Wprowadzenie

Poszczególne dziedziny i procesy gospodarcze współczesnego świata są bardzo zróżnicowane, ale wzajemnie na siebie oddziałują. Przykładowo rolnictwo czy wydobycie surowców mają wpływ na transport, a ten z kolei na lokalizację przemysłu i natężenie ruchu turystycznego. Jeśli tego typu procesy zachodzą w skali globalnej, to w rezultacie następuje wzrost wzajemnych, międzynarodowych zależności ekonomicznych, społecznych, kulturalnych, politycznych nazwanych globalizacją.

R1TJJq9s8Plhp
Globalizacja to proces integrujący światową gospodarkę
Źródło: geralt (https://pixabay.com), domena publiczna.
iYdh95WnUs_d5e397

1. Zróżnicowanie rozmieszczenia upraw na świecie

Zboża są podstawą wyżywienia ludności świata. Ze względu na ich odmienne wymagania glebowo‑klimatyczne uprawia się różne gatunki zbóż. Na świecie uprawia się także m.in.: rośliny włókniste, oleiste, cukrodajne, strączkowe, okopowe, owoce i warzywa, a ponadto używki – rośliny zawierające substancje pobudzające.

Uprawy wybranych roślin na świecie

iYdh95WnUs_d5e437

2. Zróżnicowanie rozmieszczenia chowu zwierząt gospodarskich na świecie

Chów zwierząt w znacznym stopniu zależy od warunków środowiskowych, takich jak klimat czy ukształtowanie terenu. Ważne są jednak również względy kulturowe (np. żydom i muzułmanom religia zabrania spożywania wieprzowiny, a hinduiści uważają krowy za  święte i ich nie zabijają). Dzięki zwierzętom pozyskujemy nie tylko mięso, ale także mleko, tłuszcz, wełnę, skóry, jaja i wiele innych. Ponadto zwierzęta wykorzystywane są w transporcie ludzi i towarów oraz napędzają proste maszyny. Najczęściej chowane zwierzęta to: bydło, trzoda chlewna, owce, kozy oraz drób.

Chów wybranych zwierząt na świecie

iYdh95WnUs_d5e473

3. Spożycie żywności. Formy pomocy krajom najbiedniejszym

Na świecie jest ok. 800 mln niedożywionych osób. Częściowo wynika to z przyczyn naturalnych (np. suszy), a częściowo z powodów stworzonych przez człowieka (np. nadmierna eksploatacja zasobów, konflikty). Sytuacja ta zmienia się m.in. poprzez: edukację, wprowadzanie lepszych odmian roślin alimentacyjnych, budowę studni i racjonalne gospodarowanie wodą.

R6WVKcVtSjXTA1
Świat – wyżywienie ludności w 2020 roku
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
iYdh95WnUs_d5e509

4. Rozmieszczenie lasów

Największe obszary leśne na Ziemi to tajga i lasy równikowe. Lasy podlegają stałej eksploatacji. Szczególnie intensywna jest ona w lasach równikowych ze względu na różnorodność gatunkową, wielkie rozmiary drzew i zwykle słabą kontrolę państwa. Prawidłowa gospodarka oznacza nie tylko wycinanie drzew, ale także nasadzanie, ochronę siedlisk i udostępnianie lasów turystom.

RPbai8ofdYSRl1
Świat – największe formacje leśne
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
iYdh95WnUs_d5e546

5. Gospodarka morska

Gospodarka morska to głównie rybołówstwo, wydobycie surowców, transport oraz turystyka morska i nadmorska. Około 90% światowej, międzynarodowej wymiany handlowej odbywa się drogą morską przede wszystkim między Europą, Ameryką Północną i Azją Wschodnią.

Pomimo że morza i oceany zajmują większą część powierzchni Ziemi, to łowiska ryb stanowią niewielką ich część i obejmują głównie obszary, których wody przypowierzchniowe bogate są w organizmy zawierające chlorofil. Akweny bogate w ryby zależne są od kilka warunków spełnionych jednocześnie. Są to odpowiednia temperatura wody, natlenienie i występowanie odpowiedniej ilość fitoplanktonu, czyli pożywienia.

Łowiska i żegluga morska na świecie

iYdh95WnUs_d5e589

6. Czy „ropa rządzi światem”?

Najważniejszymi surowcami wydobywanymi spod dna mórz są ropa naftowa i gaz ziemny. Im bardziej rozwinięty kraj, tym więcej potrzebuje energii. W skali świata podstawowymi źródłami energii długo jeszcze będą łatwe do uzyskania i wydajne nieodnawialne paliwa kopalne: węgiel kamienny, ropa naftowa i gaz ziemny. Technologie pozyskania energii odnawialnej są drogie, a ilość uzyskanej energii zazwyczaj mała.

Rozmieszczeniu największych złóż paliw kopalnych i obszarów o największym zapotrzebowaniu nie jest równomierne, co przekłada się na skutki ekonomiczne i polityczne. To dlatego tak duże znaczenie pod względem wydobycia ropy naftowej i innych surowców mają Rosja i państwa zrzeszone w Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (w skrócie – OPEC).

RmPRZPzivvgA8
Odsetek światowej produkcji i konsumpcji ropy naftowej w 2020 roku
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
iYdh95WnUs_d5e625

7. Przemysł hi‑tech

Przemysł zaawansowanych technologii to m.in.: informatyka, elektronika, inżynieria materiałowa, chemia, farmaceutyka, przemysł kosmiczny i biotechnologia. W odróżnieniu od przemysłu tradycyjnego wymaga stosunkowo mało surowców. Opiera się bowiem na odkryciach naukowych, wiedzy i kreatywności wysoko wykształconych pracowników. Wymaga również bardzo kosztownych inwestycji, dlatego też najważniejsze ośrodki przemysłu hi‑tech znajdują się w: Stanach Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Japonii i Izraelu.

Ra26bfxLRoFm21
Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Na mapie za pomocą kół zaznaczono wybrane obszary przemysłu zaawansowanych technologii. Duże kółko obrazuje duże obszary, kółko mniejsze obrazuje obszary średnie. Opisano nazwy obszarów, na przykład Dolina Krzemowa. Duże sygnatury występują na zachodnim i wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, mniejsze porozrzucane są na całym obszarze Stanów Zjednoczonych. W Europie jest duże zagęszczenie sygnatur obydwu rozmiarów. W Azji przemysł zaawansowanych technologii skupiony jest w Japonii, Korei Południowej i Malezji. Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni. Po lewej stronie mapy opisano użyte sygnatury.
Świat – przemysł hi‑tech
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY-SA 3.0.
iYdh95WnUs_d5e662

8. Nowoczesne usługi komunikacyjne. Przemiany na rynku pracy

Nowoczesne technologie znacząco zmieniły rynek pracy. Możliwa jest na przykład praca zdalna wykonywana nie tylko przy biurku w siedzibie firmy, ale też w domu bądź w innym miejsca poza biurem. Upowszechnił się outsourcing, czyli wynajmowanie firm zewnętrznych do wykonania części zadań, takich jak transport, księgowość lub infolinia. W życiu codziennym dzięki technologiom informacyjno‑komunikacyjnym (w skrócie – TIK) możemy się łatwo komunikować, robić zakupy, uczyć się, załatwiać sprawy urzędowe albo znajdować rozrywkę.

RlgZBfGdkPlcp
Rozwój telefonii komórkowej na świecie od 2005 do 2020 roku
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
iYdh95WnUs_d5e698

9. Rozwój transportu na świecie

Nierównomierne rozmieszczenie na Ziemi zasobów, ośrodków produkcyjnych i rynków zbytu wpływa na rozwój transportu, a każdy jego rodzaj ma swoje zalety i wady. Przykładowo żegluga tanio, ale wolno przewozi wielkie masy towarów, zaś samoloty bardzo szybko i drogo transportują mniejsze ilości towarów. Główne szlaki transportowe łączą Europę, Amerykę Północną i Wschodnią Azję. Koordynacją potrzeb, możliwości i kosztów transportu zajmuje się logistyka.

Ruch powietrzny i morski na świecie

iYdh95WnUs_d5e739

10. Turystyka

Dzięki prawie miliardowi turystów międzynarodowych i miliardom turystów wewnątrz własnych krajów osoby zaangażowane w ich obsługę stanowią ok. 9% osób pracujących, wytwarzając ok. 10% światowego PKB. Liczba turystów stale rośnie. Najczęściej odwiedzanym przez turystów kontynentem jest Europa. Turystyka rozwija się bardzo szybko w Azji Wschodniej i Południowo‑Wschodniej. Polacy najczęściej zwiedzają Europę, ale wybierają także odleglejsze kraje, jak Egipt czy Turcję.

RrbN9XB3PCDlj1
Liczba turystów na świecie
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
iYdh95WnUs_d5e779

11. Globalizacja

Globalizacja to wzrost współzależności w skali świata: ekonomicznej, politycznej, społecznej i środowiskowej. Przykładem są inwestycje zagraniczne, oddziały korporacji międzynarodowych, transmisje wydarzeń kulturalnych, sportowych i politycznych. Dzięki globalizacji rozwój następuje szybciej, ale jednocześnie zanika zróżnicowanie (np. kulturowe) regionów świata. Krytycy globalizacji podkreślają, że rozwój nie jest równomierny – państwa rozwinięte wykorzystują państwa rozwijające się.

RflW41CXI1tbl1
Na ilustracji mapa świata. Zielonymi punktami oznaczono oddziały produkcyjne Toyoty. Osiem w Europie, dwanaście w Ameryce Północnej, trzy w Ameryce Południowej, trzy w Afryce, siedemnaście w Azji i jeden w Australii. Czerwonymi punktami zaznaczono siedem oddziałów projektowych i badawczych – trzy w Ameryce Północnej, jeden w Europie, trzy w Azji.
Oddziały Toyoty na świecie (www.toyota‑global.com)
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
iYdh95WnUs_d5e815

12. Integracja państw

Państwa, które się integrują stają się silniejsze w negocjacjach ze światowymi potęgami gospodarczymi. Ugrupowań integracyjnych na świecie jest bardzo dużo i mają one różny stopnień intensywności współpracy. Najczęściej wyróżnia się 5 stopni integracji gospodarczej: strefę wolnego handlu, unię celną, wspólny rynek, unię gospodarczą i unię polityczną. Najważniejsze organizacje to Unia Europejska i NAFTA. Pierwsza z nich zajmuje się nie tylko współpracą gospodarczą, lecz także polityczną, kulturalną i środowiskową. Druga organizacja jest jedynie wspólnotą gospodarczą.

R1T3K1h74tPpp
Instytucje Unii Europejskiej
Źródło: Semerchet (https://commons.wikimedia.org), domena publiczna.
iYdh95WnUs_d5e856

13. Ćwiczenia

Pamiętam i rozumiem

1
Ćwiczenie 1

Opisz rozmieszczenie upraw wybranej rośliny zbożowej na świecie.

RVIgE0rEZsDr0
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Wyjaśnij, dlaczego w zaawansowanych technologicznie państwach, jak Stany Zjednoczone czy Australia, plony pszenicy są niższe niż w wielu państwach słabiej rozwiniętych.

R1uYm7SsVZ4Hh
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 3

Wskaż przykłady czynników pozaprzyrodniczych wpływających na zróżnicowanie chowu zwierząt na świecie.

RMgrU7uMjykn7
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 4

Porównaj skutki społeczno‑ekonomiczne niedostatecznej i nadmiernej konsumpcji żywności.

R1Dwc1rCJlBTN
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5

Przyporządkuj podane przykłady państw z niedostateczną oraz nadmierną konsumpcją żywności do odpowiedniej grupy.

R1HI7qK674wWS
Kraje z nadmierną konsumpcją żywności Możliwe odpowiedzi: 1. Korea Północna, 2. Brazylia, 3. Stany Zjednoczone, 4. Liberia, 5. Czad, 6. Madagaskar, 7. Wielka Brytania, 8. Chiny Kraje z niedostateczną konsumpcją żywności Możliwe odpowiedzi: 1. Korea Północna, 2. Brazylia, 3. Stany Zjednoczone, 4. Liberia, 5. Czad, 6. Madagaskar, 7. Wielka Brytania, 8. Chiny
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 6

Wyjaśnij, na czym polega racjonalna gospodarka leśna.

ReBqfj97RVIXJ
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 7

Wyjaśnij, dlaczego większość wód oceanu światowego jest nieodpowiednia dla rybołówstwa.

RZQS8CUKDnF6o
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 8

Wskaż polityczne konsekwencje posiadania albo nieposiadania znaczących złóż ropy naftowej.

Ri5E0Zxx5JNXh
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9

Wskaż przyczynę stałego wzrostu liczby turystów na świecie.

R1cI5ZYt3DQMy
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10

Wskaż trzy formy integracji gospodarczej.

R7YDcsnzRfF1D
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź A, 2. Nieprawidłowa odpowiedź B, 3. Nieprawidłowa odpowiedź B, 4. Nieprawidłowa odpowiedź B
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Czytam i interpretuję

1
Ćwiczenie 11

Odczytaj z wykresu wielkość plonów pszenicy we Francji i w Polsce i podaj je w t/ha. Wyjaśnij, z czego wynika tak duża różnica wysokości plonów pomiędzy Francją a Polską.

R1LqHbiadgeeG
Plony pszenicy w wybranych państwach.
Pomarańczową linią zaznaczono średnie plony dla świata.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rqaz2JEn1Ahko
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 12

Uzasadnij, dlaczego chów przedstawiony na fotografii jest przykładem chowu intensywnego.

R189Hu1PMTxq8
Intensywny chów bydła mlecznego
Źródło: Gunnar Richter Namenlos.net (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY-SA 3.0.
R1L5IS3SlI7Xe
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 13

Wykres przedstawia zmiany cen ropy naftowej w latach 2007–2020 w dolarach za baryłkę. Przedstaw ekonomiczne konsekwencje takich wahań cen dla producenta albo konsumenta ropy.

R1ZUhi2yLrFsc
Zmiany cen baryłki ropy naftowej w latach 2007–2020
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1EmQQHlZzy9g
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 14

W Rzeszowie siedzibę ma Fundacja Wspierania Edukacji działająca przy Stowarzyszeniu Dolina Lotnicza. Stowarzyszenie to klaster przemysłowo‑technologiczny. Wyjaśnij, dlaczego zakłady przemysłowe są zainteresowane finansowaniem edukacji dzieci i młodzieży.

RoXOeJiYqPcuR
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 15

Wyjaśnij, dlaczego do Afryki przyjeżdża mniej turystów niż do Stanów Zjednoczonych lub Francji.

RJ677tI5Jkihs
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 16

Przedstaw poglądy antyglobalistów i oceń je.

RmEBPqkIhOLZJ
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Rozwiązuję problemy

Ćwiczenie 17

Oceń pogląd mówiący, że pomoc żywnościowa państwom rozwijającym się przyczynia się do utrwalenia ich ubóstwa.

R1BmfFcYWZua7
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Pokaż podpowiedź#15537cwhite
Ćwiczenie 18

Wskaż, co można zrobić, by korzyści z globalizacji były rozłożone na świecie bardziej równomiernie.

Rd8ZgQj9BVsJh
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 19

W Unii Europejskiej istnieją dwa nurty opinii o jej przyszłości: jeden postuluje poszerzanie (objęcie jak największej liczby państw); drugi pogłębienie, czyli dalsze ograniczenie roli państw. Jaki jest twój pogląd w tej sprawie? Przedstaw argumenty społeczne i gospodarcze.

Rj0cL5tnEIrGE
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Pokaż podpowiedź#15537cwhite
Ćwiczenie 20

Czy w Polsce ma szansę powstać rodzima Dolina Krzemowa? Przedstaw argumenty na poparcie swojego stanowiska.

R1E72KYo5BjHZ
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Pokaż podpowiedź#15537cwhite
1
Ćwiczenie 21

Rozwiązaniem niedoboru gazu ziemnego w Polsce mógłby być gaz łupkowy. Wskaż zalety i wady jego poszukiwań i eksploatacji.

R1WZrGaCEd4tU
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 22

Czy korzystanie z organizmów genetycznie modyfikowanych powinno być zabronione? Przedstaw argumenty społeczno‑gospodarcze i przyrodnicze przemawiające za korzystaniem z GMO i przeciw niemu.

RzHxN8B47OLal
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
iYdh95WnUs_d5e974

14. Projekt badawczy

R1cUpGM9AWA84
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wyniki i wnioski z projektu badawczego

Wyniki

Prezentacja

Wniosek

RiBAsarUTyNss

Czego nauczyłam/nauczyłem się podczas tego projektu

R7r4krjvL6Ljp
iYdh95WnUs_d5e1015

Test sprawdzający do działu: II światowa gospodarka w erze globalizacji

Test sprawdzający

Polecenie 1

Na podstawie poniższego wykresu wskaż poprawne zakończenie zdania.

R17mpcuAVzshR
Plony pszenicy w wybranych państwach w 2020 roku.
Pomarańczową linią zaznaczono średnie plony dla świata.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Największymi producentami pszenicy w 2020 roku były

RplP5zZLKzkfQ
Możliwe odpowiedzi: 1. Prawidłowa odpowiedź, 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Dokończ zdanie.

Najwięksi producenci trzciny cukrowej to

RMjbsGu45jSqL
Możliwe odpowiedzi: 1. Brazylia, Indie, Chiny i Tajlandia., 2. Chiny, Indie, Rosja i Ukraina., 3. Rosja, Francja, Stany Zjednoczone i Niemcy., 4. Stany Zjednoczone, Meksyk, Nigeria i Indie.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Oceń podane stwierdzenia. Zaznacz w odpowiednim miejscu, czy dane stwierdzenie jest prawdziwe, czy fałszywe .

RrkLtnBsju77O
Łączenie par. . Niepoprawna odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: Nagłówek 2, Nagłówek 3. A. Możliwe odpowiedzi: Nagłówek 2, Nagłówek 3
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Oceń podane stwierdzenia. Zaznacz w odpowiednim miejscu, czy dane stwierdzenie jest prawdziwe, czy fałszywe.

RHc31yBhzMYNJ
Łączenie par. . Niepoprawna odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5

Dokończ zdanie.

Państwa o największej lesistości to

RBRIoh7evY4Nl
Możliwe odpowiedzi: 1. Surinam, Gabon, Gujana, Finlandia., 2. Rosja, Brazylia, Kanada, Stany Zjednoczone., 3. Oman, Egipt, Lesotho, Islandia., 4. Chiny, Indie, Indonezja, Brazylia.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6

Dokończ zdanie.

Ryba przedstawiona na fotografii to

RCJgsTD2E9dKd
Źródło: GroMar sp. z o.o., dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/Tuna#/media/File:TunaFish.JPG, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 6

Zaznacz właściwą odpowiedź. Duża ryba, o wadze do kilkuset kilogramów, występująca głównie w Atlantyku i w wodach Pacyfiku to:

RbFxBJFq2gNk4
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 7

Dokończ zdanie.

Udział państw OPEC w światowym wydobyciu ropy naftowej wynosi około

RSigqtS8EUJ7I
Możliwe odpowiedzi: 1. 40%., 2. 80%., 3. 60%, 4. 20%
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 8

Przenieś odpowiednie nazwy surowców we właściwe miejsca w tabeli przedstawiającej ich największych producentów na świecie.

R1GjiNFhGzX0C
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 9

Połącz terminy z ich definicjami.

R11qAGeGRpxbb
Technopolia Możliwe odpowiedzi: 1. Zespół zakładów podobnych lub takich branż silnie powiązanych przez kooperacje lub miejsce w cyklu produkcji, 2. Zespół małych lub średnich zakładów podobnych lub takich samych branż silnie powiązanych nie tylko ekonomicznie, ale także rodzinnie lub kulturowo, 3. Jednostka przestrzenna, w której instytucje badawcze i zakłady produkcyjne mają prawie takie samo znaczenie., 4. Zbiór biegunów technologicznych Dystrykt przemysłowy Możliwe odpowiedzi: 1. Zespół zakładów podobnych lub takich branż silnie powiązanych przez kooperacje lub miejsce w cyklu produkcji, 2. Zespół małych lub średnich zakładów podobnych lub takich samych branż silnie powiązanych nie tylko ekonomicznie, ale także rodzinnie lub kulturowo, 3. Jednostka przestrzenna, w której instytucje badawcze i zakłady produkcyjne mają prawie takie samo znaczenie., 4. Zbiór biegunów technologicznych Klaster przemysłowy Możliwe odpowiedzi: 1. Zespół zakładów podobnych lub takich branż silnie powiązanych przez kooperacje lub miejsce w cyklu produkcji, 2. Zespół małych lub średnich zakładów podobnych lub takich samych branż silnie powiązanych nie tylko ekonomicznie, ale także rodzinnie lub kulturowo, 3. Jednostka przestrzenna, w której instytucje badawcze i zakłady produkcyjne mają prawie takie samo znaczenie., 4. Zbiór biegunów technologicznych Biegun technologiczny Możliwe odpowiedzi: 1. Zespół zakładów podobnych lub takich branż silnie powiązanych przez kooperacje lub miejsce w cyklu produkcji, 2. Zespół małych lub średnich zakładów podobnych lub takich samych branż silnie powiązanych nie tylko ekonomicznie, ale także rodzinnie lub kulturowo, 3. Jednostka przestrzenna, w której instytucje badawcze i zakłady produkcyjne mają prawie takie samo znaczenie., 4. Zbiór biegunów technologicznych
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 10

Dokończ zdanie.

Przykładem outsourcingu jest

R1aqO4cyv0YrY
Możliwe odpowiedzi: 1. wynajęcie innej firmy do działań marketingowych., 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 11

Zaznacz poprawną odpowiedź na poniższe pytanie.

Który z poniższych przykładów nie jest dowodem znaczącej roli nowoczesnych usług komunikacyjnych w życiu codziennym?

R1WTY9aPCf1V1
Możliwe odpowiedzi: 1. Szybkie połączenia kolejowe., 2. Nieprawidłowa odpowiedź A, 3. Nieprawidłowa odpowiedź A, 4. Nieprawidłowa odpowiedź A
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 12

Dokończ zdanie.

Statek przedstawiony na zdjęciu to

RmsNIKbvYouWs
Źródło: GroMar sp. z o.o., dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/kontenerowiec-transport-kontener%C3%B3w-6631117/, domena publiczna.
Polecenie 12

Zaznacz właściwą odpowiedź. Statek służący do przewozu tak zwanej „drobnicy”, zwany także pojemnikowcem to:

R1bJttZBAiXvs
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 13

Połącz nazwy największych portów lotniczych z nazwami państw, w których leżą.

RksqHocPpeo20
Atlanta Możliwe odpowiedzi: 1. Francja, 2. Chiny, 3. Wielka Brytania, 4. Japonia, 5. Stany Zjednoczone Pekin Możliwe odpowiedzi: 1. Francja, 2. Chiny, 3. Wielka Brytania, 4. Japonia, 5. Stany Zjednoczone Heathrow Możliwe odpowiedzi: 1. Francja, 2. Chiny, 3. Wielka Brytania, 4. Japonia, 5. Stany Zjednoczone Orly Możliwe odpowiedzi: 1. Francja, 2. Chiny, 3. Wielka Brytania, 4. Japonia, 5. Stany Zjednoczone Haneda Możliwe odpowiedzi: 1. Francja, 2. Chiny, 3. Wielka Brytania, 4. Japonia, 5. Stany Zjednoczone
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 14

Wykres przedstawia zmiany liczby pasażerów portu lotniczego Kuala Lumpur (Malezja). Wskaż dwie przyczyny zmian.

R12eId8u7O6P6
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 14

Przeanalizuj poniższy wykres przedstawiający zmiany liczby pasażerów portu lotniczego Kuala Lumpur (Malezja). Zaznacz dwie przyczyny zmian.

R1d1J5FsIWFkZ
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1YcgEtrSIAxS
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
1
Polecenie 15

Wskaż linię, która poprawnie pokazuje zmiany liczby turystów (podróżujących za granicę) na świecie.

R1MAROKPlExKS
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 15

Wybierz linię wykresu, która poprawnie pokazuje zmiany liczby turystów (podróżujących za granicę) na świecie.

R1Lx9s9DhzKDK
R1PX26LQvbCOv
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 16

Zaznacz poprawne zakończenie zdania.

Dominujące kierunki wyjazdów turystycznych z Polski to

R1BgTeLLzZVsu
Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy, Wielka Brytania, Czechy., 2. Grecja, Hiszpania, Egipt., 3. Czechy, Austria, Chorwacja., 4. Czechy, Wielka Brytania, Egipt, Turcja.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 17

Połącz skróty nazw organizacji integracyjnych z nazwami wybranych krajów członkowskich.

RV31OnmluV959
UE Możliwe odpowiedzi: 1. Meksyk, Kanada, 2. Wenezuela, Brazylia, 3. Chorwacja, Słowacja APEC Możliwe odpowiedzi: 1. Meksyk, Kanada, 2. Wenezuela, Brazylia, 3. Chorwacja, Słowacja NAFTA Możliwe odpowiedzi: 1. Meksyk, Kanada, 2. Wenezuela, Brazylia, 3. Chorwacja, Słowacja
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 18

Uporządkuj formy według wzrastającego stopnia integracji.

RZGSc4CN2tvxG
Elementy do uszeregowania: 1. unia gospodarcza, 2. unia celna, 3. wspólny rynek, 4. porozumienie wolnego handlu
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 19

Przypisz przejawy globalizacji do nazwy właściwego jej aspektu, przenosząc odpowiednie zwroty w puste miejsca w tabeli.

R1E4xSAMwlx0H
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
1
Polecenie 20

Wykres przedstawia zmiany wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla. Przenieś w odpowiednie miejsca wymienione niżej nazwy.

RvDOlwvL3ubB7
Wykres składający się z trzech linii (zielonej, niebieskiej i czerwonej), za pomocą których przedstawiono zmiany wydobycia trzech wybranych surowców. Na poziomej osi przedstawiono lata, od roku tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego do dwa tysiące dwudziestego drugiego. Na osi pionowej wydobycie w milionach ton. Linia niebieska zaczyna się na poziomie około dwóch tysięcy ośmiuset, następnie wzrasta do poziomu około czterech tysięcy w roku dwutysięcznym. W dalszej części nieco szybsze wzrosty, do poziomu około pięciu tysięcy w roku dwa tysiące dziesiątym. Następnie spadek do około czterech tysięcy dwustu w roku dwa tysiące szesnastym, po czym wzrost do około czterech tysięcy dziewięciuset w roku dwa tysiące dwudziestym i spadek dwa lata później do poziomu około czterech tysięcy czterystu. Linia czerwona zaczyna się na poziomie około dwóch tysięcy ośmiuset, następnie wartości zwiększają się do poziomu około czterech tysięcy dwustu w okolicach roku dwutysięcznego. W dalszej części kolejne, większe, wzrosty do poziomu około sześciu tysięcy w roku dwa tysiące dziesiątym i siedmiu tysięcy dziewięciuset w roku dwa tysiące szesnastym. W kolejnych latach wartości utrzymują się mniej więcej na tym poziomie. Linia zielona zaczyna się na poziomie około tysiąca trzystu, w roku dziewięćdziesiątym wynosi około tysiąc pięćset. Następnie wzrost do około dwóch tysięcy sześciuset w roku dziewięćdziesiątym czwartym, utrzymuje się mniej więcej na tym poziomie do roku dwutysięcznego. Następnie wzrost do poziomu niespełna czterech tysięcy w roku dwa tysiące dziesiątym, w kolejnych latach delikatny spadek do poziomu około trzech tysięcy ośmiuset w dwa tysiące szesnastym roku, w kolejnych latach niewielkie wzrosty do poziomu około trzech tysięcy dziewięciuset.
Źródło: GroMar sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 20

Na podstawie opisu poniższego wykresu zdecyduj, którymi liniami oznaczono wydobycie węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego.

R1PicijCq9IEU
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1JJwejZ8jNIl
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.