Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RGVWmU7PAnoUl1

Sylwetki artystyczne oraz twórczość polskich kompozytorek XX i XXI wieku cz. 2

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Ważne daty

1909‑2006 – lata życia Marii Dziewulskiej

1968 – rok urodzenia Magdaleny Cynk i Katarzyny Arnhold

1982 – rok urodzenia Moniki Cybulskiej

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R80pg6FQ3WCmA1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.

8. Muzyka XX i XXI wieku. Uczeń:

4) omawia polską muzykę XX wieku i jej twórców, dokonując klasyfikacji zgodnie ze stylami i kierunkami: Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Grażyna Bacewicz, Witold Lutosławski, Andrzej Panufnik, Tadeusz Baird, Kazimierz Serocki, Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki, Eugeniusz Knapik, Aleksander Lasoń, Andrzej Krzanowski, Paweł Szymański, Hanna Kulenty, Paweł Mykietyn, Agata Zubel i in.;

5) zna pojęcia: skala całotonowa, atonalność, technika dwunastotonowa (dodekafonia), seria, polirytmia, polimetria, politonalność, klaster;

6) zna pojęcia: pokolenie 1933, pokolenie 1951/pokolenie Stalowej Woli, festiwal Warszawska Jesień, festiwal Młodzi Muzycy Młodemu Miastu w Stalowej Woli; potrafi wskazać kompozytorów polskich tworzących obecnie, korzystając z pomocy internetu.

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

5. rozpoznaje cechy stylistyczne utworu reprezentującego określoną epokę muzyczną.

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

2. przybliża twórczość i działalność przedstawicieli różnych obszarów kultury muzycznej, np. dyrygent, leader zespołu, koncertmistrz, reżyser spektaklu muzyczno‑teatralnego, kompozytor, wykonawca, wirtuoz, primadonna, primabalerina, performer, klezmer, muzykant, pieśniarz;

3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne.

Nauczysz się

przyporządkowywać dzieła do autorów;

charakteryzować rolę kompozytorek polskich w muzyce współczesnej;

wskazywać osiągnięcia kompozytorek;

określać charakter ich twórczości. 

Maria Dziewulska, wybitny pedagog kształcenia słuchu

Maria Dziewulska była polską kompozytorkąKompozytorkompozytorką i teoretykiem muzyki, przez całe życie związaną z pedagogiką. Początkowo wykładała w PWSM w Krakowie, później w PWSM w Warszawie. Była laureatką wielu konkursów kompozytorskich, m.in. zdobyła II nagrodę na Konkursie Związku Kompozytorów Polskich w 1955 r., I nagrodę na Konkursie księży Misjonarzy w Warszawie w1968 r. W 1956 roku uzyskała Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci, a w 1964 Krzyż Kawaleryjski Orderu Odrodzenia Polski. Była autorką lub współautorką wielu publikacji dotyczących kształcenia słuchu, na których podstawie pracuje do dziś wiele polskich uczelni muzycznych.

RFmKcvULlObbY1
Ilustracja interaktywna przedstawia Marię Dziewulską. Na czarno-białej fotografii widać kobietę w średnim wieku. Włosy ma zaczesane do góry, okulary w ciemnych grubych oprawkach. Usta otwarte i wzrok zamyślony. Pod szyją kokarda. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Kompozytorka, teoretyk muzyki i pedagog. Urodzona 1 czerwca 1909 w Warszawie, zmarła 18 kwietnia 2006 tamże. W latach 1928-33 studiowała teorię muzyki w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie pod kierunkiem Kazimierza Sikorskiego. W latach 1936-37 odbyła samodzielne studia z zakresu reżyserii muzycznej w BBC oraz w wytwórni płyt Decca w Londynie.

Inspiracja historią rodzinnego miasta

Magdalena Cynk jest kompozytorką związaną z Toruniem, prowadzi klasę kompozycji w toruńskim Zespole Szkół Muzycznych, przez kilka lat była kierownikiem muzycznym Teatru im. Wiliama Horzycy. W jej dorobku artystycznym znajdują się liczne kompozycje związane z historią i kulturą Torunia, jest także autorką muzyki do kilku spektakli wystawianych przez toruński i bydgoski teatr. Pełni funkcję dyrektora artystycznego Festiwalu Tour de carillon, oraz Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego Fides et Ratio, którego jest inicjatorką. Za swoją pracę otrzymała odznakę Zasłużonego Działacza Kultury w 2001 roku.

R16vXxtqwruhR
Ilustracja interaktywna przedstawia: Giovanni Dall'Orto (fot.), Orfeusz przedstawiony na starożytnej mozaice, Regionalne Muzeum Archeologiczne, Palermo, Włochy. Na kwadratowej ilustracji widac postać siedzącą grającą na lirze. Dookoła postaci widać zwierzęta. Cała ilustracja utrzymana jest w tonacji żółtej. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: utwór muzyczny. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Giovanni Dall'Orto (fot.), Orfeusz przedstawiony na starożytnej mozaice, Regionalne Muzeum Archeologiczne, Palermo, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0 (ilustracja); Magdalena Cynk, „Przechadzka z Orfeuszem”, XXI w., online-skills, CC BY 3.0
RUO3UIwMkZMg51
Ilustracja interaktywna przedstawia Magdalenę Cynk. Na fotografii widzimy młodą szczupłą kobiete z batutą w dłoni. Ubrana jest w białą bluzkę bez rękawów. Ma krótkie jasne włosy i okulary. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Magdalena Cynk jest rodowitą torunianką. Ukończyła Szkołę Muzyczną I i II stopnia w Toruniu oraz Akademię Muzyczną w Bydgoszczy (klasa kompozycji prof. Franciszka Woźniaka). Przez pięć lat studiowała naukę gry na carillonie w Akademii Muzycznej w Gdańsku oraz w Królewskiej Szkole Carillonowej w Mechelen w Belgii.
Magdalena Cynk, magdalenacynk.pl, CC BY 3.0

Synkretyczna muzyka współczesna

Kompozycje Katarzyny Arnhold często prezentowane są na festiwalach polskich, m.in. Warszawskiej Jesieni, Festiwalu Audio‑Art w Warszawie i Wrocławiu, Festiwalu Musica Polonica Nova w Warszawie, a także wielu festiwalach zagranicznych. Jest autorką wielu projektów multimedialnych, w których współpracowała z plastykami takimi jak Piotr Lutyński, Anna Brudzińska. Przez kilka lat prowadziła audycje radiowe dotyczące muzyki współczesnejMuzyka współczesnamuzyki współczesnej w Polskim Radiu. Jest kilkukrotną laureatką nagrody Instituto de la Juventud. Do jej ważniejszych kompozycji należą Szkice do portretu na skrzypce solo, Glossary na skrzypce i klawesyn, Prześwity. Pulsowanie Błękitu.

R1Tpmk7LLbAgp
Ilustracja interaktywna przedstawia: Anna Brudzińska, „Profile Nieba”, 2001.Cały obraz to ciemno i jasno niebieskie "ślimaki" namalowane cieńszą i grubszą kreską. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: utwór muzyczny. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się tajemniczym, złowrogim charakterem.
Anna Brudzińska, „Profile Nieba”, 2001, anblue.net, CC BY 3.0 (ilustracja); Katarzyna Arnhold, „Prześwity. Pulsowanie Błękitu”, 2012, online-skills, CC BY 3.0
R14BUh2uFDsEO1
Ilustracja interaktywna przedstawia Katarzynę Arnhold. Na fotografi widać młodą kobietę w parku. Fotografia jest czarno biała. Kobieta ubrana jest w kurtkę i czapkę. Włosy ma długie, rozpuszczone. Uśmiecha się. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Kompozytorka, urodzona 4 sierpnia 1968 r. w Opolu. Studiowała kompozycję w Akademii Muzycznej we Wrocławiu pod kierunkiem Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil, a następnie (w latach 1997-99) iberystykę na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 2001-2003 odbyła studia kompozycji Master’s Degree w ramach programu Contemporary Music Through Non-western Techniques studiując muzykę Południowych Indii (Karnataka) pod kierunkiem Rafaela Reiny. Odbyła także studia muzyki elektronicznej w Amsterdamie u Jorrita Tamminga, Josa Zwaanenburga i Keesa Taazelara.
Katarzyna Arnhold, zamowieniakompozytorskie.pl, CC BY 3.0

Monika Cybulska – kompozytorka i dyrygentka

Monika Cybulska jest laureatką wielu konkursów kompozytorskich, m.in. otrzymała I nagrodę na Festiwalu Muzyki Słowiańskiej w Tczewie w 1994 r., I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Krzysztofa Komedy w Słupsku w 2003 r. W 2011 zadebiutowała jako dyrygentkaDyrygentdyrygentka na w Filharmonii Bałtyckiej, w której wystawiła swoją pracę dyplomową Bóg‑Człowiek‑Bóg, w tym samym roku dostała się do półfinału V Międzynarodowego Konkursu Młodych Dyrygentów im. Witolda Lutosławskiego w Białymstoku. Jej kompozycje często wykonywane są podczas pomorskich koncertów i uroczystości.

Rq9igc84k8T3N1
Ilustracja interaktywna przedstawia Monikę Cybulską. Fotografia jest zaciemniona. Widzimy ubrana elegancko kobietę, w czarnej marynarce i białej koszuli. W dłoni trzyma batutę. Włosy ma gładko spięte. Ręce rozłożone. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Kompozytorka i dyrygentka. Autorka muzyki orkiestrowej, kameralnej i scenicznej, a także muzyki do filmów i spektakli teatralnych. Urodziła się 5 maja 1982 roku w Gdańsku. Ukończyła studia kompozytorskie u Eugeniusza Głowskiego w Akademii Muzycznej w Gdańsku (2006) oraz studia w zakresie dyrygentury symfoniczno-operowej pod kierunkiem Antoniego Wita na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie (2009). Swoje umiejętności rozwijała na międzynarodowych kursach kompozytorskich, m.in. podczas Internationale Ferienkurse für Neue Musik w Darmstadt (2006).
Monika Cybulska, filharmonia.gda.pl, CC BY 3.0

Koniec dominacji mężczyzn w świecie muzycznym

Dzięki ruchom feministycznym i emancypacji, kobiety mogą edukować się w zakresie muzyki, a ich dzieła ujrzały światło dzienne. Świat muzyczny, zdominowany już od antyku przez mężczyzn, współcześnie otworzył się na działalność kobiet, zarówno w sferze wykonawczej, jak i twórczej, a poglądy szerzone przez Otto Weiningera, głoszące, że kobiety pozbawione są talentu twórczego, zostały zdementowane. Zmienił się nawet skład orkiestr filharmonii, w których jeszcze do lat 90. XX wieku pracowało poniżej 1% kobiet.

Zadania

R8TysMfZ39pma
Ćwiczenie 1
Do fotografii kompozytorek dopisz ich imię i nazwisko.
Inna wersja zadania

Wyjaśnij pojęcie dyrygent.

RJuFIkTmsK3WR
Ćwiczenie 2
Określ zdanie prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria Dziewulska była pedagogiem Konserwatorium Muzycznego w Gdańsku. 2. Magdalena Cynk związana jest z Wrocławiem. 3. Katarzyna Arnhold w swoich projektach współpracuje z Anną Brudzińską.
R1Lgakl85cfUq
Utwór 1. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
RTqrLtu2PFAji
Utwór 2. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
R1ULFSi8vAxlA
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj autora do nagrań dźwiękowych. Utwór 1: 1. Magdalena Cynk, 2. Katarzyna Arnhold
Utwór 2: 1. Magdalena Cynk, 2. Katarzyna Arnhold
Inna wersja zadania

Wyjaśnij pojęcie kompozytor.

RQk97aOFx1P5t
Ćwiczenie 4
Wybierz kompozytorkę, która związana jest z publikacjami dotyczącymi kształcenia słuchu. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria Dziewulska, 2. Katarzyna Arnhold, 3. Magdalena Cynk, 4. Monika Cybulska.
RklUorGRugH3e
Ćwiczenie 5
Uzupełnij luki w tekście. Dzięki ruchom feministycznym i Tu uzupełnij, kobiety mogą edukować się w zakresie muzyki, a ich dzieła ujrzały światło dzienne. Świat muzyczny, zdominowany już od antyku przez mężczyzn, współcześnie otworzył się na działalność kobiet, zarówno w sferze wykonawczej, jak i twórczej, a poglądy szerzone przez Otto Tu uzupełnij, głoszące, że kobiety pozbawione są talentu twórczego, zostały zdementowane. Zmienił się nawet skład orkiestr filharmonii, w których jeszcze do lat 90. XX wieku pracowało poniżej Tu uzupełnij% kobiet.
ReMrxO9snvCZx
Ćwiczenie 6
Wybierz nazwisko kompozytorki, której twórczość związana jest z muzyką elektroniczną. Możliwe odpowiedzi: 1. Monika Cybulska, 2. Maria Dziewulska, 3. Katarzyna Arnhold, 4. Magdalena Cynk.
R1LnBN8GGD7ry
Ćwiczenie 7
Wybierz nazwisko kompozytorki, która w swoim dorobku posiada muzykę napisaną do spektaklu teatralnego. Możliwe odpowiedzi: 1. Monika Cybulska, 2. Maria Dziewulska, 3. Katarzyna Arnhold, 4. Magdalena Cynk.
Polecenie 1

Na podstawie własnych doświadczeń i spostrzeżeń opisz zmiany, do których przyczyniły się kobiety‑kompozytorki.

RSWegrWgMtMMt
Wykonaj ćwiczenie zgodne z poleceniem.

Słownik pojęć

Dyrygent
Dyrygent

muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę.

Kompozytor
Kompozytor

twórca utworów muzycznych.

Muzyka współczesna
Muzyka współczesna

określenie stosowane wobec muzyki XX i XXI wieku, przez muzykologów raczej nazywaną awangardową, modernistyczną, nowoczesną.

Źródło:

sjp.pwn.pl

Biblioteka muzyczna

R16vXxtqwruhR
Ilustracja interaktywna przedstawia: Giovanni Dall'Orto (fot.), Orfeusz przedstawiony na starożytnej mozaice, Regionalne Muzeum Archeologiczne, Palermo, Włochy. Na kwadratowej ilustracji widac postać siedzącą grającą na lirze. Dookoła postaci widać zwierzęta. Cała ilustracja utrzymana jest w tonacji żółtej. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: utwór muzyczny. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Giovanni Dall'Orto (fot.), Orfeusz przedstawiony na starożytnej mozaice, Regionalne Muzeum Archeologiczne, Palermo, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0 (ilustracja); Magdalena Cynk, „Przechadzka z Orfeuszem”, XXI w., online-skills, CC BY 3.0
R1Tpmk7LLbAgp
Ilustracja interaktywna przedstawia: Anna Brudzińska, „Profile Nieba”, 2001.Cały obraz to ciemno i jasno niebieskie "ślimaki" namalowane cieńszą i grubszą kreską. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: utwór muzyczny. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się tajemniczym, złowrogim charakterem.
Anna Brudzińska, „Profile Nieba”, 2001, anblue.net, CC BY 3.0 (ilustracja); Katarzyna Arnhold, „Prześwity. Pulsowanie Błękitu”, 2012, online-skills, CC BY 3.0

Bibliografia

https://pwm.com.pl/

https://www.polmic.pl/index.php?option=com_content&view=featured&Itemid=196&lang=pl