R142T5MDMw7BL
Zdjęcie - kłótnia mężczyzny i kobiety, która krzyczy, ma założoną rękawicę bokserską i uderza nią w twarz stojącego obok mężczyznę. Dziewczyna widocznie wzburzona, widoczna złość na twarzy. Mężczyzna ma zamknięte oczy, wykrzywione usta po uderzeniu rękawicą bokserską. Ubrany w koszulę, na głowie słomkowy kapelusz.

Sztuka dialogu, czyli jak rozwiązywać konflikty w grupie

Kłotnia
Źródło: gratisography.com, Konflikt, domena publiczna.

Jak rozmawiać, 
aby się porozumieć?

Ćwiczenie 1

Na podstawie zamieszczonej poniżej ilustracji opisz czynniki, które w przedstawionej sytuacji zakłócają prawidłową komunikację.

R1HWQ0HtkAlGT1
Źródło: Fotolia, domena publiczna.
R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 1

Zastanów się, jakie czynniki mogą zaburzyć prawidłową komunikację. Zapisz odpowiedź.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
tBYNfQpEZM_0000000Q

Trudna sztuka dialogu, 
czyli jak rozwiązywać konflikty

R119pigJD2IhG
Konfrontacja
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Co potrafię?
  • wyjaśnić pojęcie grupy społecznej i podać przykłady ról odgrywanych w grupie,

  • przedstawić różne rodzaje więzi społecznych i ocenić ich znaczenie 
    dla rozwoju człowieka,

  • rozpoznać różne sposoby podejmowania decyzji w grupie.

Nauczysz się
  • poznawać zasady prawidłowej komunikacji,

  • wyjaśniać konieczność przeciwstawiania się nieaprobowanym przez siebie zachowaniom grupy,

  • porównywać sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie i ocenić 
    ich skuteczność.

tBYNfQpEZM_0000001G

Sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych

Konflikty społeczne są nieodłączną częścią życia społecznego. Ich skutki bywają destrukcyjne. Mogą także pełnić funkcję wzmacniającą wartości i normy społeczne, jeżeli ludzie będą potrafili szukać rozwiązania sporów.

konflikt społeczny
Definicja: konflikt społeczny

to sytuacja, w której między co najmniej dwoma podmiotami (jednostkami 
lub grupami społecznymi) dochodzi do zderzenia sprzecznych interesów, postaw, wartości

dialog
Definicja: dialog

to różnorodne działania komunikacyjne, np. prowadzenie rozmów, które mają doprowadzić do porozumienia między różniącymi się w swoich stanowiskach stronami

tBYNfQpEZM_0000001R

Do najbardziej rozpowszechnionych i skutecznych sposobów rozwiązywania konfliktów społecznych należą: negocjacje, mediacje i arbitraż.

Negocjacje

negocjacje
Definicja: negocjacje

negocjacjami nazywamy rozmowy, w których strony konfliktu, dostrzegając konieczność współpracy, podejmują próbę przezwyciężenia dzielących je różnic i znalezienia wzajemnie satysfakcjonującego rozwiązania; proces negocjacyjny w głównej mierze opiera się na prezentacji i wspólnej ocenie przedstawianych przez strony argumentów

RkXkWRnBeVs8K
Schemat przedstawiający etapy negocjacji
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Schemat przedstawiający etapy negocjacji.

- Otwarcie negocjacji - strony konfliktu zasiadając przy stole negocjacyjnym, powinny jasno określić wzajemne oczekiwania, czyli ustalić punkt wyjścia negocjacji.

- Dochodzenie do kompromisu - strony negocjacji muszą być przygotowane na ustępstwa. Aby osiągnąć kompromis, należy przedstawić swoje racje, ale równocześnie wysłuchać argumentów drugiej strony.

- Zakończenie negocjacji - warunki porozumienia powinny być zaakceptowane przez wszystkich zainteresowanych. Wskazane jest ich spisanie i złożenie pod nimi podpisów.

mediacja
Definicja: mediacja

metoda rozwiązywania konfliktów, w której osoba trzecia, zwana mediatorem, pomaga w dojściu do porozumienia akceptowanego przez strony konfliktu

mediator
Definicja: mediator

mediatorem powinna być osoba ciesząca się zaufaniem zwaśnionych stron. Może nim być zarówno ktoś zupełnie stronom obcy, jak i osoba im bliska (np. brat, siostra, koleżanka); Celem mediacji jest stworzenie stronom warunków umożliwiających wzajemne zrozumienie, osiągnięcie dobrowolnego porozumienia, nie zaś narzucenie im rozwiązania przez mediatora

RDbq1M3gpyRe5
Zasady pracy mediatora
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Schemat przedstawia zasady pracy mediatora.

Nie powinien określać  swojego stanowiska wobec stron i przedmiotu konfliktu.

Nie powinien wysuwać propozycji rozwiązania konfliktu.

Nie powinien  wywierać nacisku na strony konfliktu.

Nie powinien  opowiadać o sprawie, w której jest pośrednikiem.

Powinien zapewnić stronom poczucie bezpieczeństwa.

Powinien dbać o zapewnienie równych szans w mediacjach.

Powinien zapewnić rzeczowy, spokojny przebieg rozmów.

Powinien czuwać nad zgodnością z prawem osiągniętego porozumienia.

Ćwiczenie 2
RRK9IFHxPgbE6
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Arbitraż

arbitraż
Definicja: arbitraż

metoda rozwiązywania konfliktów, która podobnie jak mediacja wymaga obecności osoby trzeciej – arbitra, uważanego za eksperta lub autorytet w danej dziedzinie; Inaczej jednak niż w mediacji, rozwiązanie narzucone przez arbitra strony konfliktu uznają za ostateczne

Ćwiczenie 3

Wymień, jakie znane Tobie spory powinny być rozstrzygane przez:

  • negocjacje,

  • mediacje,

  • arbitraż.

R17MOioBV1NmR
(Uzupełnij) -.

Koncyliacja

koncyliacja
Definicja: koncyliacja

polega na powołaniu komisji koncyliacyjnej, której zadaniem jest ustalenie stanu faktycznego oraz opracowanie propozycji pokojowego załatwienia sporu między stronami; Jako forma rozwiązywania sporów została przewidziana w wielu umowach międzynarodowych po II wojnie światowej

tBYNfQpEZM_0000002X

Zachowania interpersonalne

Wśród wielu zachowań międzyludzkich dominują trzy kategorie:

przemoc
Definicja: przemoc

zamierzone działanie wobec drugiej osoby, w którym wykorzystując przewagę sił, narusza się jej prawa, prowadzi do cierpienia i szkody

uległość
Definicja: uległość

postawa, w której zachowujemy się biernie, podporządkowujemy się woli innych osób, presji grupy

asertywność
Definicja: asertywność

to umiejętność wyrażania własnego zdania, uczuć, postaw w  sposób otwarty, w granicach nie naruszających praw, ani psychicznego terytorium innych osób oraz własnego; to umiejętność zachowania się równocześnie z szacunkiem dla siebie i dla innych

Polecenie 1

Wyobraź sobie, że stoisz w kolejce, a twój kolega zajmuje miejsce przed tobą. W formie asertywnej wypowiedzi, zwróć jemu uwagę.

R1Xwwao9yEZ5c
(Uzupełnij) -.
Ćwiczenie 4

Na podstawie zamieszczonej tabeli i wiedzy własnej wykonaj polecenia.

  • Wypisz zachowania rówieśników, które, twoim zdaniem, są formą przemocy.

  • Wypisz czynniki, które w twojej  szkole pomagają zapobiegać różnym formom przemocy.

  • Zaproponuj dwa inne (niż wymienione w tabelce) działania, które mogą pomóc w zapobieganiu przemocy w twojej szkole. Przedstaw zaproponowane przez ciebie działania w krótkiej prezentacji, którą rozpropagujesz wśród społeczności szkolnej.

    R1YSneWCHfpUL
    (Uzupełnij).
Ćwiczenie 4

Wypisz przykład zachowania rówieśników, które Twoim zdaniem, są formą przemocy. Opisz jak można zapobiegać temu.

R1XMccxIxC3HX
(Uzupełnij).
tBYNfQpEZM_0000004T

Podsumowanie

Konflikty są częścią naszego życia, są wpisane w naszą codzienność. Wybuchają z różnych powodów zarówno w rodzinie, grupie rówieśniczej, jak i szkole. Utrudniają życie, nierozwiązane niszczą więzi, uniemożliwiają skuteczne działanie. Należy zatem nauczyć się skutecznych metod ich rozwiązywania. Chociaż każda sytuacja konfliktowa jest inna, to za każdym razem warto odwoływać się do rzeczowej argumentacji, uważnie słuchać racji drugiej strony. Jeżeli emocje są zbyt duże, a konflikt wydaje się nierozwiązywalny, pomocą mogą służyć bezstronni mediatorzy i arbitrzy. Pamiętajcie, że w wielu sytuacjach skutecznej pomocy mogą wam udzielić: rodzice, nauczyciele, pedagodzy szkolni. Im warto zaufać!

Ćwiczenie 5

Odwołując się do treści cytowanej ustawy, wyjaśnij znaczenie podanego poniżej twierdzenia: KAŻDY Z UCZNIÓW MOŻE MIEĆ WPŁYW NA ROZWIĄZYWANIE KONFLIKTÓW W SWOJEJ SZKOLE.

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. - Prawo oświatowe
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. - Prawo oświatowe

Art. 85. 1. W szkole i placówce działa samorząd uczniowski, zwany dalej „samorządem”.

  1. Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły lub placówki. (...)

  2. Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów (...).

Sz.D_1 Źródło: Dz.U. 2017 poz. 59, Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe.
R1OiNMdvolgtz
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 6
Rja9AWXOMJjaB1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Na podstawie ikonografii dopasuj sposób rozwiązania konfliktu do przedstawionej sytuacji.

R1MeQmvk6bE7o
Pierwsza ilustracja to grupa składająca się z chłopca i dziewczynki, którzy próbują znaleźć wspólne porozumienie. Dziewczynka z uniesioną dłonią wskazuje na dymek z napisem: proponuję następujące rozwiązanie. Natomiast chłopiec mówi: rozumiem, ale oproszę uwzględnić mój punkt widzenia. Dziewczynka ma założoną spódnicę i bluzkę z krótkim rękawem. Natomiast chłopiec ubrany jest w spodnie i bluzkę z kołnierzykiem. Pod stojącą dziewczynką jest napis: negocjacje. Druga ilustracja przedstawia grupę trzyosobową: dwóch chłopców i dziewczynkę. Dziewczynka stoi w środku. Ubrana jest w spódniczkę i bluzkę z krótkim rękawem. Ma otwarte usta. Nad jej głową widoczny dymek z napisem: Informuję, że strony powinny przyjąć następujące warunki porozumienia. Po prawej i po lewej stronie dziewczynki stoją chłopcy. Ubrani w spodnie, w koszule w z długim rękawem. Chłopiec stojący po prawej stronie ma podniesioną rękę w górę. Pod chłopcem stojącym po lewej stronie znajduje się napis: arbitraż.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Podaj jak nazywa się proces, gdzie rozwiązanie jest narzucone przez arbitra.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.