Sztuka pisania dialogów

R1Pi9E1aOHJsd

Twoje cele

odróżnisz dialog od monologu,
poznasz zasady tworzenia dialogu,
zredagujesz dialog.

Słowo „dialog” pochodzi od słowa „diálogos”, które z greckiego oznacza rozmowę. Do polszczyzny weszło ono za pośrednictwem łaciny: „dialogus”. Greckie słowo „diálogos” składa się z dwóch elementów: przyimka „diá” - przez i rzeczownika „logos” – słowo. Dokładne tłumaczenie to: „porozumiewanie się przez słowo”.
Z kolei słowo „monolog” (gr. „mónologos”) pochodzi od „mónos” - pojedynczy i „logos” - słowo i oznacza wypowiedź wyłącznie jednej osoby.

W języku polskim dialog oznacza zazwyczaj rozmowę dwóch osób. Jej niezbędnym elementem jest uważne i cierpliwe słuchanie.

Ponadto dialog to forma wypowiedzi literackiej, zastosowana do całego dzieła lub jego fragmentu, jak również utwór literacki lub filozoficzny w całości lub w zasadniczej części napisany w formie rozmowy.

Ćwiczenie 1

Zredaguj rozmowę telefoniczną pomiędzy mamą a dzieckiem na temat planowanego wspólnego obiadu.

RM3xZtYeJMC4D

RYQRIeFmXoos8

Ćwiczenie 2

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RRtjU8xEF2qb8

Ćwiczenie 3

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Zapoznaj się z animacją, a następnie wykonaj polecenia.

R3BzYwcTHFd3z

Animacja pt. „Jak napisać dialog?”
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 1

Korzystając z informacji przedstawionych w animacji, wypisz w punktach zasady redagowania dialogu.

RO3Zg6RBB4RvN

Polecenie 2

Sięgnij po swoją ulubioną powieść i znajdź w niej krótki dialog. Przepisz go w polu poniżej.

R10knnexLwEKS

Polecenie 3

Zredaguj krótki dialog między siostrą i bratem, w którym jeden z bohaterów zacytuje w swojej wypowiedzi słowa innej osoby.

RfJ46VGG5Ov4O

Janusz Korczak Feralny tydzień
RI9w4R91eLcwK
Nagranie dźwiękowe fragmentu opowiadania Feralny tydzień, który jest autorstwa Janusza Korczaka
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/Pc5oFl2a5
Nagranie dźwiękowe fragmentu opowiadania Feralny tydzień, który jest autorstwa Janusza Korczaka
Stasia już dwa razy budzili, raz mama, a drugi raz Ludwika. Stasio udaje, że śpi. Pod kołdrą ciepło, a w pokoju zimno i ciemno, na ulicy zimno i błotno, a w szkole…
— Pani kazała się spytać, czy Stasio wstał… Niech Stasio wstaje, bo późno… Stasio się spóźni do szkoły.
Ludwika pociąga za kołdrę.
— Zaraz.
— Zaraz to zaraz. Proszę wstać.
— Niech Ludwika sobie idzie.
Ach, jak on nienawidzi tej wstrętnej kuchary, która do wszystkiego się wtrąca.
— Dobrze, powiem pani. Niech sobie Stasio leży. — Stasio nienawidzi Ludwiki. Nienawidzi za to, że musi wstać, za to, że dziś poniedziałek, a w tygodniu nie ma święta, za to, że nauczyciel odda dziś dyktando, w którym Stasio zrobił dwa grube błędy, o których wie; a wreszcie za to, że dziś jest pierwsza geografia, z której go pewnie wyrwie, bo tylko sześciu zostało, którzy odpowiadali po razie.
— No co, wstaje? — rozlega się głos mamy ze stołowego pokoju.
Stasio siada w łóżku i pod kołdrą zaczyna się ubierać leniwie.
— Aha — mówi Ludwika z triumfującym uśmiechem.
— Jak Ludwika nie pójdzie, to ja się nie będę ubierał.
— Ojoj, jaki to skromniutki — żeby się kto nie dowiedział.
szpd_001 Źródło: Janusz Korczak, Feralny tydzień, dostępny w internecie: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/korczak-feralny-tydzien.html [dostęp 10.04.2021].

Ćwiczenie 4

Wymień bohaterów, którzy uczestniczą w dialogu przedstawionym w powyższym fragmencie opowiadania „Feralny dzień”.

R1aTsOoPFRk2Q

RCsOK3ZFHQIXb

Ćwiczenie 5

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RlyV3yFwv8XmJ

Ćwiczenie 6

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1Gcx9ouE6tgn

Ćwiczenie 6

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 4

Jak inaczej Staś mógłby zareagować na słowa Ludwiki:

— Pani kazała się spytać, czy Stasio wstał… Niech Stasio wstaje, bo późno… Stasio się spóźni do szkoły?

ZredagujzredagowaćZredaguj odpowiedź chłopca, która będzie wskazywała na jego chęć współpracy i sympatię do kucharki. Pamiętaj o odpowiednim układzie graficznym wypowiedzi.

R1XHHPIup4y64

Polecenie 5

Wyobraź sobie, że kucharka opowiedziała mamie Stasia o jego niegrzecznym zachowaniu. Niezadowolona mama udała się do pokoju syna. Zredaguj dialog między bohaterami.

R1Lwj3A7q0fw4

Polecenie 6

Zredaguj dialog pomiędzy Stasiem a Ludwiką, w którym chłopiec będzie wykazywał inną postawę niż w przeczytanym fragmencie. Pamiętaj o odpowiedniej formie zapisu tego typu wypowiedzi.

R1P4sKhf3erjh

RnJ1fTzRR0Xkk

Ćwiczenie 7

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Ćwiczenie 8

Zredaguj krótki dialog pomiędzy synem lub córką a rodzicami, odnoszący się do planów dziecka na wieczór. Zastosuj dwa czasowniki wskazujące na mówienie i uwzględnij komentarze narratora.

R16N0gwRjsPCm

Ważne!

W przypadku, gdy wypowiedź bohatera zakończona jest pytajnikiem, wykrzyknikiem lub wielokropkiem, a narracja po niej następująca dotyczy tej wypowiedzi, znak interpunkcyjny nie jest traktowany jako kończący wypowiedź. Z tego powodu nie wymusza wielkiej litery przy wprowadzeniu narracji.

Ćwiczenie 9

Zredaguj zdania wprowadzające do następujących wypowiedzi bohaterów:

— Oczywiście, chętnie pomogę.
— Nienawidzę Cię!
— Czy pożyczysz mi książkę, o której mi tyle opowiadałaś?

R9qGJPW6PvTnQ

Ważne!

Jeżeli przed wypowiedzią zamieszczasz zdanie wprowadzające, zakończ je dwukropkiem.

REqZsCuInKQeE

Ćwiczenie 10

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R4tLXsTVbe5FQ

Ćwiczenie 11

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RsOZjaXD05PfU

Ćwiczenie 12

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Słownik

komunikacja

wymienianie się informacjami z drugą osobą

rozmówca

uczestnik rozmowy

zredagować

napisać coś, stworzyć tekst według ustalonych reguł, np. zredagować opis, zaproszenie, charakterystykę, opowiadanie

Notatki ucznia

ROz0RNA1IDi1p

Bibliografia

Korczak J., Feralny dzień. Opowiadania, wydanie elektroniczne [dostęp 10.04.2021]