System ostrzegania o zagrożeniach w Twoim telefonie komórkowym

RqBr049Lbo5RT

Urządzenia mobilne, telefony, tablety, laptopy, stanowią nieodłączny element życia dużej części społeczeństwa. W jaki sposób można ich używać do zwiększenia poziomu własnego bezpieczeństwa, dowiesz się z tego materiału.

Przed zapoznaniem się z treściami poniżej spróbuj się zastanowić, w jakich sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa posiadanie włączonego i sprawnego urządzenia mobilnego może uratować Twoje życie i zdrowie.

Nauczysz się

wykorzystywać aplikacje i urządzenia mobilne do zapewniania sobie wyższego poziomu bezpieczeństwa;
instalować aplikacje, które zapewnią lub zwiększą Twoje bepieczeństwo;
odbierać powiadomienia o zagrożeniach poprzez urządzenia umożliwiające komunikację.

1. Urządzenia mobilne a bezpieczeństwo – informacje ogólne

Posiadanie włączonego telefonu lub innego urządzenia, dzięki któremu jesteśmy w stanie utrzymywać kontakt ze światem zewnętrznym, może uratować nam zdrowie i życie. W przypadku powiadomień otrzymywanych z Rządowego Centrum BezpieczeństwaRządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB)Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, wystarczy po prostu, żeby telefon miał naładowaną baterię i był włączony. Przychodzące informacje nie obciążają w żaden sposób naszego konta. Możemy także wykorzystywać urządzenia mobilne do instalowania aplikacji z zakresu bezpieczeństwa i pierwszej pomocy, co pozwala nam, na aktywne zapobieganie zagrożeniom. Przykładem takiej aplikacji jest Regionalny System Ostrzegania (RSO).

W jego ramach możemy wybrać interesujące nas ostrzeżenia w ujęciu:

wojewódzkim;
przedmiotowym – ogólne, meteorologiczne, hydrologiczne, drogowe.

O korzyściach, ale również zagrożeniach, związanych ze zdalnymi formami pozyskiwania informacji, dowiesz się więcej z poniższej prezentacji multimedialnej.

RzvIuVx4ZJJIq

R1O1r19HxwasP

Biały slajd. Z prawej strony zdjęcie stojącego telefonu komórkowego, z którego wydostaje się biała ilustracja. Przedstawia mapę świata, na której znajdują się ikonki, przedstawiające: miejsce na mapie, człowieka i lupę, portfel ze znakiem dolara, listę z rzeczami do zrobienia. Z lewej strony slajdu napis: „Urządzenia mobilne w kontekście bezpieczeństwa”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Urządzenia mobilne w kontekście bezpieczeństwa.

RCrmUkRIrYT94

R1KYnCvMzDyt7

Biały slajd. Z lewej strony ilustracja przedstawiająca kolorowe wykresy: słupkowy, kołowy oraz liniowy. Obok wykresów leży żółto‑czarna lupa. Z lewej strony slajdu tekst: „Wybrane dane dotyczące korzystania z usług telekomunikacyjnych w 2020 roku. Raport Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczący funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych dla klientów indywidualnych w 2020 roku. 97% Polaków korzysta z telefonii komórkowej. 92% klientów telefonii korzysta z internetu. 80% osób posiadających telefony korzysta z różnego rodzajów komunikatorów. Przeciętny czas przeglądania wynosił przed pandemią 4 godziny, podczas pandemii wzrósł do 5,5 godzin”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Urządzenia mobilne weszły na stałe do naszego życia. Nie tylko zapewniają szybki dostęp do aktualnych informacji, ale także pozwalają utrzymywać kontakt z innymi ludźmi. Urząd Komunikacji Elektronicznej przedstawił raport dotyczący funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych w 2020 roku wśród klientów indywidualnych. Zgodnie z tym raportem, aż 97% Polaków korzysta z telefonii komórkowej, a 92% – z internetu. Większość, bo aż 80% osób posiadających telefony, używa różnego rodzajów komunikatorów. Przeciętny czas przeglądania internetu przed pandemią koronawirusa w 2020 roku wynosił 4 godziny dziennie. Podczas pandemii wzrósł do 5,5 godziny. Ponieważ niemal wszyscy korzystają z telefonów, operatorzy telefonii komórkowej oraz różne organizacje wykorzystują ten fakt, aby szybko i bezpośrednio powiadamiać klientów o istotnych wydarzeniach lub zagrożeniach. Ponad połowa Polaków spotkała się z usługą automatycznych powiadomień SMS, np. z alertami przesyłanymi przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.

R1XTrMSB9Nk9M

6,6

RJHlZNmr3DVUW

Biały slajd, który przedstawia dwa zdjęcia oraz tekst. Z prawej strony slajdu dwa zdjęcia ułożone jedno pod drugim. Górne zdjęcie przedstawia białą półkę sklepową, do której przytwierdzone są uchwyty z telefonami komórkowymi. Przed jednym z nich stoi kobieta i korzysta z urządzenia. Zdjęcie dolne przedstawia dłonie kobiece, które korzystają z włączonego telefonu komórkowego. Z lewej strony slajdu tekst: „Telefon i inne urządzenia mobilne mogą służyć nie tylko do komunikacji i rozrywki”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RRLCvCl4LvtMX

Po zakupie urządzenia mobilnego, np. nowego telefonu, możemy zastanowić się, w jaki sposób wykorzystać je w celu zwiększenia własnego bezpieczeństwa. Dotyczy to zarówno zagrożeń w czasie rzeczywistym, mogących nas spotkać danego dnia, jak i takich, na które nie jesteśmy gotowi.

R175eu8H6SLGr

RtmVRgyyi5OXG

Biały slajd, na którym znajduje się zdjęcie oraz tekst. Z lewej strony slajdu zdjęcie przedstawiające roześmianego starszego mężczyznę. Obok niego stoi roześmiana starsza kobieta. Na barkach mężczyzny siedzi mały chłopiec. W tle zielone krzewy. Z prawej strony tekst: „Możemy jednocześnie pomóc zachować dostęp do informacji o bezpieczeństwie np. osobom starszym czy młodszemu rodzeństwu”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Możemy także pomóc zapewnić bezpieczeństwo osobom, które nie korzystają z takich urządzeń, a mieszkają z nami, w naszym sąsiedztwie, mamy je dodane do listy znajomych.

RTPG4MW0E35Eo

6,6

R16sIedM08dNy

Biały slajd, na którym znajdują się trzy zdjęcia oraz tekst. Z lewej strony slajdu trzy zdjęcia ułożone jedno pod drugim. Zdjęcie ułożone najwyżej przedstawia podtopione samochody osobowe, które stoją na parkingu między drzewami. Poniżej, zdjęcie przedstawia płonący budynek, który jest polewany wodą przez strażaka znajdującego się na wysięgniku. Na samym dole zdjęcie przedstawia srebrne rury, z których wydobywa się dym. Z prawej strony slajdu tekst: „Zagrożenia naturalne i antropogeniczne. Powódź to przykład zagrożenia o charakterze naturalnym. Awaria lub pożar mogą być przykładem zagrożenia o charakterze antropogenicznym”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R14gRkgGli7LV

Zarówno w czasie pokoju, jak i kryzysu, możemy być narażeni na różnego rodzaju niebezpieczeństwa. Niektóre z nich mają charakter naturalny, np. powodzie, wichury, zamiecie, lawiny. Inne mają charakter antropogeniczny, a więc wynikają z działalności człowieka, np. wypadki samochodowe, skażenia terenu.

RjOPXmBQJVpHD

RhX3Hw9DiTBWk

Biały slajd, na którym umieszczone zostały dwa zdjęcia oraz tekst. Z prawej strony slajdu dwa zdjęcia ułożone jedno pod drugim. Górne zdjęcie przedstawia szarą mapę Polski z podziałem na powiaty. Poniżej zdjęcie przedstawia biały telefon komórkowy leżący na białym blacie. Nad nim dłoń mężczyzny. Z lewej strony slajdu napis: „Najmniejszym obszarem uwzględnianym w alertach SMS Rządzowego Centrum Bezpieczeństwa jest powiat”. Z prawej strony tekstu zielona strzałka skierowana w kierunku mapy. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Najprostszym z dostępnych rozwiązań jest posiadanie zawsze naładowanego i włączonego telefonu, ponieważ każdy obywatel, w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa na obszarze co najmniej powiatu, gdzie się aktualnie znajduje, otrzymuje bezpłatne SMS‑y z Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, tzw. alerty RCB. Opcji tej nie można wyłączyć.

R768A3SfrZjO5

RJXczzVLRUQVA

Slajd przedstawia zdjęcie dłoni, która trzyma telefon komórkowy. Na zdjęciu zostały narysowane białe ikonki: zegara, pędzla, strzałki, telefonu, aparatu, nuty, listu, płyty, komputera, serca, dymku, papierowego samolotu, długopisu, spinacza, kawy, zegarka, uśmiechu, sześcianu, kłódki, okularów, głośnika, wózka zakupowego. Z lewej strony slajdu, na zdjęciu, biały tekst: „Możemy zwiększyć własne bezpieczeństwo dzięki specjalnym aplikacjom”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Jeżeli chcemy otrzymywać bardziej szczegółowe informacje, musimy wykazać własną aktywność, np. instalując aplikacje dedykowane zagrożeniom bezpieczeństwa bez względu na miejsce, w którym się znajdujemy.

R1YMgtpOzbLOu

RwUfVt0zZ7nRH

Biały slajd. W lewym górnym rogu slajdu czerwony, symboliczny rysunek mapy Polski. W nim czerwony trójkąt z wykrzyknikiem, a poniżej czerwony napis: „RSO”. Z prawej strony symbolu napis: „Regionalny system ostrzegania”. Pod logiem kolorowa mapa Polski z podziałem na województwa. Z prawej strony slajdu tekst: „Regionalny System Ostrzegania pozwala wybrać następujące kategorie: ogólną, meteorologiczną, hydrologiczną, drogową. Możemy wybierać na obszarze jednego lub większej liczby województw”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Jedną z takich aplikacji jest Regionalny System Ostrzegania. Jego zaletą jest to, że możemy wybrać dowolne województwo i interesującą nas kategorię zagrożeń, np. meteorologiczne, drogowe.

R1SgCXJZT0viK

Rkp7BjFKM2kfL

Biały slajd, na którym zostały umieszczone trzy zdjęcia oraz tekst. Z prawej strony trzy zdjęcia: dwa ułożone obok siebie, trzecie poniżej. Górne zdjęcia przedstawiają: lekarkę w kitlu stojącą obok dużego telefonu komórkowego z czerwonym sercem z białym krzyżem oraz mężczyznę leżącego na asfalcie, który jest reanimowany. Trzecie zdjęcie, u dołu slajdu, przedstawia żółtą karetkę, której tylne drzwi są otwarte. Wokół pojazdu znajdują się ratownicy, policjanci oraz obserwatorzy. Z lewej strony slajdu tekst: „Istnieją również aplikacje, dzięki którym łatwiej nam będzie udzielić pierwszej pomocy”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Warte rozważenia jest również znalezienie aplikacji, która może nam pomóc w sytuacji, kiedy niezbędne jest udzielenie pierwszej pomocy.

R1YClPRfu643G

R1SUSYyHnmcUl

Biały slajd, na którym umieszczone zostały dwa zdjęcia oraz tekst. W górnej części slajdu dwa zdjęcia ułożone jedno obok drugiego. Zdjęcie z lewej strony przedstawia mężczyznę w garniturze, który siedzi w dużym, otwartym, czerwonym parasolu. Unosi się on na wodzie. Niebo nad nim jest zachmurzone. Zdjęcie z prawej strony slajdu przedstawia żółty śmigłowiec ratowniczy na tle białych, zaśnieżonych gór. Poniżej, u dołu slajdu, tekst: „Aplikacje do pierwszej pomocy mają również często funkcjonalność związaną z ustaleniem i potwierdzeniem naszego położenia. Pomaga to szybciej przyjść nam z pomocą w przypadku wystąpienia zagrożenia lub zagubienia się w trudnych warunkach.”. Pod tekstem zielony, szeroki prostokąt. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Aplikacje związane z pierwszą pomocą mogą pomóc odnaleźć również nas, a jeżeli jest to konieczne, ułatwić udzielenie nam tej pomocy. Może to być ważne między innymi w sytuacji, gdy wybraliśmy się do jakiegoś miejsca, nie informując o tym nikogo albo gdy wszystkie osoby poinformowane są akurat z nami. Mogą to być na przykład okoliczności związane z odpoczynkiem, pływaniem, chodzeniem po górach.

ReVJZp0UHjIPJ

R1OPcCnP8ZVsb

Slajd przedzielony na dwie części. Z lewej strony zdjęcie przedstawia szeroką drogę z dwoma zjazdami. Wokół drogi zielone pola i niskie budynki. Z prawej strony slajdu zdjęcie przedstawia żółty trójkąt, na którym znajduje się czerwony wykrzyknik i napis: „Uwaga, wypadek”. U dołu slajdu, na zielonym tle, czarny napis: „Informacji na temat bezpieczeństwa możemy szukać również bezpośrednio w sieci”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

W celu zorientowania się, jaka jest aktualnie sytuacja w naszej okolicy, możemy także śledzić informacje na różnych portalach internetowych, bez instalowania dodatkowych aplikacji. Dostępne online są m.in. raporty dotyczące ruchu drogowego i wypadków komunikacyjnych. Informacje takie można znaleźć np. na mapach w znanych wyszukiwarkach.

RkMSx9CDuGhIn

R1D4Rb6Ib6o9Y

Biały slajd, na którym znajdują się dwa zdjęcia oraz tekst. Z lewej strony slajdu dwa zdjęcia ułożone jedno pod drugim. Górne zdjęcie przedstawia mężczyznę w szarej koszulce z krótkim rękawkiem. Otwiera on swój portfel i pokazuje widzowi, że jest on pusty. Mężczyzna robi smutną minę. Zdjęcie dolne przedstawia otwartego laptopa, stojącego na drewnianym blacie. Wokół laptopa talerzyk, kubek, telefon, notes i długopis. Na laptopie leży lewa dłoń kobieca. Prawa dłoń przykleja do ekranu laptopa żółtą karteczkę samoprzylepną. Z prawej strony slajdu tekst: „Korzystajmy rozsądnie z informacji na temat bezpieczeństwa, pochodzących ze źródeł innych niż instytucji się tym zajmujących”. Poniżej czerwony, podkreślony napis: „Weryfikujmy informacje!”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Ważne jest selekcjonowanie i weryfikowanie informacji, które samodzielnie znajdujemy w internecie lub aplikacjach komercyjnych. Nie wszystkie muszą być prawdziwe, a niektóre mogą nas wprowadzać w błąd. Podobną ostrożność zaleca się w przypadku SMS‑ów na temat bezpieczeństwa, innych niż alerty RCB. W fałszywych wiadomościach często znajdują się informacje o zagrożeniu naszych finansów, rzadziej bezpieczeństwa fizycznego. Skorzystanie z takiej fałszywej wiadomości, np. poprzez kliknięcie w link lub odpowiedź, może spowodować utratę naszych pieniędzy z konta lub naliczenie różnych dodatkowych opłat przez operatora telefonicznego.

Polecenie 1

Wskaż osoby, które z powodu braku telefonu nie uzyskają informacji o niebezpieczeństwie i mogą potrzebować naszej pomocy.

R1Q5LSovM36jf

Polecenie 2

Po zapoznaniu z materiałem podaj przykłady zagrożeń naturalnych i antropogenicznych, o których mogą powiadamiać alerty RCB.

R1RK63ZEyMHAw

Polecenie 3

Na podstawie informacji, jakie uzyskałeś wyjaśnij, jakie działania musisz podjąć, aby otrzymać alert RCB na telefon.

R11wfqVKrSals

Rz8ruqqdRhV4q

Kolorowe zdjęcie przedstawia lawinę schodzącą w górach. Po bokach widać ośnieżone szczyty, pomiędzy którymi unoszą się białe kłęby zsuwającego się z dużą prędkością śniegu. — Skrajne warunki pogodowe są jedną z możliwych przyczyn otrzymania wiadomości z ostrzeżeniem.
Źródło: a. nn., domena publiczna.

2. Ostrzeganie o zagrożeniach przy pomocy urządzeń mobilnych – informacje praktyczne

Życie i zdrowie ludzi jest najwyższą wartością, którą należy chronić przed zagrożeniami naturalnymi i antropogenicznymi. Dzięki systemom ostrzegania o zaistniałym lub nadchodzącym niebezpieczeństwie można na przykład ewakuować ludność z zagrożonych miejsc oraz zabezpieczyć majątek przed zniszczeniem, a także ewakuować zwierzęta domowe i hodowlane lub zadbać o ich stan. Systemy ostrzegania, aby spełniały swoje zadanie muszą umożliwiać powiadamianie wszystkich ludzi na obszarze objętym zagrożeniem. Dlatego konieczne jest wykorzystanie różnych dróg powiadamiania oraz nowoczesnych rozwiązań technicznych ułatwiających przekazywanie informacji we właściwym czasie.

Do systemów powiadamiania ludności o zagrożeniach zalicza się między innymi:

systemy syren alarmowych;
rozgłośnie radiowe;
stacje telewizyjne;
publiczne sieci telekomunikacyjne (np. usługa SMS);
internet, w tym strony internetowe organów administracji i służb, portale, poczta elektroniczna.

Najważniejszym celem tworzenia systemu powiadamiania jest przekazanie ludziom informacji, która pozwoli im w porę podjąć określone działania chroniące ich zdrowie i życie. Dlatego niezwykle istotne jest, to żeby przekazywana informacja o zagrożeniu była:

krótka i dokładna;
zrozumiała dla odbiorcy;
aktualna;
kompletna, czyli zawierająca wszystkie istotne dla zdarzenia dane;
użyteczna, czyli zawierająca wskazówki dotyczące zachowania w związku z niebezpieczeństwem;
autoryzowana przez jednostkę upoważnioną do przekazywania takich informacji np. starostwa powiatowe i urzędy miast/gmin.

Niezwykle przydatnym i ogólnodostępnym systemem umożliwiającym szybkie i bezpośrednie powiadamianie ludności jest system telefonii komórkowej. Informacje o zagrożeniu mogą być przekazywane przez uprawnione jednostki za pomocą krótkich wiadomości tekstowych (SMS) lub za pośrednictwem aplikacji RSO.

Obejrzyj poniższy film, w którym przedstawiono m.in. sposób instalowania aplikacji RSO. Możesz prześledzić ten proces krok po kroku. Zaprezentowano też przykładowe komunikaty z tej aplikacji, a także z alertu RCB.

RqutupoOoUuha

Film pt.: „System ostrzegania o lokalnych zagrożeniach w twoim telefonie komórkowym”
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 4

Wyjaśnij, w jakiej formie otrzymujemy na nasz telefon powiadomienia o zagrożeniach wysyłane przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.

RrS6TulPYis6k

Polecenie 5

Wyjaśnij, czym jest i do czego służy pokazany na filmie Regionalny System Ostrzegania.

RpEqGupCEt3lz

Polecenie 6

Wskaż, skąd możemy pobrać aplikacje, takie jak RSO, związane z bezpieczeństwem i pierwszą pomocą.

R176RdRkBKh7R

3. Sposób postępowania po otrzymaniu komunikatu o zagrożeniu

Prawidłowy sposób zachowania po otrzymaniu alertu o zagrożeniu, alternatywnie po samodzielnym znalezieniu takiej informacji, możemy przedstawić w kolejnych punktach:

Nadchodzi wiadomość.
Nie wpadajmy w panikę.
Dostosujmy się do zaleceń zawartych w komunikacie, zwracając uwagę na datę i godzinę wystąpienia zagrożenia.
Jeżeli podejrzewamy, że ktoś z naszej rodziny, sąsiadów, znajomych może o tym nie wiedzieć, poinformujmy go o tym.
Jeżeli mamy dodatkowe wątpliwości, spróbujmy, o ile nie naraża to nas na niebezpieczeństwo, zweryfikować je w innym źródle.

4. Podsumowanie

Urządzenia mobilne mogą nam pomóc uchronić się przed niebezpieczeństwami.
Alert RCB otrzymują wszyscy, bez wyjątków, abonenci sieci komórkowych, którzy znajdą się na obszarze potencjalnego wystąpienia sytuacji kryzysowej zagrażającej życiu.
Regionalny System Ostrzegania (RSO) to bezpłatna, powszechna usługa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz wojewodów umożliwiająca powiadamianie obywateli o zagrożeniach.
Wiadomości, które nie pochodzą z instytucji państwowych zajmujących się bezpieczeństwem, należy zawsze zweryfikować.

5. Słownik

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB)

jednostka budżetowa podległa Prezesowi Rady Ministrów (Premierowi). Zajmuje się analizą zagrożeń, koordynacją wymiany informacji o nich, opracowywaniem optymalnych rozwiązań sytuacji kryzysowych.