Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Pole elektryczne

Polecenie 1

Uruchom symulację i sprawdź, jak zmienia się siła FA działająca na ładunek próbny K, gdy zmieniasz jego położenie w polu pochodzącym od pojedynczego ładunku A. Zbadaj, co się stanie, gdy zmienisz znak ładunku A.

Uwaga. Praca z symulacją jest wygodniejsza po przełączeniu na widok pełnoekranowy.

R156vpmjrcEXR
Symulacja przedstawia układ dwóch ładunków elektrycznych. Ładunek ujemny traktowany jest jako źródło pola elektrycznego, drugi ładunek, który może być ujemny lub dodatni ( w zależności od wyboru), znajduje się w tym polu. Możemy zmieniać płynnie odległość pomiędzy ładunkami. Symulacja pokazuje siłę, z jaką ładunek ujemny będący źródłem oddziałuje na ładunek umieszczony w polu. Widać, jak siła płynnie wzrasta, gdy zmniejszamy odległość między ładunkami lub zmniejsza się, gdy zwiększamy odległość. Zmiana znaku ładunku nie ma znaczenia dla wartości siły oddziaływania. Zmienia się tylko zwrot siły.
Źródło: Politechnika Warszawska, Wydział Fizyki, licencja: CC BY 4.0.

Symulacja przedstawia układ dwóch punktowych ładunków elektrycznych. Ładunek ujemny oznaczony literą wielkie A, będący źródłem pola elektrycznego, jest nieruchomy. Drugim dodatnim ładunkiem, oznaczonym literą wielkie K, można poruszać po płaszczyźnie rysunku. Do ruchomego ładunku przyłożony jest wektor siły elektrostatycznej, który zwrócony jest wzdłuż prostej łączącej oba ładunki w stronę ładunku wielkie A. Długość wektora siły płynnie wzrasta, gdy zmniejszamy odległość między ładunkami lub zmniejsza się, gdy zwiększamy odległość. Gdy poruszamy ładunkiem wielkie K po łuku wokół ładunku wielkie A, zmienia się kierunek wektora siły, tak aby zawsze był skierowany do ładunku wielkie A. Zmiana znaku ładunku wielkie A z ujemnego na dodatni nie ma znaczenia dla wartości siły oddziaływania. Zmienia się tylko zwrot wektora siły na przeciwny. Można też w symulacji badać pole elektryczne wytwarzane przez 2 ładunki, ujemny ładunek wielkie A  oraz dodatni ładunek wielkie B, umieszczone w stałej odległości od siebie. W tym przypadku do ruchomego, dodatniego ładunku wielkie K przyłożone są 2 wektory sił. Jeden to wektor siły przyciągającej przez ładunek wielkie A  i drugi wektor siły odpychającej przez ładunek wielkie B. Wektor siły wypadkowej działającej na ładunek wielkie K jest przekątną równoległoboku zbudowanego na tych wektorach. Długość wektora siły wypadkowej zmniejsza się, gdy zwiększamy odległość od układu ładunków wielkie A i wielkie B. Kierunek wektora siły wypadkowej również zmienia się podczas poruszania ładunkiem wielkie K. Na przykład, gdy ładunek wielkie K jest na linii przechodzącej przez ładunki wytwarzające pole w  punkcie za ładunkiem dodatnim wielkie B, kierunek wektora siły wypadkowej pokrywa się z tą linią i zwrócony od ładunku wielkie B. Gdy ładunek wielkie K znajdzie się na tej linii po drugiej stronie, czyli za ujemnym ładunkiem wielkie A, kierunek wektora siły wypadkowej pokrywa się z tą linią i zwrócony do ładunku wielkie A. W punktach na symetralnej odcinka łączącego ładunki wytwarzające pole kierunek wektora siły wypadkowej jest równoległy do tego odcinka i zwrócony w stronę ładunku wielkie A.

R1HnLToBwAqeC
Uzupełnij zdania: Wartość siły działającej na dodatni ładunek próby umieszczony w polu wytwarzanym przez ładunek punktowy maleje / rośnie, gdy zwiększa się odległość między ładunkami.
Wektor siły działającej na dodatni ładunek próby umieszczony w polu wytwarzanym przez dodatni ładunek punktowy jest zwrócony do źródła pola / od źródła pola.
Polecenie 2

Zaznacz pole „uwzględnij drugi ładunek” i obejrzyj, jakie siły działają na ładunek próbny K umieszczony w polu pochodzącym od układu dwóch ładunków A i B o tej samej wartości bezwzględnej. Zastanów się, co oznacza wektor F i jaki jest jego związek z wektorami sił FAFB.

Polecenie 2
R1Q9is903fE5L
Pole elektryczne wytwarzane jest przez układ dwóch ładunków punktowych, ładunek ujemny wielkie A i dodatni wielkie B, umieszczone w stałej odległości od siebie. Wybierz prawdziwe stwierdzenia: Możliwe odpowiedzi: 1. Siła działająca na ładunek próby umieszczony w tym polu jest równa większej z sił oddziaływania ładunków wielkie A i wielkie B na ładunek próbny., 2. Siła działająca na ładunek próby umieszczony w tym polu jest równa wypadkowej sił oddziaływania ładunków wielkie A i wielkie B., 3. Jeśli wartości ładunków wytwarzających pole są równe, to na ładunek próbny nie działa żadna siła, bo pola elektryczne znoszą się.
Polecenie 3

Zaobserwuj, jak zmiana znaku ładunków A i B generujących pole elektryczne wpływa na wypadkową siłę działającą na ładunek próbny K. Zauważ, że w przypadku, gdy ładunki A i B są różnoimienne, istnieje oś (jest to symetralna odcinka AB łączącego te ładunki), na której siła działająca na ładunek próbny jest równoległa do odcinka AB.

Polecenie 3
RukQTwTrevdv7
Pole elektryczne wytwarzane jest przez układ dwóch ładunków punktowych, ładunek ujemny wielkie A i dodatni wielkie B, umieszczone w stałej odległości od siebie. Wybierz prawdziwe stwierdzenia: Możliwe odpowiedzi: 1. Wektor siły wypadkowej działającej na ładunek próbny umieszczony w punkcie na symetralnej odcinka AB jest równoległy do tego odcinka., 2. Wektor siły wypadkowej działającej na ładunek próbny umieszczony w punkcie na symetralnej odcinka AB jest prostopadły do tego odcinka., 3. Wektor siły wypadkowej działającej na ładunek próbny umieszczony na linii przechodzącej przez ładunki A i B w punkcie za ładunkiem dodatnim wielkie B, kierunek wektora siły wypadkowej pokrywa się z tą linią i zwrócony od ładunku wielkie B., 4. Wektor siły wypadkowej działającej na ładunek próbny umieszczony na linii przechodzącej przez ładunki A i B w punkcie za ładunkiem ujemnym wielkie A, kierunek wektora siły wypadkowej pokrywa się z tą linią i zwrócony do ładunku wielkie A., 5. Wektor siły wypadkowej działającej na ładunek próbny umieszczony na linii przechodzącej przez ładunki A i B w punkcie za ładunkiem ujemnym wielkie A, kierunek wektora siły wypadkowej pokrywa się z tą linią i zwrócony od ładunku wielkie A.