Sztuka i ogród
Wprowadzenie
Ogród jest układem przestrzennym w środowisku przyrodniczo‑geograficznym, który został ukształtowany pod względem plastycznym i dostosowany do przeznaczenia użytkowego. Istotną rolę w organizacji przestrzeni ogrodu odgrywa ukształtowanie rzeźby terenu oraz roślinność, na którą składają się:
drzewa,
krzewy,
byliny.
O ogrodach jako o dziełach sztuki możemy mówić wówczas, gdy cechują się ukształtowanymi przez człowieka walorami plastycznymi:
wielkością,
kształtem,
strukturą budowy,
barwą.
W tym łączeniu piękna przyrody z pięknem ogrodowej kompozycji tkwi urok tworzenia syntezy natury, rzeźby i architektury. Jednak ogród funkcjonuje w sztuce nie tylko jako samodzielne dzieło – malarze traktowali go jako główny temat, w jego scenerii ukazywali sceny rodzajowe, nadawali mu znaczenie symboliczne.
Ogrody mają zazwyczaj charakter prywatny. Przedstawione tu niektóre z ogrodów powstałych przy rezydencjach, ze względu na zmianę charakteru na publiczny stały się parkami.
Charakteryzować cechy barokowego założenia ogrodowego.
Określać twórcę ogrodu i jego zleceniodawcę/fundatora.
Nazywać elementy i cechy ogrodu barokowego.
Określać sposób przedstawienia tematyki w odniesieniu do kierunku w malarstwie.
Lokalizować miejsca przedstawione w obrazach.
Wskazywać autorów dzieł malarskich.
Stosować pojęcia z zakresu architektury i malarstwa do opisu dzieła.
Określać miejsca, w których znajdują się wybrane dzieła.
Spis treści
Vaux‑le‑Vicomte jako przykład barokowego założenia ogrodowego
Vaux‑le‑Vicomte – animacja prezentująca ogród
Ogrody w wybranych dziełach polskich malarzy
Ogród w pracach Aleksandra Gierysmkiego
Ogród w pracach Władysława Podkowińskiego
Ogród w pracach Józefa Pankiewicza
Vaux‑le‑Vicomte jako przykład entré cour et Jardin
Słownik terminologiczny sztuk pięknychSztuka ogrodowa to umiejętność planowania, zakładania i kształtowania ogrodów za pomocą elementów przyrodniczych i architektonicznych, a głównym jej celem jest zaspokajanie potrzeb estetycznych i utylitarnych człowieka.
Źródło: Longin Majdecki, Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 2003, s. 284.
We Francji w XVII wieku, oprócz wzorowanego na stylu włoskim projektu ogrodów, w którym dominował przepych i zróżnicowana roślinność rozwinął się odmienny styl, zmierzający do harmonii, klarowności i geometryzacji. Ten wspomniany typ ogrodu uważany jest za jego najdoskonalszą formę, i został zorganizowany na zasadzie przenikających się i łączących osi. Styl ten we Francji zapoczątkował André Le Nôtre [czyt. ąndre le nothr], wybitny ogrodnik i planistaplanista, realizując od 1656 r. zlecenie dla Nicolasa Fouqueta, ministra finansów Ludwika XIV, przy nowo wybudowanym pałacu w Vaux‑le‑Vicomte [czyt. wole wikom]. Symetria w rozmieszczeniu elementów zastosowana została w projekcie Le Nôtre’a [czyt. le nothrea] tylko wzdłuż osi głównej i w bliskim jej sąsiedztwie. Pozostała przestrzeń założenia, nieco dalej od środkowego układu, była asymetrycznie rozbudowana, nie stanowiła lustrzanego odbicia względem osi. Pomimo tego zachowywało powiązanie z główną osią, a całość rozwiązania była spójna.
Pałac poprzedza droga dojazdowa z dziedzińcemdziedzińcem, a boczne skrzydła budynku okalają dziedziniec honorowy. Za Pałacem znajduje się salon ogrodowysalon ogrodowy, najbardziej reprezentacyjna część ogrodu, ozdobiona parteramiparterami. Ściany salonu tworzą boskietyboskiety obwiedzione strzeżonymi szpaleramiszpalerami. W boskietach, przecinanych alejami biegnącymi w różnych kierunkach, znajdują się gabinetygabinety, labiryntylabirynty, a w dalszej części ogrodu zwierzyniec.
Oś główną założenia akcentuje kanał wodny lub alejaaleja, łącząca ogród z krajobrazem.
Schemat ten określany jest jako entré cour et Jardinentré cour et Jardin [czyt. ątr kur e żardę].
Całe założenie ukształtowane zostało wokół 1,5‑kilometrowej osi wytyczonej od pałacu aż do posągu Herkulesa Farnezyjskiego.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PVH4bEnAb
Vaux‑le‑Vicomte [czytaj: wole wikom] - animacja prezentująca ogród
Animacja prezentuje ogród Vaux‑le‑Vicomte [czytaj: wole wikom]. W animacji przedstawiono aranżacje pałacowo ogrodowe oraz ich rozmieszczenie.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1Iy3KMnznchV
Animacja przedstawia Kompleks pałacowo‑ogrodowy Vaux‑le‑Vicomte [czytaj: wole wikom] we Francji. Film ukazuje rzuty oraz mapy budynków jak i całego kompleksu wraz z jego autentycznymi zdjęciami.
Zapoznaj się z informacją o ogrodzie renesansowym i określ, czym różni się od niego ogród barokowy zaprezentowany w animacji.
Renesansowy styl ogrodowyIstotą renesansowego stylu ogrodowego był symetryczny i zgeometryzowany układ o założeniu osiowym (początkowo jedno-, później wieloosiowym) i silny związek z architekturą; podstawę kompozycji stanowiły kwatery (zdobione coraz bogatszą ornamentacją i różnorodnymi elementami, jak altany, sadzawki, fontannyfontanny, groty) z prostokątną siecią ulic i ścieżek; występowały także strzyżone szpalery, drzewa i krzewy formowane na kształt brył geometrycznych oraz rzeźby dekoracyjne i kaskady; przełomowe znaczenie miało rozpowszechnienie ogrodu tarasowegotarasowego.
Źródło: Encyklopedia PWN, Renesansowy styl ogrodowy, dostępny w internecie: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/renesansowy-styl-ogrodowy;3967083.html [dostęp 20.10.2021].
Odpowiedz, co Twoim zdaniem stanowi najbardziej dekoracyjny element zieleni w projekcie barokowego ogrodu? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Scharakteryzuj dowolny element założenia ogrodowego Vaux‑le‑Vicomte.
Ogród w malarstwie Moneta
Temat ogrodu zajmuje szczególne miejsce w twórczości impresjonistyimpresjonisty Claude’a Moneta. Pojawił się on już podczas pobytu artysty z rodziną u ciotki Lecadre w Sainte Adresse [czyt. sante adres], gdzie gościł latem 1866 i 1867 roku.

Ogród w Sainte‑Adresse stał się powodem poszukiwań artystycznych malarza, opartych na stosowaniu efektów światła i koloru, które podkreślają czerwień kwiatów zestawioną z bielą i soczystą zielenią.
Podczas drugiej wizyty w Saint Adresse nad Kanałem La Manche [czyt. la mansz, niedaleko Hawru we Francji Monet namalował ogród z widokiem na Honfleur [czyt. onfler] na horyzoncie. Bogactwo barw i kształtów kwiatowego ogrodu uświetnia siedzącą na fotelu ciotkę w towarzystwie ojca malarza.

Oprócz ciotki i ojca, obok balustrady Monet uwiecznił kuzynkę Jeanne‑Marguerite Lecadre rozmawiającą z mężczyzną w cylindrze. Szerokie pasmo ciemnego błękitu morza podkreśla głębię obrazu. Mocno zaakcentowane cienie na tarasie kontrastują z rozświetlonymi, żywymi kolorami kwiatów.
Gdy Monet wynajął dom w Vétheuil [czyt. weteil], uzgodnił z właścicielem przebudowę tarasów, prowadzących do Sekwany. Na obrazie Ogród artysty w Vetheuil kompozycja z wysokim horyzontem zwraca uwagę nie na budynek w tle, do którego prowadzą wysokie stopnie schodów, a na malowniczy ogród namalowany wyrazistą teksturą farby. W tak malowniczej scenerii nikną postacie – członkowie rodziny Moneta.

Na ścieżce jaskrawe światło słoneczne rozkładają cienie namalowane odcieniami błękitu i fioletu. Duże, pozornie niebiesko‑białe donice, oglądane z bliska są niebiesko‑zielone tam, gdzie odbijają się trawa lub złotawe od kwiatów słoneczników. U podnóża schodów, po obu stronach rosną czerwone kwiaty.
W 1883 roku Monet wynajął dom w Giverny [czyt. żiwerni], niewielkiej miejscowości pomiędzy Paryżem a Rouen [czyt. ruen]. Zachwycony tym miejscem postanowił w 1890 roku kupić posiadłość. W miejscu dawnych sadów zaprojektował ogrody z kwiatami.
Claude Monet. Wielka kolekcja sławnych malarzyJest to ładna wioska, choć nieco pozbawiona charakteru: ni to wieś, nie miasteczko. Ale nagle na skraju wsi, jadąc wciąż w kierunku Vernon (…) witają nas nowe, niezwykłe widoki, tak nieoczekiwane jak każda wielka niespodzianka. Wyobraź sobie całą paletę barw, wszystkie nuty fanfarów: to ogród Moneta!
Źródło: Claude Monet. Wielka kolekcja sławnych malarzy, t. 17, 2006.
Monet każdej roślinie przepisał określone miejsce. Planował i wyznaczał granice w zależności od gatunku i koloru. W swoim ogrodzie posadził dalie, nasturcje, ale z upływem lat urozmaicał roślinność, dodawał coraz bardziej egzotyczne: jasnoniebieskie wistarie, fioletowe irysy, tuberozy z Meksyku, kępy bambusów.
Ogrody w wybranych dziełach polskich malarzy
Ogród w pracach Aleksandra Gierymskiego
W polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku można dopatrzeć się wpływów impresjonizmu. Pierwsze jego echa pojawiły się w 1883 roku w związku ze śmiercią Édouarda Maneta, o czym poinformował Tygodnik Ilustrowany. Zwrot od akademizmu w stronę impresjonizmu pojawił się w twórczości Aleksandra Gierymskiego, który powrócił w 1879 roku z pobytu w Monachium i we Włoszech. Jego obraz W altanie, stylizowany na rokokową scenę rodzajową, której akcja toczy się w scenerii ogrodu, nawiązuje do impresjonistycznych fascynacji światłem i jego oddziaływaniem na barwę. W liście do Prospera Dziekońskiego Gierymski napisał:
Listy i notatkiMój Boże, moje przekonania o sztuce jakże się zmieniły od czasu, jak z Warszawy wyjechałem! To, co maluję teraz, jest prawie wbrew przeciwne temu, co właściwie obecnie pragnę. Co robić, zacząłem, skończyć muszę. [...] Moi znajomi artyści Francuzi, których jednych może tylko tutaj mam za coś, powiedzieli mi bez ogródki, że mam za dużo dobrych chęci. Jak się porachowałem potem z sobą, widzę, że mieli zupełną słuszność.
Źródło: Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Listy i notatki, Wrocław 1973, s. 216–217.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PVH4bEnAb
Zainteresowanie światłem i kolorem widoczne są zwłaszcza w obrazach namalowanych w słoneczne południe, w których dominuje jasna kolorystyka, ujęty szkicowo temat, lekkość techniki. Bardziej zbliżone do dokonań impresjonistówimpresjonistów są dzieła inspirowane światłem słonecznej Italii. Jednym z nich jest ParkPark włoski przedstawiający fragment ogrodu położonego we Frascati przy pierwotnej rezydencji księcia podkomorzego Kazimierza Poniatowskiego, a w latach 50 dwudziestego wieku przetworzonego w Park Kultury i Wypoczynku.
Kilka lat później, podczas pobytu w Rzymie, powstał natomiast obraz Pinie przy Villi Borghese w Rzymie. Przedstawia on widok na ogrody, zaprojektowane dla kardynała Scypiona Borghese, które na początku XX wieku stały się własnością państwa włoskiego i uzyskały status parku.

Gierymski w mistrzowski sposób uchwycił ulotne światło poranka we włoskim ogrodzie. Na precyzyjnie skomponowany widok składają się linie diagonalne parkowej alei i poprzeczne linie schodów z balustradami, którym przeciwstawiają się wertykalne kamienne wazony kwiatowe oraz drzewa na horyzoncie. Rozmyty pejzaż w tle dopełnia plan pierwszy, rozjaśniony plamami światła.

Obraz przedstawia fragment ogrodu z ukrytą wśród wysokich piniowych drzew rezydencją. Ich kontury są zatarte, a rozległy pierwszy plan rozjaśnia słoneczne światło – trawa połyskuje różnymi odcieniami barw. Różowawe niebo pogodnie dopełnia jasny pejzaż, odbijając się na ścianach Villi Borghese.
Ogród w pracach Władysława Podkowińskiego
Do francuskiego impresjonizmu nawiązywali także wychowankowie warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych - Władysław Podkowiński i Józef Pankiewicz, którzy przebywali w Paryżu. Tam zapewne zetknęli się z malarstwem impresjonistów.
Obrazy Podkowińskiego powstałe po powrocie w 1890 z Paryża przesycone są słońcem - zarówno Dzieci w ogrodzie, jak i W ogrodzie. Dzieła z 1892 roku zostaly namalowane podczas pobytu malarza w Chrzęsnem koło Radzymina. Ukazują one prywatne ogrody rodziny Kotarbińskich, u których gościł Gierymski.

Podkowiński skontrastował ciepłe barwy z zimnymi. Jasne zielenie i rozbielone od słońca żółcienie dopełnił szaro‑fioletowym błękitem. Obraz cechuje wrażliwość obserwatora natury, wykorzystującego kolor do ekspozycji ulotnego światła.

Przez korony drzew przenikają refleksy światła, padając na mieniącą się kolorami ścieżkę oraz trawę. Malarz zgodnie z naturą impresjonistów oddaje za pomocą barwy ciepły, letni dzień, drobnymi uderzeniami pędzla kładzie farbę na elementach roślin – liściach, gałęziach, kwiatach i trawach.
Ogród w pracach Józefa Pankiewicza
W stronę symbolizmu skierował się Józef Pankiewicz. Jego nokturny z Ogrodu Saskiego (obecnie park miejski, lecz w latach 1724 – 1748 dla króla Augusta II Mocnego zaprojektowany był jako geometryczny ogród w stylu francuskim) przez Feliksa Jabłczyńskiego, literata i grafika, określane są sonetami. Wykazują związek z muzyką i doszukać się w nich można nawiązania do syntezy barwy z dźwiękiem. Bezkształtne, prawie abstrakcyjne łabędzie rozpływają się w ciemności, wnikają w mrok. Feliks Jabłczyński w 1902 roku napisał:
Józef Pankiewicz i jego obrazyMalarskość u Pankiewicza obraca się bardzo chętnie w pianach albo nawet w pianissimach [...] prawie wszystkie jego krajobrazy nie mają w sobie prawie nic ze znanych tematów pejzażowych, prócz wiecznych, które zawsze będą ciągnęły malarzy prawdziwych - mianowicie: gra świateł, tonów i koloru.
Źródło: Feliks Jabłczyński, Józef Pankiewicz i jego obrazy, „Tygodnik Ilustrowany” 1910, nr 10, s. 183.


Z Duboju pochodzi natomiast ciemny, choć jaśniejszy od wspomnianych nokturnów z Ogrodu Saskiego, pejzaż przedstawiający kapliczkę. Park w Duboju, walorowy widok przedzielony pasem zieleni i symetrycznie odbitymi w wodzie drzewami, przepełnia nastrój tajemniczości i poetyki.

Ogród w pracach Józefa Mehoffera
Temat ogrodu pojawił się także w twórczości Józefa Mehoffera. Najbardziej znanym dziełem artysty jest Dziwny ogród.
Dziwny OgródPrzedstawia sad skąpany w ciepłym, letnim świetle. Drzewa jabłoni tworzą baldachim nad aleją prowadzącą ukośnie w głąb ogrodu. (…) Zieleń ogrodu współgra z szafirowym odcieniem sukni kobiety. Nagie ciało chłopca kontrastuje z zielenią łąki pełnej kwiatów. W głębi czerwony kaftan i biel spódnicy dziewczyny stanowią mocny barwny akcent, który ożywia tło.
Źródło: Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Warszawie, Dziwny Ogród, dostępny w internecie: https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/509305 [dostęp 25.03.2022].
Obraz ukazuje więc fragment sadu połączonego z ogrodem, położonego w miejscowości Sielec. Malarz połączył w dziele elementy secesji i symbolizmu, lecz w partiach pejzażu nawiązał także do impresjonistycznego wpływu światła na barwę. Mehoffer we własnych zapiskach wypowiedział się na temat obrazu:
Józef Mehoffer. DziennikMam szereg pomysłów obrazów jasnych, bardzo słonecznych i kolorowych. Nie powiem, abym wiedział, co mam malować, idea ogólna jest: idea życia - rozkoszy - użycia - uciechy - światła - słońca i ciepła.
Źródło: Jadwiga Puciata-Pawłowska, Józef Mehoffer. Dziennik, Kraków 1975, s. 338.
Słowa te dowodzą impresjonistycznego zainteresowania światłem. Środki warsztatowe - płynność linii konturu i plam barwnych, łagodnie zestrojona w blasku słońca gama zieleni, szafiru i złota - są tu podporządkowane głównej idei obrazu, jaką jest ukazanie piękna, harmonii i szczęścia. Jednak większość elementów skupia się na znaczeniu symbolicznym, a sposób operowania dekoracyjną linią w pejzażu świadczy o związkach z secesjąsecesją.
Źródło:
(A. Morawińska, „Hortus deliciarum Józefa Mehoffera”, w: J. Białostocki, „Ars auro prior”, Warszawa 1981, s. 716). Do punktu również został dołączony obraz. Obraz przedstawia scenę grzechu pierworodnego, jakiego dopuścili się pierwsi ludzie na Ziemi – Adam i Ewa. Para stoi koło siebie, na prawo od stojącego na środku obrazu drzewa. Kobieta trzyma w prawej dłoni jabłko, a lewą zrywa kolejne dla swojego mężczyzny. Pod nią rośnie niebieska roślina zakrywająca jej łono. Adam wstydliwie zasłania swoją nagość i jednocześnie sięga po ofiarowany mu owoc. Po lewej stronie drzewa ukazana została postać czteropalczastej jaszczurki z twarzą kobiety bardzo podobną do oblicza Ewy. Stwór jest w pozycji wyprostowanej. W tle znajdują się wzgórza oraz drzewa.
Trzeba chyba pozostać przy interpretacji samego autora, który pisał, że jego ważka jest symbolem słońca. A zatem nic w tym obrazie według intencji artysty nie zapowiada, żeby szczęście mieszkańców ogrodu miało być krótkotrwałe. Dziwny ogród jest ogrodem zamkniętym w myśl średniowiecznej koncepcji: smutek, troski, złe przeczucia i czas nie mają doń wstępu.
W twórczości Mehoffera najczęściej malowanym ogrodem jest ogród znajdujący się w dworku w Jankówce koło Wieliczki. Ogród ten leży na południowym stoku wzgórza i został zaprojektowany przez samego artystę.
Jadwiga Józefowa Mehofferowa, żona artysty po latach tak pisała o tym ogrodzie:
Na werandzie domu Józefa Mehoffera czyli „Słońce majowe”W twórczości Mehoffera najczęściej malowanym ogrodem jest ogród zaprojektowany przez samego artystę, a znajdujący w Jankówce koło Wieliczki, położony na słonecznym południowym stoku. Powierzchnię podzielono w drobne, rożnej wielkości klomby, medaliony, jakie się czasem widywało w tle obrazów średniowiecznych. Każdy z nich wypełniony był odrębnym gatunkiem kwiatów, obwiedziony schodkiem murawy, a od sąsiednich ograniczony ścieżką wysypanym piaskiem. W założeniu ogrodu widoczna była intencja utworzenia kwietnej mozaiki, pośród których ścieżki snułyby się jak złote pasemka. W rezultacie powstawały co roku inne kolorowe tematy, którymi chętnie posługiwał się w pejzaży Mehoffer.
Źródło: lubicki.art.pl, Na werandzie domu Józefa Mehoffera czyli „Słońce majowe”, dostępny w internecie: https://lubicki.art.pl/impresjonizm/na-werandzie-domu-jozefa-mehoffera/ [dostęp 20.10.2021].


Jadwiga Mehofferowa, tak oto opisując dzieło:
Dworek w Jankówce. Pokaz obrazu Józefa Mehoffera ze zbiorów Muzeum Narodowego w KielcachNa ścieżce wstępującej ze sadu na terasę w zakosach namalowane było Spotkanie kotów. Tak zwany Maciek, ładny, duży, znaczony w czarne pręgi na jasnopopielatym spodzie futra podchodzi z dołu do swego filigranowego brata, czarnego Czarcika, a że koty nigdy nie są pewne wzajemnych dla siebie uczuć, wyciągają z dala ku sobie badawczo pyszczki. Działo się to na tle kwitnących dalii, spiętrzonych słoneczników i piennych róż. W głębi fragment domu z werandą owiniętą w glicynie pod zębatym trójkątem podniesionej przyłbicy dachu
Źródło: Beata Studziżba Kubalska, Dworek w Jankówce. Pokaz obrazu Józefa Mehoffera ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, dostępny w internecie: https://mnk.pl/wystawy/dworek-w-jankowce-pokaz-obrazu-jozefa-mehoffera-ze-zbiorow-muzeum-narodowego-w-kielcach [dostęp 20.10.2021].

Obraz przesycony jest blaskiem letniego słońca. Na bliskim planie, na schodkach tarasu siedzi żona malarza z czerwoną parasolką czytająca książkę. Na jej białej sukni obijają się plamy słońca, pojawiające się także w otoczeniu. Silnymi akcentami barwnymi są czerwone kwiaty. Ujęta nieco z góry scena pokazuje ogród z fragmentem charakterystycznego owalnego klombu. W oddali rozciąga się rozbielony pejzaż górski.
Źródło:
https://sztuka.agraart.pl/licytacja/458/27985)

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PVH4bEnAb
Sztuka i ogród – film
Na podstawie jednego wybranego dzieła wypisz poniżej cechy impresjonizmu.
Na podstawie jednego wybranego dzieła scharakteryzuj cechy impresjonizmu. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
W jaki sposób Monet przekształcił ogród w Giverny? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Odpowiedz na pytanie: Jak zorganizował swój ogród w Jankówce Józef Mehoffer?
Ćwiczenia
Przyjrzyj się obrazom i odpowiedz na wszystkie pytania. Odpowiedzi zapisz z dużej litery.
Przeczytaj wypowiedź Feliksa Jabłczyńskiego, a następnie wskaż o czyich dziełach była mowa w tekście.
Malarskość (w jego pracach) obraca się bardzo chętnie w pianach albo nawet w pianissimach [...] prawie wszystkie jego krajobrazy nie mają w sobie prawie nic ze znanych tematów pejzażowych, prócz wiecznych, które zawsze będą ciągnęły malarzy prawdziwych - mianowicie: gra świateł, tonów i koloru.
Podaj miejscowość, w której powstały dzieła Moneta z serii Japoński Mostek.
Podaj miejscowość, w jakiej powstały dzieła Moneta oraz ułóż je chronologicznie (według kolejności, w jakiej powstały). Następnie uzasadniaj swoją decyzję, podając fakt z życia malarza.
Na podstawie wiedzy zdobytej z lekcji, odpowiedz czego dowodzą słowa Józefa Mehoffera:
Józef Mehoffer. DziennikMam szereg pomysłów obrazów jasnych, bardzo słonecznych i kolorowych. Nie powiem, abym wiedział, co mam malować, idea ogólna jest: idea życia - rozkoszy - użycia - uciechy - światła - słońca i ciepła.
Źródło: Jadwiga Puciata-Pawłowska, Józef Mehoffer. Dziennik, Kraków 1975, s. 338.
Dokonaj analizy obrazu. Wpisz po trzy cechy formalne: kompozycji, kolorystyki, światłocienia.

Słownik pojęć
droga piesza lub jezdna wiodąca między równoległymi rzędami drzew; występuje jako pojedyncza, podwójna lub wielorzędowa, otwarta albo kryta (zamknięta od góry konarami drzew, często rozpiętymi na specjalnych rusztowaniach); w zależności od funkcji i miejsca występowania może być: dojazdowa, główna, poboczna, okrężna, prosta lub kręta.
budowla ogrodowa, zazwyczaj ozdobna w formie, o ażurowych ścianach często oplecionych roślinami pnącymi, służąca do wypoczynku i osłony przed słońcem lub deszczem; również niewielki plac ocieniony przez krąg drzew.
sztuczny zbiornik wody o formie zgeometryzowanej, ocembrowany, budowany w ogrodach jako samodzielny element dekoracyjny lub też w powiązaniu z fontanną, kaskadą, kanałem; najokazalsze baseny występują w ogrodach barokowych siedemnasty i osiemnasty wiek, sytuowane na parterach, na głównych osiach kompozycyjnych założeń ogrodowych.
zwarty masyw drzew i krzewów, ujęty w strzyżone ściany szpalerów; jeden z głównych składników ogrodów barokowych.
nieprzykryta, wydzielona przestrzeń w obrębie budynku lub zespołu architektonicznego, spełniająca funkcje użytkowo‑reprezentacyjne.
[fr. czyt. ątr kur e żardą], architektoniczny typ barokowego założenia pałacowego o osiowym, symetrycznym układzie, w którym korpus główny pałacu i skrzydła ujmują z 3 stron dziedziniec reprezentacyjny.
wodotrysk, zdrój, urządzenie składające się ze zbiornika (w formie basenu, czaszy lub misy) z przelewem i trzonu z dyszą, z której tryska doprowadzana pod ciśnieniem woda.
element przestrzenny kompozycji ogrodowej, o charakterze wnętrza, wyznaczony strzyżonymi ścianami szpalerów, charakterystyczny dla ogrodów barokowych XVII i XVIII w.; zależnie od okazałości całego ogrodu i wielkości gabinetów ozdabiano je parterami, basenami, fontannami, rzeźbami lub budowlami.
owalny lub kolisty trawnik na podjeździe przed pałacem lub dworem, otoczony drogą dojazdową; bywa zdobiony kwietnikami i fontannami lub pojedynczymi formami drzew i krzewów.
[fr. impressionisme; łac. impressio odbicie, wrażenie], kierunek w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, rozwijający się głównie we Francji w latach 70. i 80. XIX w. Jego istotą było dążenie do stworzenia malarstwa ściśle powiązanego z naturą, będącego zapisem subiektywnych, zmysłowych doznań artysty.
w ogrodach zawiła droga wśród szpalerów lub żywopłotówżywopłotów, o krętym przebiegu, doprowadzająca do placu środkowego z basenem, fontanną, rzeźbą, ławką; w ogrodach barokowych, tworzyły go wysokie szpalery rozmaitych kształtów, także asymetryczne, wzbogacone gabinetami ogrodowymi do wypoczynku.
założenie ogrodowe o charakterze krajobrazowym odznaczające się przestrzenno‑kompozycyjnym powiązaniem z okolicznym krajobrazem; w ogrodach barokowych siedemnasty i osiemnasty wiek termin park oznaczał, często w uproszczeniu, także różne założenia ogrodowe o dużych rozmiarach, niezależnie od ich formy przestrzennej oraz właściwości powiązań z otaczającym krajobrazem; z biegiem czasu, ze względu na specyfikę użytkową wytworzyły się różnego rodzaju p.: spacerowe, dydaktyczne, wystawowe, kultury i wypoczynku, sport., rozrywkowe itp.
element kompozycyjny ogrodu o układzie geometrycznym tworzący płaski kwietnik lub gazon ozdobiony różnego rodzaju ornamentem.
osoba opracowująca plany w zakresie gospodarki narodowej lub zajmująca się tworzeniem planów przestrzennego zagospodarowania, najczęściej planów miast.
zagon, pasmo trawnika lub kwiatów, otaczające kwaterę, parter, basen wodny, albo sadzone wzdłuż drogi ogrodowej.
pochylnia o nieznacznym kącie nachylenia służąca do wygodnego pokonywania różnicy poziomów. Rampa występują głównie w ogrodach renesansu i baroku, a niekiedy w budynkach zamiast schodów.
najozdobniejsze wnętrze w ogrodzie barokowym, przylegające do pałacu na głównej osi założenia, pełniło funkcję letniego salonu ogrodowego, odpowiednika salonu w pałacu; urządzane na planie kwadratu, prostokąta lub półkola, w obramieniu ścian strzyżonych szpalerów, ozdobione parterami, basenami, rzeźbami oraz roślinami oranżeryjnymi w donicach; w miejscu salonu ogrodowego skupiały się główne osie kompozycyjne ogrodu oraz drogi łączące go z pozostałymi ważnymi elementami przestrzennymi założenia ogrodowego.
[fr. sécession, łac. seccesio ‘odejście’], kierunek artystyczny rozwijający się ok. 1895–1905, wywodzący swą nazwę od charakterystycznego dlań oderwania się od akademickich tendencji sztuki XIX w., przejawiający się głównie w architekturze wnętrz i sztuce użytkowej oraz ornamentyce.
[gr. sýmbolon ‘znak umowny’] – prąd artystyczny kształtujący się głównie w literaturze, malarstwie i muzyce, skodyfikowany w latach 80. XIX w. we Francji, który w następnych latach inspirował literaturę i sztukę modernizmu w innych krajach Europy oraz Ameryki Północnej i Ameryki Południowej.
gęsto zasadzone w szeregu drzewa lub krzewy, strzyżone lub o formach naturalnych; mające powyżej wysokość przeciętnego wzrostu człowieka; w ogrodzie szpalery formowano jako pełne, półpełne (tzw. włoskie) oraz ażurowe (z wyciętymi fragmentami - najczęściej arkadowymi lub w formie okien).
w sztuce ogrodowej naturalnie lub sztucznie ukształtowane płaskie wzniesienie terenu o wyrównanej nawierzchni, ujęte balustradą, murem oporowym albo skarpą ziemną; występuje pojedynczo lub jako układ złożony z wielu tarasów;
w architekturze odkryta, płaska, otoczona balustradą część budynku o charakterze wypoczynkowym.
drzewa lub krzewy sadzone gęsto w jednym albo kilku rzędach, strzyżone, lub jako wolno rosnące, o różnej wysokości, lecz nie przekraczającej przeciętnego wzrostu człowieka; występuje jako ogrodzenie ogrodu, obramienie kwater i trawników, a małe formy żywopłotu wyznaczają wzór ornamentów na parterach lub kwietnikach.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod red. Kubalska‑Sulkiewicz K., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Notatki ucznia
Galeria
Bibliografia
ARCYDZIEŁA MALARSTWA: Muzeum Narodowe w Krakowie i Kolekcja Książąt Czartoryskich , Warszawa 2010.
ARCYDZIEŁA MALARSTWA: Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2018.
Heinrich Ch., Monet, Warszawa 2005.
Hobhouse P., Historia ogrodów, Warszawa 2005.
Kolekcja Sztuki Polskiej i światowej, Nr 104, Poznań.
Majdecki L., Historia ogrodów, t. 1, Od starożytności po barok, Warszawa 2010.
Muzeum Narodowe w warszawie, Galeria Malarstwa Polskiego Przewodnik Multimedialny (Płyta CD).
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod red. Kubalska‑Sulkiewicz K., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Wielka kolekcja sławnych malarzy, Claude Monet, Nr 17 Poznań 2008.
Wielka kolekcja sławnych malarzy, Józef Mehoffer, Nr 48, Poznań 2008.
Wielka kolekcja sławnych malarzy, Wyczółkowski, Nr 50, Poznań 2008.
Zeńczak A., Wapiennik‑Kossowicz J., Józef Mehoffer, MNK, Bosz 2006.
Linki źródłowe z filmu poświęconemu kompleksowi pałacowo‑ogrodowemu Vaux‑le‑Vicomte [czytaj: wole wikom].
https://www.wga.hu/frames-e.html?/html/l/le_notre/index.htmlg
https://www.google.com/maps/place/Le+Relais+de+l'Ecureuil/@48.5676379,2.7121975,3a,75y,90t/data=!3m8!1e2!3m6!1sAF1QipMOcvu6JK_g0gdP8p4MDR6E2h4sWswvyIgnPxoT!2e10!3e12!6shttps:%2F%2Flh5.googleusercontent.com%2Fp%2FAF1QipMOcvu6JK_g0gdP8p4MDR6E2h4sWswvyIgnPxoT%3Dw203h114-k-no!7i5333!8i3000!4m12!1m6!3m5!1s0x47e5f99096e2928f:0xd9060d14d9558a35!2sVaux-le-Vicomte!8m2!3d48.565812!4d2.714135!3m4!1s0x47e5f977c512c60b:0xaa5509de9117b334!8m2!3d48.5676049!4d2.7122026?hl=plg
https://media.snl.no/media/183665/standard_le_vau_louis.jpg
https://www.francetvinfo.fr/pictures/5JwI_tWg4UK32OuU2pAb-ukdVrk/1200x1200/2019/09/19/phpilAO3t.jpg
https://www.tapeciarnia.pl/tapety/normalne/184724_palac_vaux_le_vicomte_maincy_francja.jpg
https://cdn.sortiraparis.com/images/80/85714/447139-vaux-le-vicomte-photos-2019-parcours-sonore.jpg
https://www.helifirst.fr/wp-content/uploads/2017/02/vaux-le-vicomte-e1486632845713-scaled.jpg
https://architecturaltimes.news/files/2021/01/image008-1.jpg
https://pl.pinterest.com/pin/104568022589643222/
https://pl.pinterest.com/pin/269934571406077145/
https://pl.pinterest.com/pin/508132770452356181/
https://www.pinterest.fr/pin/489977634461694041/
https://i.pinimg.com/originals/3e/37/03/3e370365542130ce5eeb105e98a0c6f7.jpg
https://naogrodowej.pl/media/vauxlevicomte1.jpg
http://youmaybewandering.com/wp-content/uploads/2013/05/France_Vaux-le-Vicomte_080805_314-fotopedia.jpg
https://jetsetta.com/wp-content/uploads/2014/06/vaux-le-vicomte-paris-france.jpg
https://cupsofenglishtea.com/wp-content/uploads/2017/09/jardins-vaux-le-vicomte-e1506361586187.jpg
https://www.pinterest.at/pin/227994799860178108/
https://pl.pinterest.com/pin/656962664400470208/
https://deavita.net/wp-content/uploads/2014/06/french-garden-design-ideas-trimmed-lawn.jpg
https://i.pinimg.com/564x/a1/cd/1b/a1cd1bf939b2b304cca64366ed47bcd4--vaux-le-vicomte-hardscape-design.jpg
http://unregalpourtouslesyeux.centerblog.net/15-chateau-de-vaux-le-vicomte
https://stringfixer.com/files/711965842.jpg
https://cdn.pixabay.com/photo/2016/12/02/00/51/castle-1876552_960_720.jpg
https://i.pinimg.com/564x/7e/2b/e6/7e2be6de56e74783332f7b8cf567733b.jpg
https://www.informationfrance.com/wp-content/uploads/2017/08/77_Vaux-le-Vicomte1139.jpg
https://europeomodernoula.files.wordpress.com/2018/03/vaux-le-vicomte-chateau-9.jpg
https://i.pinimg.com/736x/60/8e/dd/608eddbc7be3cbd41ffddc4d069d6177--vaux-le-vicomte-french-castles.jpg
http://3.bp.blogspot.com/-VXuaQmYUwmY/TkRxJ5_xQcI/AAAAAAAAEhg/nTei4Sq7rjE/s1600/chandelles-03.jpg
https://1.bp.blogspot.com/-egcnD4SykWM/VAewKsYrlDI/AAAAAAAADB8/g_zQbfXoyvs/s1600/32.jpg
https://www.paris-tours-guides.com/image/chateaux-castles/vaux_le_vicomte-fountain.jpg
https://4.bp.blogspot.com/-WuptW4EGsVM/VAewM0xheYI/AAAAAAAADCQ/ZSFxo81vqzQ/s1600/36.jpg

































