Święty Franciszek z Asyżu – różne ujęcia
Święty Franciszek z Asyżu – różne ujęcia
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń zna:
fragmenty biografii świętego Franciszka z Asyżu oraz nazwiska wybitnych franciszkanów,
różne warianty franciszkanizmu,
najważniejsze cechy franciszkanizmu.
b) Umiejętności
Uczeń rozumie pojecie franciszkanizmu, dostrzega różne warianty franciszkanizmu na podstawie omawianych utworów poetyckich.
Uczeń porównuje i interpretuje teksty poetyckie.
Uczeń rozpoznaje wartości w utworach (piękno przyrody, pokora, miłość).
2. Metoda i forma pracy
pogadanka, dyskusja, elementy wykładu, praca w grupach
3. Środki dydaktyczne
tablica, flamastry
4. Przebieg lekcji
Nauczyciel pyta uczniów o postać świętego Franciszka. (Kim był? Czy to słynna postać? Jeśli tak to, dlaczego? Kiedy żył?) Nauczyciel uzupełnia informacje uczniów. Powstaje krótka notka biograficzna dotycząca świętego Franciszka (uczniowie zapisują ją w zeszycie, np.
Święty Franciszek z Asyżu (ok. 1181‑1226), urodził się w bogatej rodzinie kupieckiej. Kiedy miał 27 lat przeżył głębokie nawrócenie i od tego czasu poświęcił życie Bogu. „Trubadur Chrystusa” umarł w całkowitym ubóstwie 3 października 1226 roku. Dwa lata po śmierci został uznany przez kościół za świętego.
Nauczyciel wymienia nazwiska wybitnych franciszkanów: święty Jan z Dukli, Brat Albert Chmielowski.
Nauczyciel dzieli klasę na 3 grupy. Każdy z zespołów dostaje jeden tekst dotyczący świętego Franciszka (Baczyński K. K., Święty Franciszek, Miciński T., Stygmaty świętego Franciszka, Kasprowicz J., Księga ubogich III). Zespoły mają przygotować się do analizy swojego tekstu (głośno przeczytać utwór; zreferować, jak wygląda prezentowany w konkretnym utworze franciszkanizm, tj. które cechy charakterystyczne dla świętego Franciszka są najbardziej widoczne; opowiedzieć, czego dokładnie dotyczy tekst, jak go sami rozumieją; podać środki artystyczne wykorzystane przez autora).
Wyniki pracy zespołów zostają zapisane na tablicy w formie tabeli (przykładowa interpretacja):
Baczyński Święty Franciszek | Miciński Stygmaty świętego Franciszka | Kasprowicz Księga ubogich |
- ścisły związek z naturą (opis przyrody: rośliny i zwierzęta), szczegółowość opisu natury - Franciszek jest integralną częścią przyrody, zna jej rytm („pochód świętego idący w takt wierzby”) - przyroda jest piękna, wyjątkowa, widać miłość do natury | - stygmaty – doznanie mistyczne, które czyni Franciszka wyjątkowym, ale nie jest to dla niego powód do wywyższania się, nadal, a może nawet tym bardziej, jest pokornym sługą - pokora - cierpienie nie jest przekleństwem, czyni Franciszka niezwykłym, dzięki cierpieniu, „Biedaczyna” jest jeszcze bliżej Boga - nastrój utworu, atmosfera niezwykłości, podniosłości | - poetyka codzienności: prości, zwykli ludzie („Nie ma tu nic szczególnego…”) - zgoda na taki los (na ubóstwo) - natura jest elementem świata ludzi prostych - prosty człowiek bohaterem tekstu literackiego |
Po analizie wszystkich trzech tekstów poetyckich następuje jeszcze krótka dyskusja dotycząca tego, co jest wspólne dla wszystkich omówionych utworów.
5. Bibliografia
Baczyński K. K., Święty Franciszek, [w:] tenże, Liryki, Algo, Toruń 2004.
Kasprowicz J., Księga ubogich, Książka, Warszawa 1947.
Miciński T., Stygmaty świętego Franciszka, [w:] tenże, W mroku gwiazd i inne poezje, PIW, Warszawa 1957.
Zakony żebracze – franciszkanie, [w:] „List” nr 7/8 2002.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia (fragment tekstu)
T. Miciński*, Stygmaty Św. Franciszka*
„O wzgardź mną Panie, bom niegodny Ciebie – lecz w piersi mojej słyszę harfy granie i ręce moje wyciągam w zaranie – ku Tobie.
Uderza na mnie blask Mocy i Tronów – gwiazdy mi grają wśród wieczornych dzwonów – na niebie krwawe błyskają purpury – Twoich tajemnic otchłanie i góry.
A duchy z twarzą posępnie ukrytą – oczy im świecą przez wór San‑Benito. I patrzę w zimne ich oczodoły – gdzie bezwstyd w dzikie zamarł szaleństwo – w krypcie kościoła tajne męczeństwo – za filarami błyszczą anioły.
I podszedł do mnie Upiór‑strach nocny – ręce mi związał, bym legł bezmocny. A harfę podał w gasnące dłonie – serce, co wiecznym pożarem zionie. I umęczyłem jeszcze raz drugi to smętne i krwi mej polały się strugi. Odejm mnie. Panie, moim szponom – odejm mnie, Panie, błotu mojemu – czemu nie przychodzicie mi, łzy? i darmo trzymam twarz odwróconą – widzę Twe oczy zachodzące – widzę, jak czarne zimne słońce zakrywa Ciebie mi.
Stoję na ostrym cyplu góry – pode mną w głębi czarnopiórej – nade mną – wkoło – Ty.
Idę ku Tobie, Tajemnico – wsłuchany w poszept kwiatów – otwarte szczęścia mego rany – oh, serc mam więcej niźli światów – niż gwiazd – a płomień ku mnie z Twego słońca – a burze ciepłe przelatują jestestwo moje – zodiakalne światło nad horyzontem, jako lodowe framugi.
Nie chcąc zakrwawiłem kwiatki i poruszyłem umarłego w trumnie – gałązki ciernia oplotły mi głowę – z rąk płyną świetlane smugi.
Ptaszki lecą pytać się, com widział w niebiosach: duszyczki wasze bardzo tęskniące. Umarli pytają mnie o swych losach – i tylko kwiatki cicho na skoszonej łące oddają aromat, jak siostra Łazarza, Panu”.
b) Zadanie domowe
Który z wariantów franciszkanizmu jest najbliższy twemu wyobrażeniu o postaci świętego Franciszka z Asyżu. Napisz krótką notatkę w zeszycie.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Lekcja przewidziana dla III klasy gimnazjum.