Szlifujemy dobre maniery
zapoznasz się z animacją na temat poprawnego zachowania w różnych sytuacjach,
poznasz zasady dobrego wychowania,
zastosujesz w używanych na co dzień wypowiedziach zwroty i wyrażenia grzecznościowe.
Zasady dobrego zachowania obowiązują zawsze i wszędzie. Savoir vivreSavoir vivre'u należy przestrzegać na ulicy, w komunikacji miejskiej, teatrze, restauracji, domu, szkole,
a nawet w wirtualnym świecie. Zbiór zasad dotyczących dobrego zachowania w Internecie nazywany jest netykietą. Najważniejszą zasadą savoir‑vivre'u jest okazanie szacunku drugiemu człowiekowi i traktowanie go w taki sposób, w jaki sami chcielibyśmy być traktowani.
Wymień trzy zasady zasady savoir‑vivre'u, które stosujesz na co dzień.
Zapoznaj się z filmem Poprawne zachowanie w różnych sytuacjach, a następnie wykonaj polecenia.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RXQYbhO9u8Tzj
Film pokazujący poprawne zachowanie w różnych sytuacjach np. w miejscach publicznych, w domu, w szkole.
Do czego ludziom służy język? Weź udział w dyskusji na temat roli języka w codziennej komunikacji.
Wypisz w punktach zasady savoir‑vivre'u dotyczące: właściwego ubioru, wyglądu, form towarzyskich w szkole i w miejscach publicznych, w komunikacji, zachowania się w szczególnych sytuacjach.
Wyjaśnij, dlaczego warto znać zasady savoir‑vivre'u.
Współczesny savoir-vivre dla nastolatkówPrywatność w miejscach publicznych
Człowiek jest zwierzęciem stadnym i większość swego życia spędza w grupie mniej lub bardziej przypadkowych osób. Mimo to każdy z nas bardzo ceni swoją prywatność i wyznacza granice (także psychiczne) absolutnie nienaruszalnego terytorium. Dobrym przykładem jest sytuacja opisana wcześniej w rozdziale o kawiarenkach. Jeśli chcecie posiedzieć w spokoju przy kawie z własnymi myślami marzeniami albo po prostu z najnowszym numerem ulubionego pisma, niech nikt nie próbuje nawet pytać, czy może się dosiąść, bo akurat przy waszym stoliku jest wolne miejsce! […]
Prywatność człowieka w miejscu publicznym można naruszyć fizycznie lub psychicznie. Klasyczną sytuacją jest tłok w tramwaju lub autobusie. Jeśli rzeczywiście panuje potworny ścisk, każdy łapie się za poręcz i za portfel (byle swój) i nie narzeka. Gdy tłok zelżeje i ludzie mogą się odsunąć od siebie, choćby na dwa centymetry, nie powinniście się opierać o współpasażerów, wisieć na nich i pacyfikowaćpacyfikować ich swoją teczką czy plecakiem. Macie też pełne prawo powiedzieć osobie, która tak postępuje, by się nieco odsunęła i oszczędziła wam wzajemnych kontaktów fizycznych. Oczywiście uwagę zwracamy w sposób rzeczowy i bez wulgaryzmów.
A lektura gazety w tramwaju czy metrze? Nic tak nie denerwuje, jak współpasażer, który „wisi” nad głową, zapuszcza przez ramię żurawiazapuszcza przez ramię żurawia i w najlepsze sobie czyta. Otóż nie, człowieku! To moja gazeta. Ja z niej korzystam, a ty kup sobie własną. Koniec! Nie miejcie więc pretensji, kiedy ktoś was ofuknieofuknie, że zaglądacie mu do książki lub czasopisma. To jest właśnie nielegalne przekraczanie granicy prywatności. […]
Kilka porad
Przechodząc przez drzwi, przytrzymaj je za sobą, by osoba idąca z tyłu także mogła przejść. Niech się nie zatrzasną przed jej nosem!
Na ruchomych schodach stój przy prawej poręczy, zrób wolną drogę wyścigowcom, którzy nawet tutaj muszą sadzić po dwa stopnie.
Wchodząc do windy i na ruchome schody, przepuszczaj ludzi przed sobą. Ty zdążysz, a dasz świadectwo kultury.
Stojąc w kolejce, nie szturmuj pleców osoby stojącej przed tobą. Przecież i tak niczego w ten sposób nie przyspieszysz.
W kolejce do […] bankomatu zachowaj dystans między sobą a osobą, która właśnie z niego korzysta.
W kolejce do przymierzalni nie stój tuż przy zasłonce, za którą właśnie przebiera się okupujący kabinę człowiek.
W miejscu publicznym rozmawiaj półgłosem.
Źródło: Joanna Jabłczyńska, Marcin Przewoźniak, Współczesny savoir-vivre dla nastolatków, Poznań 2012, s. 34–35.
Wyjaśnij, na czym polega fizyczne przekraczanie granic cudzej prywatności.
Jak należy się zwrócić do osoby, która w miejscu publicznym nie zachowuje stosownego dystansu, np. stoi za blisko? Zapisz kilka uprzejmych zdań, których można użyć, aby nikogo nie obrazić.
Podzielcie się na grupy, wymyślcie uprzejme i grzeczne dialogi do scenek. Po ich odegraniu omówcie każdą z nich. Określcie i nazwijcie swoje uczucia.
Przechodzisz przez drzwi, przytrzymujesz je za sobą, by osoba idąca z tyłu także mogła przejść.
Wchodzisz do windy, do klasy lub do sklepu i przepuszczasz ludzi przed sobą.
Stoisz w kolejce, a ktoś prawie wchodzi ci na plecy.
W kolejce do przymierzalni ktoś stoi tuż przy zasłonce, za którą właśnie się przebierasz.
W autobusie ktoś zaczyna głośno rozmawiać przez telefon, plotkując o swoich znajomych.
Do wagonu wsiada grupa nastolatków, głośno się zachowują i używają wulgaryzmów.
Współczesny savoir-vivre dla nastolatkówKomórka – oby nie była twoją jedyną szarą komórką
Użytkownik komórki powinien przede wszystkim pamiętać o dyskrecji. Dlatego jeśli prowadzicie rozmowę, podczas gdy wokół was jest spore audytoriumaudytorium (np. w kawiarni, w restauracji, w tramwaju), postarajcie się wyjść/oddalić. Jeżeli nie ma na to szans, przeproście, że musicie chwilę porozmawiać, i czyńcie to ściszonym głosem lub poproście rozmówcę o kontakt za jakiś czas.
W trakcie oficjalnych spotkań i rodzinnych uroczystości komórkę należy bezwzględnie wyłączyć. W ostateczności, gdy spodziewacie się naprawdę ważnego telefonu, nastawcie ją na tryb cichy. Warto też wtedy uprzedzić towarzystwo, że czekacie na taki telefon i będziecie musieli go odebrać (wszystkie inne połączenia ignorujcie). A już niewyłączenie komórki podczas lekcji stanowi kompletne nieporozumienie. Trudno okazać większy brak szacunku dla nauczyciela czy profesora niż odbieranie telefonów w trakcie lekcji czy wykładów.
Kolejna rafa, na którą łatwo wpłynąć, to dźwięk. Wiadomo, że w dobrym tonie jest mieć w komórce jakiś modny lub niespotykany sygnał […]. Zanim ustawicie jednak to coś jako znak dla wszystkich przychodzących połączeń, zastanówcie się, kto jeszcze będzie tego słuchał. W pracy czy podczas wspólnej nauki stawiający towarzystwo na baczność sygnał może doprowadzić do szału. Dlatego warto w pewnych sytuacjach przestawić komórkę na jakiś prosty, dyskretny dzwonek.
Źródło: Joanna Jabłczyńska, Marcin Przewoźniak, Współczesny savoir-vivre dla nastolatków, Poznań 2012, s. 106.
Wypisz przykłady dyskretnego zachowania się w różnych sytuacjach.
Wskaż zdanie, którym można by podsumować oba teksty dotyczące savoir‑vivre'u:
Wskaż niewłaściwe zachowania.
Jak rozumiesz powiedzenie poety Antoniego Słonimskiego: „Jeżeli nie wiesz, jak się zachować, zachowuj się przyzwoicie”.
Jak sądzisz, czy zasady savoir‑vivre'u ułatwiają, czy też utrudniają życie? Uzasadnij.
Słownik
grupa ludzi słuchających wykładu, przemówienia, koncertu, audycji
odezwać się do kogoś nieprzyjemnym głosem, strofująco
tłumić bunt, powstanie, strajk itp.; tu w znaczeniu: przygniatać
[czyt. sawułar wiwr] zasady właściwego zachowania się w towarzystwie
zaglądać gdzieś ukradkiem
Notatki ucznia
Bibliografia
Jabłczyńska J., M. Przewożniak, (2012), Współczesny savoir‑vivre dla nastolatków, Poznań: Publicat.
Mazurowska R., Sobierajski T. (2017), O sztuce bycia z innymi. Dobre maniery na nowy wiek, Gliwice: Sensus.