz Georgesa de la Toura „Nowonarodzony”. Ukazuje trzy postacie, umieszczone na czarnym tle. Dwie siedzące kobiety ujęte są do kolan. Jedna z nich to Maria, która trzyma małego Jezusa. Druga to Anna. Jedynym źródłem światła jest niewidoczna świeca, trzymana przez Annę, znajdującą się z lewej strony.Jest ona ukazana profilem do widza, zwrócona w stronę Marii z Dzieciątkiem. Obie wpatrują się w zawinięte w pieluszki dziecko. W obrazie dominują czerwienie i brązy. Tło jest prawie czarne.

Artyści uważnie obserwują światło słoneczne i jego wpływ na otoczenie, w tym na zmianę kolorów wody, chmur, powietrza.

Jednym z mistrzów malowania oświetlonego słońcem nieba był Claude Lorrain. Porównaj dwa obrazy tego artysty przedstawiające podobny pejzażPejzażpejzaż, lecz ukazany w różnych porach dnia. Artysta, malując niebo, wodę, budynki, w jednym obrazie posługuje się przewagą barw ciepłychBarwy ciepłebarw ciepłych, a w drugim barw zimnychBarwy zimnebarw zimnych.

R1WWNxYPOpx7C1

lustracja przedstawia obraz Claude’a Lorraina „Port o świcie”. Przy brzegu portu pracują ludzie. Po prawej znajdują się zabudowania architektury w stylu antycznym, po lewej, na morzu znajduje się statek ze zwiniętymi żaglami. . Na tle wschodzącego słońca rysuje się linia horyzontu z płynącym statkiem, lądem i budowlą. Tafla wody połyskuje od słonecznego blasku. Błękitne niego łączy się z żółta poświatą słońca.

R8I2pkO8Rg6AH1

Ilustracja przedstawia obraz Claude’a Lorraina pt. „Port o zmierzchu”. Ukazuje ona port o zachodzie słońca. Na brzegu stoją ludzie, na wodzie pływają łódki i statki. Niebo jest różowo - niebieskie.

Wybrane dzieła Williama Turnera

Artystą, o którym mówi się, że jego prace malarskie mimo zróżnicowanej tematyki zawsze są o świetle, jest William Turner. Malarz ten szczegółowo i wnikliwie studiował pejzaż i zgłębiał tajniki barwy. Przyjrzyj się wybranym obrazom tego artysty zamieszczonym w galerii.

R4wdDzYcKFhRC1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Wenecja, z ganku kościoła Santa Maria della Salute”. Ukazuje widok na Wielki Kanał w Wenecji. Po obu stronach kanału znajdują się budowle. Kanałem płynie statek oraz gondole. Przy brzegach zacumowane są łodzie i statki. W lustrze wody odbija się fioletowo-żółtawe niebo oraz płynące statki i łodzie. Na obrazie dominują połyskujące złote i żółte kolory, a także biele.

R11T9Q3jr2Kux1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Ostatnia droga Temeraire’a”. Ukazuje duży, jasny okręt w trakcie holowania przez mniejszy parowiec. Po prawej w tle widoczne są zarysy skrytego we mgle miasta. Zachodzące słońce po prawej stronie odbija się w tafli wody, tworząc żółto-czerwone refleksy. Po lewej niebo jest biało-błękitne.

RBUiAVpu0vC5e1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Deszcz, para, szybkość”. Ukazuje mglisty pejzaż, przedstawiony w rozmytych kolorach z jadącym pociągiem. Na obrazie widoczny jest pociąg jadący po moście w złych warunkach atmosferycznych. Po lewej stronie, pod filarami mostu znajdują się dwie łodzie z pasażerami oraz ledwo widoczni rolnicy. W prawym dolnym rogu umieszczony został zarys niewielkiego zająca. Przestraszone zwierzę ucieka przed wielką, rozpędzoną lokomotywą.

16 października 1834 r. wybuchł pożar parlamentu w Londynie, co w szybkich szkicach akwarelowych zanotował William Turner. Obrazy te stały się bezpośrednią inspiracją dla impresjonistówImpresjonizmimpresjonistów, w tym dla Claude’a Moneta. Przyjrzyj się obrazom obu artystów przedstawiające londyński parlament i porównaj je, a następnie rozwiąż zadanie.

RHbYsyp5KeWO91

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Pożar Parlamentu ”. Po lewej stronie widoczny jest płonący budynek . Żółte płomienie górują nad obiektem, potęgując przerażający obraz żywiołu. Po prawej znajduje się most na Tamizie Westminster Bridge w Londynie. W dolnej części pojawiają się zarysy ludzkich sylwetek. Wśród kolorów i światła dominują na obrazie odcienie żółci, różu i czerwieni.

RTXs7shorGzZk1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Pożar Parlamentu ”. Po lewej stronie, w głębi widoczny jest płonący budynek parlamentu. Żółto-czerwone płomienie odbijają się w tafli wody, potęgując przerażający obraz żywiołu. Po prawej znajduje się most na Tamizie Westminster Bridge w Londynie. W dolnej części wydarzeniu przygląda się tłum ludzi. Wśród kolorów i światła dominują na obrazie odcienie żółci, błękitu i szarości.

RKrr1b88rGCn21

Ilustracja przedstawia "Budynek Parlamentu w Londynie" - obraz namalowany przez Claude’a Moneta. Ukazuje wyłaniający się zza Charing Cross Bridge się tytułowy Parlament. Niebo pokryte jest żółto-czerwono-fioletowymi plamami zachodzącego słońca, które odbija się w tafli wody i połyskuje pomiędzy niebieskim obrazem odwzorowanej architektury.

RflcLYdTaA7cw1

Ilustracja przedstawia "Budynek Parlamentu w Londynie" - obraz namalowany przez Claude’a Moneta. Ukazuje wyłaniający się zza Charing Cross Bridge się tytułowy Parlament. Niebo pokryte jest zielono-niebieskimi plamami z poświatą pomarańczowego słońca po prawej stronie. Po wodzie wodzie płyną dwie lodzie. W jej tafli odbija się architektura i połyskuje lustro nieba. Linia horyzontu zanika w pokrytej mgłą atmosferze.

Iluzja światła w dziełach sztuki

Uchwycenie istoty światła i koloru stało się najważniejszym motywem dla impresjonistów, którzy w tym celu wyszli w plener. Studiowanie światła naturalnego, jego zmienności i ulotności było głównym motywem ich twórczości. Przyjrzyj się reprodukcjom obrazów zamieszczonych poniżej. Klikając na każdą z nich, dowiesz się więcej o iluzji światła stworzonej przez artystów.

Do symbolu światła i cienia w sposób szczególny odnosili się surrealiściSurrealizmsurrealiści. Prekursorem surrealizmu był Giorgio de Chirico – włoski malarz malarstwa określanego jako metafizyczneMalarstwo metafizycznemalarstwa określanego jako metafizyczne. Dla artysty światło i cień były wartościami plastycznymi, dzięki którym można budować osobliwy, tajemniczy świat. Zafascynowany placami włoskich miasteczek uwidaczniał je w pełnym słońcu, pomijając logiczny sens sztuki. W jego obrazach ostre światło rysuje kontrastowe, wyraziste cienie, oświetlając fragmenty architektury, w tym nierealne przestrzenie. Przyjrzyj się reprodukcji dzieła Giorgio de Chirico, a następnie rozwiąż Ćwiczenie interaktywne 9.

RD8pj4S6ITDHb1

Ilustracja przedstawia obraz Giorgia de Chirica „Piazza d'Italia”. Pośrodku, za horyzontem stoi czterokondygnacyjna wieża otoczona kolumnadą. Do placu prowadzi droga między budynkami z łukowatymi podcieniami. Budynki po prawej stronie ukryte są w cieniu, na ścianę po lewej stronie pada światło. Malarz skonfrontował świat klasyczny z nowoczesnym parowcem w oddali. Niebo jest zielono-żółte.

Przyjrzyj się obrazom współczesnych artystów zamieszczonych w galerii, dla których zagadnienie światła i barwy jest problemem plastycznym niosącym ważne treści symboliczne.

Rc5uKFfGG8gqn1

Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Małe światełko w błękicie”. Ukazuje ona rozjaśnienie na niebieskim tle.

R1YOGNWmv4yJw1

Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Prawda”. Ukazuje ona czarną wieżę na biało-żółtym tle.

R1Z8QmJvtT4ZO1

Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Zjednoczenie”. Dolna część obrazu jest czerwona, na górnej części, na czarnym tle przedstawione zostało czerwone koło, powyżej którego jest niebieska linia w kształcie poziomego księżyca.

RWSEIUzSho7NS1

Ilustracja przedstawia obraz Piotra Zaporowicza pt. „Creatio ex nihilo II, IV”. Ukazuje ona duży, czarny trójkąt, a w nim dwa mniejsze.

RVFA8deGQEtK51

Ilustracja przedstawia obraz Piotra Zaporowicza pt. „Creatio ex nihilo I, XI”. Ukazuje ona ciemną postać, od której rozchodzą się różnokolorowe linie świetlne (białe, błękitne, żółte, fioletowe, czerwone).

Rg19aeM1xs4GU1

Ilustracja przedstawia obraz Piotra Zaporowicza pt. „Creatio ex nihilo I, X”. Ukazuje ona żółto-niebieską linię na tle czarno-żółtym.

R1WIG2Cs2HQv81

Ilustracja przedstawia obraz Aleksandry Sojak-Borodo pt. „Okno46”. Ukazuje ona jasne okręgi i pionową białą linię na czarnym tle.

Słownik pojęć

Źródło:

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R1TRO0HZrcRss1

Ilustracja przedstawia obraz pt. „Epitafium lekarza Mikołaja Lindnera” namalowany przez nieznanego autora. Ukazuje ona Maryję z małym Jezusem w niebie. Jest ona koronowana przez anioły.

R1StuugElRbeG1

Ilustracja przedstawia obraz Leonardo da Vinci pt. „Madonna w grocie”. Ukazuje ona Maryję, anioła oraz małego Jezusa i świętego Jana. Znajdują się wewnątrz jaskini.

RJwXhzdoX5Kbv1

Ilustracja przedstawia obraz Leonardo da Vinci pt. „Madonna w grocie”. Ukazuje ona Maryję, anioła oraz małego Jezusa i świętego Jana. Znajdują się wewnątrz jaskini.

R1WESgMwUqnnu1

Ilustracja przedstawia „Portret Simonetty Vespucci” Sandra Botiticelliego. Przedstawia kobietę z profilu. Postać ma jasną cerę, długie, finezyjnie upięte blond włosy. Ubrana jest w czerwoną suknię. Za postacią znajduje się okno.

RkClNRe2mh7dA1

Ilustracja przedstawia „Portret Lukrecji Panciatichi” Angola Bronzina. Kobieta siedzi frontalnie do widza, ubrana jest w czerwoną suknię. z udrapowanymi, bufiastymi rękawami. Ma upięte, blond włosy. Jej szyję zdobią korale z medalionem, a na sukni ma zawieszony złoty łańcuch. Na prawym kolanie ma położoną otwartą książkę, którą trzyma dłonią. Lewą rękę trzyma na poręczy fotela. Tło jest ciemnobrązowe.

R5zMOOyqLXdov1

Ilustracja przedstawia obraz „Saskia w czerwonym kapeluszu” Rembrandta. Kobieta stoi bokiem, twarz ma lekko obróconą, ukazaną z profilu. Na głowie założony ma kapelusz z pióropuszem. Ubrana jest w czerwoną suknię dekorowaną zdobnymi lamówkami, przez ramię przewieszone ma futro. Jej uszy, dłoń i włosy zdobi biżuteria. Ukazana jest na tle brązowej ściany.

R1CeNMqzg91jL1

Ilustracja przedstawia obraz Caravaggia pt. „Wieczerza w Emmaus”. Ukazuje ona Jezusa wraz z trzema apostołami przy stole.

RTEIPpSq13q871

Ilustracja przedstawia obraz Caravaggia pt. „Wieczerza w Emmaus”. Ukazuje ona Jezusa wraz z trzema apostołami i starszą kobietą przy stole.

R18QmGlFpd93h1

Ilustracja przedstawia obraz Rembrandta „Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburgha”. Ukazuje członków straży obywatelskiej wychodzących na służbę. Wśród zebranych znajduje się dwudziestu ośmiu dorosłych i troje dzieci. Postacie zostały przedstawione w ruchu. W centrum znajduje się kapitan Banning Cocq. Ubrany jest na czarno i przepasany czerwoną, zdobioną złotem szarfą. Rękę ma skierowaną ku widzowi. Przemawia do znajdującego się obok Willema van Ruytenburgha ubranego w strój w kolorze ochry, na którym odbija się cień wyciągniętej ręki kapitana. Po prawej, krzyżują się lance, zgięte ramię zakrywa do połowy twarz jednej z postaci. Spojrzenia biegną we wszystkich kierunkach. Po lewej stronie spośród ciemności wyłania się jasnowłosa, ubrana w białą sukienkę dziewczynka z zawieszonym u paska rogiem. Światło pada na twarze osób, wydobywając je z ciemności.

R10zWpT3Ejl1j1

Ilustracja przedstawia obraz Rembrandta pt. „Autoportret”. Ukazuje ona młodego mężczyznę, którego twarz ukryta jest w cieniu.

R1Lm5lvWDLr7x1

Ilustracja przedstawia obraz Rembrandta pt. „Autoportret”. Ukazuje ona zaczytanego mężczyznę w średnim wieku.

RkK4uYKd8RhHU1

Ilustracja przedstawia obraz Rembrandta pt. „Autoportret”. Ukazuje ona zmęczonego życiem starego mężczyznę.

RX8RqhnW5xcMj1

Ilustracja przedstawia obraz Leonarda da Vinci „Święta Anna Samotrzecia”. Ukazuje św. Annę, Marię i Jezusa oraz baranka na tle skalistego, dalekiego krajobrazu. Maryja, siedząc na kolanach swojej matki Anny (symbolu Kościoła) jest uosobieniem matczynej miłości. Bierze w ręce Jezusa, odciągając Go od Baranka, będącego symbolem Męki Pańskiej. W kompozycji zawracają uwagę gesty postaci oraz spojrzenia, które wzajemnie się przenikają. Zarówno w twarzach osób jak i w pejzażu Leonardo zastosował technikę sfumato, uzyskując efekt miękkości i delikatności.

RkWu0sD7aiFiT1

Ilustracja przedstawia obraz Caravaggia „Niewierny Tomasz”. Ukazuje moment, w którym apostolstwie spotykają zmartwychwstałego Chrystusa. Jezus odkrywa ranę po przebiciu boku, a Tomasz wkłada w nią palec wskazujący. Jego dłoń prowadzona jest przez rękę Chrystusa. Za nim ukazane zostały postacie dwóch pozostałych apostołów z wielką ciekawością obserwujących wydarzenie. Na twarzach wszystkich apostołów rysuje się zdziwienie. Wszystkie postacie kierują wzrok na ranę w boku Chrystusa. Intensywne światło kieruje się głównie na postać Jezusa, odbija się od niego i pada na twarze apostołów, podkreślając ich mimikę. Tło jest ciemnobrunatne.

R1WqXhxF6W5oA1

Ilustracja przedstawia obraz Georgesa de la Toura „Pokutująca Magdalena ”. Ukazuje siedzącą, bosą kobietę z twarzą skierowaną na palącą się na stole świecę. Lewą ręką podpiera brodę. Na stole leżą książki i rzemień służący do cielesnej pokuty. Kobieta prawą rękę trzyma na leżącej na jej kolanach czaszce. Ubrana jest w białą bluzkę i czerwoną spódnicę przepasaną sznurem. W szklanym naczyniu ze świecą odbijają się rzemień. Dominantą kolorystyczną są brązy i beże, czerwień sukni jest stonowana, łączy się z pozostałymi barwami. W obrazie malarz zastosował silny światłocień. Źródłem światła jest świeca.

R16GQBB8u7vxJ1

Ilustracja przedstawia obraz Georgesa de la Toura „Nowonarodzony”. Ukazuje trzy postacie, umieszczone na czarnym tle. Dwie siedzące kobiety ujęte są do kolan. Jedna z nich to Maria, która trzyma małego Jezusa. Druga to Anna. Jedynym źródłem światła jest niewidoczna świeca, trzymana przez Annę, znajdującą się z lewej strony.Jest ona ukazana profilem do widza, zwrócona w stronę Marii z Dzieciątkiem. Obie wpatrują się w zawinięte w pieluszki dziecko. W obrazie dominują czerwienie i brązy. Tło jest prawie czarne.

R1WWNxYPOpx7C1

lustracja przedstawia obraz Claude’a Lorraina „Port o świcie”. Przy brzegu portu pracują ludzie. Po prawej znajdują się zabudowania architektury w stylu antycznym, po lewej, na morzu znajduje się statek ze zwiniętymi żaglami. . Na tle wschodzącego słońca rysuje się linia horyzontu z płynącym statkiem, lądem i budowlą. Tafla wody połyskuje od słonecznego blasku. Błękitne niego łączy się z żółta poświatą słońca.

R8I2pkO8Rg6AH1

Ilustracja przedstawia obraz Claude’a Lorraina pt. „Port o zmierzchu”. Ukazuje ona port o zachodzie słońca. Na brzegu stoją ludzie, na wodzie pływają łódki i statki. Niebo jest różowo - niebieskie.

R4wdDzYcKFhRC1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Wenecja, z ganku kościoła Santa Maria della Salute”. Ukazuje widok na Wielki Kanał w Wenecji. Po obu stronach kanału znajdują się budowle. Kanałem płynie statek oraz gondole. Przy brzegach zacumowane są łodzie i statki. W lustrze wody odbija się fioletowo-żółtawe niebo oraz płynące statki i łodzie. Na obrazie dominują połyskujące złote i żółte kolory, a także biele.

R11T9Q3jr2Kux1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Ostatnia droga Temeraire’a”. Ukazuje duży, jasny okręt w trakcie holowania przez mniejszy parowiec. Po prawej w tle widoczne są zarysy skrytego we mgle miasta. Zachodzące słońce po prawej stronie odbija się w tafli wody, tworząc żółto-czerwone refleksy. Po lewej niebo jest biało-błękitne.

RBUiAVpu0vC5e1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Deszcz, para, szybkość”. Ukazuje mglisty pejzaż, przedstawiony w rozmytych kolorach z jadącym pociągiem. Na obrazie widoczny jest pociąg jadący po moście w złych warunkach atmosferycznych. Po lewej stronie, pod filarami mostu znajdują się dwie łodzie z pasażerami oraz ledwo widoczni rolnicy. W prawym dolnym rogu umieszczony został zarys niewielkiego zająca. Przestraszone zwierzę ucieka przed wielką, rozpędzoną lokomotywą.

RHbYsyp5KeWO91

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Pożar Parlamentu ”. Po lewej stronie widoczny jest płonący budynek . Żółte płomienie górują nad obiektem, potęgując przerażający obraz żywiołu. Po prawej znajduje się most na Tamizie Westminster Bridge w Londynie. W dolnej części pojawiają się zarysy ludzkich sylwetek. Wśród kolorów i światła dominują na obrazie odcienie żółci, różu i czerwieni.

RTXs7shorGzZk1

Ilustracja przedstawia obraz Williama Turnera „Pożar Parlamentu ”. Po lewej stronie, w głębi widoczny jest płonący budynek parlamentu. Żółto-czerwone płomienie odbijają się w tafli wody, potęgując przerażający obraz żywiołu. Po prawej znajduje się most na Tamizie Westminster Bridge w Londynie. W dolnej części wydarzeniu przygląda się tłum ludzi. Wśród kolorów i światła dominują na obrazie odcienie żółci, błękitu i szarości.

RKrr1b88rGCn21

Ilustracja przedstawia "Budynek Parlamentu w Londynie" - obraz namalowany przez Claude’a Moneta. Ukazuje wyłaniający się zza Charing Cross Bridge się tytułowy Parlament. Niebo pokryte jest żółto-czerwono-fioletowymi plamami zachodzącego słońca, które odbija się w tafli wody i połyskuje pomiędzy niebieskim obrazem odwzorowanej architektury.

RflcLYdTaA7cw1

Ilustracja przedstawia "Budynek Parlamentu w Londynie" - obraz namalowany przez Claude’a Moneta. Ukazuje wyłaniający się zza Charing Cross Bridge się tytułowy Parlament. Niebo pokryte jest zielono-niebieskimi plamami z poświatą pomarańczowego słońca po prawej stronie. Po wodzie wodzie płyną dwie lodzie. W jej tafli odbija się architektura i połyskuje lustro nieba. Linia horyzontu zanika w pokrytej mgłą atmosferze.

RhXvF5KvWQagv1

Ilustracja przedstawia obraz „Stogi, poranek” Claude'a Moneta. Ukazuje dwa stogi o poranku na tle pejzażu z zabudowaniami, spowite w porannym słońcu. Na szerokim pas pola stogi rzucają obszerne, niebieskawe cienie. Na dalekim planie znajdują się chaty i drzewa. Horyzont jest rozmyty. Kolorystyka jest jasna. W partii ścierniska połyskujące żółcienie przeplatają się z plamami drobnych cieni. Promienie słońca oświetlają stogi z prawej strony, pozostawiając biało-niebieskawe plamy.

R3dntO84ggTpz1

Ilustracja przedstawia obraz „Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte” Georgesa Seurata. Ukazuje wypoczywających na wyspie ludzi. Z lewej strony po wodzie pływają zagłówki, łódka i parowiec. Na brzegu ludzie siedzą, spacerują . Znajduje się tu miedzy innymi matka z córką idąca w stronę widza, dwóch żołnierzy ze szkoły wojskowej Saint-Cyr, starszą kobietę chowającą się pod parasolem, dziewczynę układającą kwiaty oraz mężczyznę palącego fajkę. Na uwagę zasługuje znajdująca się po prawej stronie para. Kobieta ma charakterystyczną, długą suknię i trzyma na smyczy małpkę i małego psa, który biegnie w kierunku większego, szukającego czegoś w trawie. Na pierwszym planie znajduje się duża plama zacienionej zieleni. W tle rosną drzewa. Obraz skąpany jest w słońcu.

Ro7t2yc5ohagP1

Ilustracja przedstawia obraz „Gwieździsta noc nad Rodanem” Vincenta van Gogha. Ukazuje widok na Arles nocą. Brzegiem przechadza się para, w tafli rzeki odbijają się światła gazowych latarni ustawionych wzdłuż dalekiego nabrzeża Rodanu. Wśród nich widoczna jest gwiazda polarna i gwiazdozbiór Wielkiej Niedźwiedzicy. W pejzażu dominują granaty, czernie, ciemne zielenie oraz żółcienie świateł i ich odbić.

RD8pj4S6ITDHb1

Ilustracja przedstawia obraz Giorgia de Chirica „Piazza d'Italia”. Pośrodku, za horyzontem stoi czterokondygnacyjna wieża otoczona kolumnadą. Do placu prowadzi droga między budynkami z łukowatymi podcieniami. Budynki po prawej stronie ukryte są w cieniu, na ścianę po lewej stronie pada światło. Malarz skonfrontował świat klasyczny z nowoczesnym parowcem w oddali. Niebo jest zielono-żółte.

Rc5uKFfGG8gqn1

Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Małe światełko w błękicie”. Ukazuje ona rozjaśnienie na niebieskim tle.

R1YOGNWmv4yJw1

Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Prawda”. Ukazuje ona czarną wieżę na biało-żółtym tle.

R1Z8QmJvtT4ZO1

Ilustracja przedstawia obraz Mirosławy Rocheckiej pt. „Zjednoczenie”. Dolna część obrazu jest czerwona, na górnej części, na czarnym tle przedstawione zostało czerwone koło, powyżej którego jest niebieska linia w kształcie poziomego księżyca.

RWSEIUzSho7NS1

Ilustracja przedstawia obraz Piotra Zaporowicza pt. „Creatio ex nihilo II, IV”. Ukazuje ona duży, czarny trójkąt, a w nim dwa mniejsze.

RVFA8deGQEtK51

Ilustracja przedstawia obraz Piotra Zaporowicza pt. „Creatio ex nihilo I, XI”. Ukazuje ona ciemną postać, od której rozchodzą się różnokolorowe linie świetlne (białe, błękitne, żółte, fioletowe, czerwone).

Rg19aeM1xs4GU1

Ilustracja przedstawia obraz Piotra Zaporowicza pt. „Creatio ex nihilo I, X”. Ukazuje ona żółto-niebieską linię na tle czarno-żółtym.

R1WIG2Cs2HQv81

Ilustracja przedstawia obraz Aleksandry Sojak-Borodo pt. „Okno46”. Ukazuje ona jasne okręgi i pionową białą linię na czarnym tle.