Sztuka ładnego pisania
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja polonistyczna
Temat: Sztuka ładnego pisania
Treści kształcenia:
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
c) pisze proste i krótkie zdania: przepisuje, pisze z pamięci, dba o estetykę i poprawność graficzną pisma (przestrzega zasad kaligrafii).
Dodatkowe:
Edukacja polonistyczna
1) w zakresie umiejętności społecznych warunkujących porozumiewanie się i kulturę języka:
a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha ich wypowiedzi i chce zrozumieć, co przekazują.
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
b) zna wszystkie litery alfabetu, czyta i rozumie proste, krótkie teksty.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Odtwarza gesty, ruchy dłoni w powietrzu,
Potrafi malować proste wzory, szlaczki na różnych formatach, różnymi technikami,
Ma umiejętności odwzorowywania graficznego,
Uważnie słucha poleceń, stara się je wykonywać precyzyjnie,
Rozpoznaje litery,
Czyta ze zrozumieniem wyrazy i krótkie teksty,
Ma odpowiednio rozwiniętą sprawność grafomotoryczną, predestynującą do nauki pisania,
Potrafi napisać swoje imię.
Nabywane umiejętności:
Słuchania ze zrozumieniem,
Estetycznego i kształtnego pisania,
Dbałości o staranność i estetykę pisma, o jego czytelność,
Czytania ze zrozumieniem,
Dostrzegania potrzeby doskonalenia swoich umiejętności.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się.
Środki dydaktyczne:
Rekwizyty do ćwiczeń metodą Bon DepartIndeks górny 11: nagranie dowolnej piosenki dziecięcejIndeks górny 22, sprzęt do odtwarzania muzyki, dla każdego ucznia: tacki z piaskiem, duże arkusze papieru, węgiel artystyczny, pastele, kreda, farby i pędzle, przygotowane przez nauczyciela kartki z szeroką liniaturą, zeszyty w wąską linię, ołówki,
Przygotowane przez nauczyciela kartki – kserokopie ilustrujące różne charaktery pisma, np. niedbałe, nieczytelne oraz bardzo wyraźne i staranne,
Zasób multimedialny: film „Kaligrafia”,
Sprzęt multimedialny: rzutnik, ekran, tablica interaktywna,
Karty pracy (załącznik do scenariusza),
Kartoniki z podwójną liniaturą.
Metody nauczania:
Praktyczne: pokaz, ćwiczenia przedmiotowe,
Eksponująca: film,
Podające: objaśnienia, wyjaśnienia, rozmowa.
Formy pracy:
Grupowa jednolita,
Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć
Etap wstępny
Nauczyciel wita się z uczniami i rozpoczyna zajęcia od ćwiczenia ruchowo‑słuchowo‑wzrokowego metodą Bon Depart:
zaznajamia dzieci z piosenką (może to być piosenka już znana dzieciom, poznana wcześniej),
uczniowie próbują samodzielnie odtworzyć ruchem rytm piosenki – „rysują” palcem, dłonią wzory w powietrzu,
nauczyciel pokazuje wzór: ruch dłoni, palca, szlaczek, który zostanie wykorzystany w ćwiczeniach, demonstruje ćwiczenie, dzieci je odtwarzają,
uczniowie odtwarzają wzór, utrwalają go poprzez wielokrotne powtórzenie: wodzą palcem w powietrzu według wzoru, następnie łączą ruch z piosenką,
dzieci odtwarzają poznany wzór różnymi technikami, przy asyście piosenki, w jej rytm, według następującej kolejności:
w powietrzu ręką, na podłodze nogą,
palcem – na powierzchni stołu, następnie na tackach z piaskiem,
na dużym arkuszu – pastelami, węglem lub na tablicy kredą,
na kartce bloku rysunkowego – pędzlem i farbą,
na kartkach przygotowanych przez nauczyciela, z szeroką liniaturą – ołówkiem, kredkami,
w zeszytach, w małej liniaturze zeszytowej – ołówkiem.
Nauczyciel wyjaśnia dzieciom, że wykonane przez nich ćwiczenia były rozgrzewką przed czekającymi ich na zajęciach zadaniami i wiążą się z tematem i celem lekcji, podczas której dowiedzą się, na czym polega kaligrafia i czemu służy.
Etap realizacji
Nauczyciel rozdaje uczniom przygotowane przez siebie kartki ilustrujące różne charaktery pisma z prośbą, aby dzieci uważnie się im przyjrzały i spróbowały odpowiedzieć na pytania:
Czym różnią się od siebie zapiski, które dzieci mają na kartkach?
Które są bardziej czytelne, z których łatwiej można się dowiedzieć, jakie informacje zawierają?
Które ułatwiają zrozumienie, co osoba, która je napisała, miała do przekazania?
Które z nich bardziej podobają się dzieciom? Dlaczego?
Kończąc rozmowę, nauczyciel wyjaśnia klasie, że istnieje umiejętność ładnego pisania, która jest nazywana kaligrafią. Wymaga ona wytrwałości, cierpliwości i wielu ćwiczeń, które pomagają doskonalić charakter pisma. Następnie uruchamia film z zasobu multimedialnego, prosząc uczniów, aby szczególnie przyjrzeli się ćwiczeniu, które zostanie im zaprezentowane w materiale.
Po projekcji nauczyciel rozdaje dzieciom kartki; uczniowie próbują wykonać zaobserwowane w filmie ćwiczenie samodzielnie. Następnie otrzymują karty pracy do praktyki kaligraficznej. Dzieci – każde w swoim tempie – wykonują poszczególne ćwiczenia. Nauczyciel obserwuje ich działania: ma sposobność dokonania wstępnej diagnozy i oceny poziomu rozwoju motoryki dzieci, dostrzeżenia tych z zaburzoną grafomotoryką lub innymi dysfunkcjami. Powinien wspierać uczniów podczas tych działań, zachęcać, chwalić postępy, pomagać w sytuacjach problemowych, udzielać indywidualnych porad i wskazówek.
Etap końcowy
Na zakończenie zajęć nauczyciel proponuje dzieciom jeszcze jedno zadanie: wykonają one wizytówki ze swoimi imionami. Prowadzący rozdaje dzieciom kartoniki z podwójną liniaturą. Każdy z uczniów ma wypisać w linijkach jak najstaranniej swoje imię, następnie dowolnie według uznania udekorować kartonik rysunkami, ornamentami itp.
Kończąc zajęcia, nauczyciel pyta dzieci:
Jak oceniacie kaligrafię – jest dla was trudna czy łatwa?
Jak sądzicie: czy sztuka ładnego pisania jest potrzebna? Czemu służy ta umiejętność? Może się przydać?
Według: M. Bogdanowicz, Metoda dobrego startu, WSiP, Warszawa 1985.↩
Dzieci powinny podczas wykonywania tych ćwiczeń same śpiewać poznaną wcześniej piosenkę, ale można również wykorzystać do ich realizacji nagranie, także znane uczniom.↩
