Symbole narodowe wczoraj i dziś – Wanda Chotomska Dzień dobry, Biały Ptaku i Tadeusz Różewicz ***[oblicze ojczyzny]

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń wie, jaki jest związek między legendą a utworem poetyckim.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi wyrazić swoją opinię na temat tekstu poetyckiego i uzasadnić swoje zdanie,

• umie odczytać znaczenie symboli zawartych w wierszu.

2. Metoda i forma pracy

• Praca z tekstem,

• pogadanka heurystyczna,

• interpretacja tekstu,

• praca indywidualna,

• praca z całą klasą.

3. Środki dydaktyczne

• Wiersz Wandy Chotomskiej Dzień dobry, Biały Ptaku,

• utwór Tadeusza Różewicza *** [oblicze ojczyzny],

• Słownik języka polskiego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel sprawdza listę obecności, potem przedstawia uczniom cele lekcji.

2. Następnie pyta uczniów, jak rozumieją słowo symbol.

3. Po odpowiedziach uczniów, wybrana osoba znajduje w Słowniku języka polskiego hasło symbol i odczytuje definicję.

4. Na podstawie informacji nowo zdobytych oraz już posiadanych, uczniowie formułują własną definicję symbolu.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel pisze temat lekcji na tablicy, a uczniowie zapisują go w zeszytach, a pod nim stworzoną przez siebie definicję symbolu.

2. Wybrany uczeń opowiada treść Legendy o Orle Białym.

3. Następnie uczący czyta wiersz Dzień dobry, Biały Ptaku.

4. Uczniowie czytają wiersz, tym razem po cichu i podkreślają wyrazy, które kojarzą się z kolorem białym oraz czerwonym. Dzieci wyszukują w tekście określenia białego ptaka i wyjaśniają, co one oznaczają.

5. Dzieci zastanawiają się, co składa się na wspólny dom według ja lirycznego, wymieniają konkretne fragmenty tekstu. Zapisują je na tablicy i mówią, jakie jest symboliczne znaczenie tych określeń.

6. Uczniowie wymieniają polskie symbole narodowe i ustalają, na którym z polskich symboli narodowych znajduje się biały ptak. Jaki to ptak? Jak wygląda?

7. Nauczyciel rysuje na tablicy dom, a uczniowie przerysowują go do zeszytu, dopisując skojarzenia, które mają ze słowem dom.

8. Następnie słuchają wiersza Tadeusza Różewicza *** [oblicze ojczyzny], który czyta nauczyciel.

9. Uczniowie ponownie czytają treść wiersza − tym razem jest to cicha lektura.

10. Uczący przedstawia sylwetkę Tadeusza Różewicza − poza faktami z życiorysu można zaprezentować uczniom tomiki wierszy poety.

11. Nauczyciel prosi uczniów o wymienienie wszystkich obrazów ojczyzny, o których mówi Ja liryczne w wierszu (np. kraj dzieciństwa, miejsce urodzenia, pierwsza miłość, las na horyzoncie, zwierzęta).

12. Uczniowie tłumaczą, kiedy ojczyzna się śmieje, a kiedy krwawi i boli.

13. Wszyscy rysują w zeszytach kontury Polski i wypisują wszystkie skojarzenia, jakie mają ze słowem ojczyzna.

14. Uczniowie porównują swoje skojarzenia ze skojarzeniami poety.

c) Faza podsumowująca

Podsumowanie wiadomości zdobytych w toku lekcji.

5. Bibliografia

1. Chwastek D., Nowosielska E., Oglądam świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, Nowa Era, Warszawa 2003.

2. Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2006.

3. http://office.microsoft.com/en‑us/clipart

6. Załączniki

a) Notatki dla nauczyciela

• Wyrazy, które kojarzą się z kolorem białym**:** płatki kwiatów od jabłonek, gwiazdki śniegu.

• Wyrazy, które kojarzą się z kolorem czerwonym: ognie wielkich hut, jarzębina się czerwieni.

• Określenia białego ptaka: najpiękniejszy, ma mocne skrzydła.

7. Czas trwania lekcji

2 × 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.