Symbolika barw w międzywojennej poezji Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń wie: kiedy żyła i tworzyła poezje Maria Pawlikowska‑Jasnorzewska; jak powstała teoria koloru Kandynskiego; jak realizują się w utworach Pawlikowskiej postulaty teorii Kandynskiego.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi: analizować utwory międzywojenne; dostrzec impresjonizm i synestezję w utworach Jasnorzewskiej; odnajdywać związek między malarstwem a literaturą.

2. Metoda i forma pracy

Elementy wykładu, elementy dyskusji, praca w grupach.

3. Środki dydaktyczne

Tekst utworów Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej, Barwy, Gobelin, Zachód słońca, Teatr, Zachód słońca na zamku.

4. Przebieg lekcji

Przedstawienie celów lekcji.

Przedstawienie przez jednego z uczniów (który przygotował się w domu korzystając z materiałów dostarczonych przez nauczyciela) sylwetki Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej jako poetki dwudziestolecia i wielbicielki Kandynskiego.

Dyskusja na temat symboliki barw w codziennym życiu — biała suknia panny młodej, czerń żałobna, czerwone serce, rudy kolor zdrajców itp.

Zapoznanie uczniów z podstawowymi założeniami teorii Kandynskiego, schemat rozumienia kolorów. Załącznik 1

Podział klasy na 5 grup. Losowanie utworów Pawlikowskiej, które należy zinterpretować jak obrazy — odczytać emocje i uczucia z kolorów.

Praca w grupach.

Przedstawienie interpretacji.

Opinie uczniów na temat Jasnorzewskiej.

5. Bibliografia

1. E. Hurnikowa, Maria Pawlikowska‑Jasnorzewska. Zarys monograficzny, Katowice 1999.

2. M. Pawlikowska‑Jasnorzewska, Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, wstęp K. Ćwikliński, Toruń 1993.

3. M. Rzepińska, Kandynskiego poglądy na kolor, „Miesięcznik Literacki” 1979, z. 8, s. 70‑78.

6. Załączniki

a) Załącznik 1

Żółty — ciepło, pulsowanie, życie promieniujące na zewnątrz.

Zieleń — uśpione życie, które zaraz się zbudzi.

Błękitny — kojący, skupiający, im ciemniejszy, tym bardziej przygnębiający.

Biel — symbol światła, skupienie wszystkich kolorów, cała gama uczuć.

Czerń — definitywny koniec, śmierć.

Szarość — bezdźwięczność, beznadzieja.

Czerwień — pulsowanie życiem, erotyzm.

Brąz — twardość, stagnacja.

Pomarańczowy — ciepło i emanowanie życiem.

Fiolet — coś chorobliwego, zgasłego, smutek.

7. Czas trwania lekcji

45 minut.

8. Uwagi do scenariusza

Brak.