Sztuka średniowiecza
Sztuka średniowiecza.
cechy architektury gotyckiej i romańskiej
słownictwo związane z architekturą i malarstwem
Umiejętności
korzystanie z różnych źródeł informacji
posługiwanie się słownictwem związanym z architekturą i malarstwem
interpretowanie nieliterackich tekstów kultury
Metoda i forma pracy
wykład, pogadanka, praca w grupach
Środki dydaktyczne
zdjęcia budowli średniowiecznych, rzutnik
Przywitanie uczniów.
Sprawdzenie obecności.
Przedstawienie uczniom celów lekcji.
Zapisanie na tablicy tematu lekcji.
Faza realizacyjna
I Wykład. Nauczyciel przedstawia poszczególne cechy sztuki gotyckiej i romańskiej.
Romanizm ma przede wszystkich charakter sakralny. Cechy: małe okna, sklepienia krzyżowe i kolebkowe, materiał – kamień: piaskowiec, wapień, granit; grube mury, kolumny między filarami, nawy boczne – galeryjki, empory; prezbiterium zakończone apsydą, statyczność elementów zdobniczych i postaci; budowanie świątyń na planie krzyża łacińskiego – nawa główna dłuższa, boczne krótsze (tzw. transept); zwrócenie ku zachodowi frontowej ściany kościoła z głównym wejściem – kościoły orientowane; zwieńczenie łukiem półkolistym drzwi i okien; nadanie architekturze sakralnej obronnego charakteru.
Gotyk: łuk ostry, sklepienie krzyżowo‑żebrowe, system łuków przyporowych, które mają za zadanie odciążyć ściany budowli, ostrołukowe okna witrażowe; portale, strzeliste wieże: dwie po bokach fasady, jedna z boku albo na środku lub dwie różnej wysokości; przestrzenie – jasne i przestronne; budulec – czerwona cegła; nad portalem – rozeta – okrągłe okno wypełnione manswerkiem i witrażami. Często spotyka się określenie, że jest to architektura „uduchowiona”, która zwraca swój wzrok ku niebu.
We Francji – gotyk wertykalny: strzeliste budowle, linie pionowe; w Anglii – gotyk horyzontalny: niskie budowle, wieża elementem wertykalnym.
II Pogadanka: porównanie cech sztuki gotyckiej i romańskiej.
III Nauczyciel rysuje na tablicy tabelkę. Dzieli uczniów na dwie grupy. Pierwsza ma za zadanie wpisać do pierwszej kolumny zabytki architektury romańskiej (polskie i światowe), druga grupa wpisuje w drugą kolumnę zabytki architektury gotyckiej (polskie i światowe). Uczniowie mieli w domu wyszukać w podanej literaturze przedmiotu (patrz: bibliografia) zabytki gotyckie i romańskie. Przykładowa tabelka:
Sztuka romańska | Sztuka gotycka |
kościół św. Andrzeja w Krakowie | kościół Mariacki w Krakowie |
rotunda Najświętszej Marii Panny na Wawelu | katedra św. Wita w Pradze |
kolegiata św. Marcina w Opatowie | zamek krzyżacki w Malborku |
rzeźby portalu kościoła św. Wincentego we Wrocławiu | kaplica św. Jadwigi w Trzebnicy |
katedra w Pizie | kościół św. Anny w Wilnie |
[bazylika](javascript:oknoslw('/artykuly/slownik/ids/13/idw/626/',290)) w Vezelay | zamek papieski w Awinionie |
IV Nauczyciel wyświetla na rzutniku dwa zdjęcia (patrz: załączniki). Uczniowie mają za zadanie wskazać budowlę gotycką i romańską.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i ocena działań uczniów.
Sporządzenie notatki z lekcji.
Podziękowanie uczniom za udział w lekcji.
Bibliografia
Duby G., Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980‑1420, przekł. Dolatowska K., Cyklady, Warszawa 1997.
Kębłowski J., Polska sztuka gotycka, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983.
Sztuka Świata, t. 4, praca zbiorowa, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1990.
Załączniki
Zadanie domowe
Napisz na następną lekcję wypracowanie na wybrany temat. Zwróć uwagę na formę pracy. Pamiętaj, aby zajęła ona ok. jednej strony A4.
Zredaguj opis wybranego zabytku średniowiecznego.
Jesteś przewodnikiem po muzeum sztuki średniowiecznej. Przedstaw dowolny obraz malarza średniowiecznego tak, aby zaciekawił on grupę, którą oprowadzasz.
Którego średniowiecznego twórcę uważasz za najciekawszego? Rozprawka.