Sylwetka Soni Marmieładowej w kontekście problematyki Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego
Sylwetka Soni Marmieładowej w kontekście problematyki Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
utrwala wiedzę na temat wartości wyznawanych przez bohaterów powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego,
przypomina sobie postać biblijną – Marię Magdalenę – i konfrontuje ją z bohaterką powieści.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
określić wpływ Soni Marmieładowej i głoszonych przez nią wartości w związku z odrodzeniem moralnym Rodiona Raskolnikowa,
podać cechy podobieństwa Soni Marmieładowej do biblijnej Marii Magdaleny,
przedstawić idee głoszone przez Fiodora Dostojewskiego.
2. Metoda i forma pracy
Dyskusja, praca analityczna z tekstem Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego, nauczanie sytuacyjne.
3. Środki dydaktyczne
Egzemplarze powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Swobodna dyskusja na temat zwrócenia się Rodiona Raskolnikowa do Soni Marmieładowej.
2. Sonia Marmieładowa – uosobienie ewangelicznych cnót Marii Magdaleny.
3. Odrodzenie Rodiona Raskolnikowa.
b) Faza realizacyjna
Analiza i interpretacja zachowań, reakcji Raskolnikowa w stosunku do Soni i głoszonych przez nią ideałów.
Walka wewnętrzna Raskolnikowa i moralne dojrzewanie pod wpływem Soni:
lektury Ewangelii,
przyznanie się do winy,
namówienie Raskolnikowa na katorgę (Sonia wierzy, że cierpienie ma moc odradzającą),
wręczenie krzyża laurowego,
prośba, by uczynił gesty biblijne: pokłonienie się ziemi, pocałowanie nóg Soni, padnięcie na ziemię.
Sonia jako uosobienie ewangelicznych cnót Marii Magdaleny (cytaty):
do bycia prostytutką zmusiła ją bieda w domu,
kocha Rodiona - bierze na siebie jego cierpienie,
tak jak Maria Magdalena - obmywa z grzechu, będąc terapeutką Rodiona (ból, cierpienie, tragedia to cena, którą płaci się w powieści za zbawienie duszy).
Odrodzenie Raskolnikowa:
droga, którą przebył główny bohater, pokazuje, iż zabijanie jest zawsze zabijaniem, dla siebie, nie dla dobra innych,
Raskolnikow został zwyciężony przez żywe życie, wyzbył się teoretyzowania i odzyskał wewnętrzną harmonię,
ma charakter mistyczny: Sam nie wiedział, jak to się stało (...), ale zmartwychwstał i wiedział o tym, czuł to w pełni odnowionym jestestwem.
c) Faza podsumowująca
Dyskusja podsumowująca:
Czy odrodzenie moralne Rodiona Raskolnikowa mogłoby nastąpić bez udziału Soni Marmieładowej?
Zwrócenie uwagi na początkowy ateizm głównego bohatera i późniejsze jego odrodzenie moralne. Etapy dojrzewania Raskolnikowa obrazują postawę Fiodora Dostojewskiego. Pisarz pod pojęciem ateizmu rozumiał nie tyle negację Boga, ile deifikację człowieka.
5. Bibliografia
F. Dostojewski, Zbrodnia i kara, PIW, Warszawa 1987.
6. Załączniki
Zadanie domowe
Zastanówcie się nad kształtem i walorami artystycznymi powieści Zbrodnia i kara.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Jest to trzecia lekcja z cyklu zajęć poświęconych analizie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego – przeznaczona dla klasy trzeciej liceum ogólnokształcącego.