Teksty o sztuce

Wprowadzenie

Dzięki właściwemu tworzywu, jakim jest język opisu architektury, malarstwa i rzeźby, dowiadujemy się, jak je odczytywać. Właściwa interpretacja każdego dzieła sztuki nie istnieje w oderwaniu od epoki, stylu, kierunku, tendencji. Interpretacja, która pozwala na wnikliwe postrzeganie wytworów sztuki, wymaga wiedzy teoretycznej, a niejednokrotnie także wielu prac badawczych.

To właśnie dzięki badaczom, historykom i teoretykom sztuki, wypowiedziom samych artystów, wiedza na temat dzieł różnych epok, czy ich autorów, znacznie wykracza poza wyłącznie wizualne doznania estetyczne. Poparta jest analizą i interpretacją w głęboko osadzonych kontekstach kulturowych, historycznych, społeczno‑obyczajowych czy biograficznych.

Historycy_i_teoretycy_sztuki_o_dzielach

Historycy i teoretycy sztuki o dziełach

RkQ3FVq5R9MJa

Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Historycy i teoretycy sztuki o dziełach”.

Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Historycy i teoretycy sztuki o dziełach”.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RkQ3FVq5R9MJa

Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Historycy i teoretycy sztuki o dziełach”.

Rzezba_hellenistyczna

Rzeźba hellenistyczna

W rzeźbie greckiej okresu hellenistycznego, klasyczny kanon oraz harmonię i prostotę zastąpiło dążenie do patosu i potęgowania dramatyzmu. Stąd wynikać będzie bogactwo form i treści, skupiających uwagę na synkretycznym przedstawianiu scen historycznych i mitologicznych. Rzeźbiarze często czerpali temat do swoich dzieł z literatury, wprowadzali do przedstawień akcję i fabułę, a nawet elementy liryzmu. W rzeźbach zostały odzwierciedlone emocje oraz cechy etniczne barbarzyńców.

Run1xf25OgciV

Animacja przedstawia rzeźbę pod tytułem „Gal zabijający żonę” z różnych punktów widzenia. Rzeźba obraca się i następują zbliżenia na różne jej fragmenty.

Animacja przedstawia rzeźbę pod tytułem „Gal zabijający żonę” z różnych punktów widzenia. Rzeźba obraca się i następują zbliżenia na różne jej fragmenty.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/Run1xf25OgciV

Animacja przedstawia rzeźbę pod tytułem „Gal zabijający żonę” z różnych punktów widzenia. Rzeźba obraca się i następują zbliżenia na różne jej fragmenty.

Zofia Sztetyłło w znajdującym się poniżej tekście dokonuje krótkiego opisu i analizy dekoracji ołtarza Zeusa i Ateny w Pergamonie z II wieku p.n.e., zwracając uwagę na jego artystyczne znaczenie.

R15CkFD2vpiGu

Fotografia pod tytułem „Fryz przedstawiający sceny z gigantomachii” i przedstawia fryz, na którym znajdują się płaskorzeźby grupy osób. Każda z postaci ma ciało o atletycznej budowie. W centrum znajduje się Zeus, czyli najwyższy bóg z mitologii greckiej. Stoi wyprostowany i przepasany w dolnych partiach ciała szatami. Na prawo od niego są dwaj nadzy mężczyźni. Pierwszy jest odwrócony do widza przodem, drugi tyłem, jeden opiera się plecami o ścianę, a drugi opiera się ramionami, twarzą do ściany. Fryz wygląda na zniszczony. Większa część elementów została oderwana lub rozbita. Fryz został wykonany z jasnego kamienia.

W paryskim Luwrze znajduje się słynny ze względu na efekt mokrych szat oraz miejsce, dla którego był przeznaczony, posąg Nike z Samotraki. Pozbawiona głowy figura od wieków była przedmiotem dyskusji wielu historyków i badaczy. Odkrył ją Charles Champoiseau [czytaj: szarls szampesu], francuski wicekonsul, z zamiłowania archeolog, podczas wykopalisk w 1863 roku na greckiej wyspie Samotraka na Morzu Egejskim.

Poniższy tekst zawiera opis fryzu przedstawiającego porównanie gigantomachii – walki olimpijskich bogów z gigantami z posągiem Nike z Samotraki.

R1F7OLr13mT0j

Rzeźba pod tytułem „Nike z Samotraki” przedstawia pozbawiony głowy pomnik młodej kobiety ubranej w suknię sięgającą do ziemi. Z pleców kobiety wystają duże skrzydła. Pomnik stoi na cokole obok białej ściany.

Reprezentatywną rzeźbą jest uznana za helleńską Grupa Laokoona. Odnaleziona została podczas wykopalisk w 1506 r. i publicznie wystawiona w Watykanie, gdzie znajduje się do dzisiaj. Rzeźba, niezwykła ze względu na dynamizm, kompozycję, dramatyzm, była inspiracją dla wielu artystów epoki renesansu i baroku.

Poniższy tekst zawiera informację o odkryciu Grupy Laokoona oraz opis tematyki rzeźby.

RwxkqWSJv8iLU

Rzeźba pod tytułem „Grupa Lakoona” przedstawia troje nagich mężczyzn - jednego starszego oraz dwóch młodszych, którzy razem walczą z dużym wężem. Mężczyźni stoją obok siebie. Najstarszy z nich stoi w rozkroku, pręży muskularne ciało. Na jego twarzy maluje się ból - ma on szeroko otwarte oczy, oraz lekko rozchylone usta. Jedną dłoń ma podniesioną do góry, drugą trzyma łeb węża, który wbija się swoimi zębami w biodro mężczyzny. Dwaj, stojący obok młodzi mężczyźni również walczą z wężem. Ten z lewej wydaje się być krytycznie ranny, wąż owinął się o jego nogi oraz ramiona. Młody mężczyzna znajduje się w nienaturalnie wygiętej pozie, ma zamknięte oczy, a głowę skierowaną ma w kierunku starszego z mężczyzn. Z prawej strony stoi drugi z młodszych mężczyzn, jest przerażony ponieważ wąż owinął się wokół jego stopy. Mężczyzna stoi na jednej nodze, drugą nogę ma zgiętą w kolanie, próbuje zsunąć z nogi owinięte zwierzę. Z przerażeniem spogląda się na towarzyszących mu kompanów.

Architektura_Bizantyjska

Architektura Bizantyjska

Sztuka bizantyjska kształtowała się w IV wieku i trwała do upadku cesarstwa bizantyńskiego w połowie XV wieku. Rozwijała się na obszarach najpierw Grecji, Bułgarii, Serbii i Macedonii, później poszerzyła swoje obszary o Italię, Armenię, Gruzję, Ruś, a także północną Afrykę. Mimo upadku Bizancjum, tradycje tej sztuki zakorzeniły się w Rosji i Bałkanach aż do XIX wieku. Sztukę bizantyjską dzieli się na trzy okresy:

Aby zobaczyć treść klikaj na poszczególne tematy.

Architektura była dziedziną sztuki, w której najpełniej wyraził się artystyczny geniusz. Budowle sakralne, które początkowo wzorowane były na świątyniach chrześcijańskich późnego cesarstwa, stopniowo uwalniały się od tych wpływów. Bazylikę coraz częściej zastępowały kościoły sklepione kopułąKopułakopułą na planie centralnym lub kościoły na planie greckiego krzyża wpisanego w kwadrat. Cechą tych świątyń był układ przestrzenny, wynikający zarówno z planu, jak i nowej konstrukcji sklepień z cegieł, znacznie lżejszych, niż w rzymskim Panteonie.

W poniżej zamieszczonym tekście znajdują się informacje o powstaniu bizantyjskiej stolicy - Konstantynopola, czyli Miasta Konstantyna.

R1CwP209zGKTe

Fotografia przedstawia budynek – Hagia Sophia, który znajduje się w Stambule. Monumentalny budynek ma blado‑różowe ściany oraz cztery spiczaste wieże. Budynek znajduje się w centralnej części fotografii. Dach budynku zwieńczony jest kopułą, na której umieszczona została złota iglica. Wieże rozmieszczone są po prawej i lewej stronie kopuły. Przed budynkiem znajduje się plac a po prawej stronie budynku drzewa. W tle ilustracji znajduje się niebieskie niebo.

R1c2mJ2ZodZVa

Ilustracja przedstawia plan i przekrój Meczetu. W górnej części znajduje się plan budynku. W środkowej części znajduje się nawa główna. Po obu stronach nawy znajdują się półkule. Po lewej stronie znajduje się apsyda. W dolnej części planu znajdują się eksadry. Znajdują się pod półkulami. Pomiędzy nimi znajduje się nawa boczna. Nawa boczna znajduje się również w górnej części planu po prawej stronie. Po prawej stronie na środku znajduje się podwórze, aneks kuchenny oraz aneks wewnętrzny. Oba aneksy znajdują się obok siebie. W dolnej części ilustracji znajduje się przekrój budynku. Widoczny jest na nim punkt o numerze 2 znajdujący się na kopule głównej. Na przekroju znajdują się dwa piętra, na których widoczne są kolumny oraz kolumnady. Pomiędzy piętrami znajduje się punkt o numerze 3. Na trzecim piętrze po obu stronach znajdują się półkule. Na lewej oznaczony jest punkt oznaczony numerem 1. Na samej górze znajduje się kopuła. Pod ilustracją znajdują się opisy poszczególnych punktów.

1. Półkopuły wsparte są na szerokich sklepieniach kolebkowych, pomiędzy dwiema półkolistymi niszami i przenoszą nacisk centralnej kopuły na zewnętrzne ściany.

2. Nad główną kwadratową przestrzenią kościoła znajduje się kopuła na pendentywach, bez bębna, podparta i jednocześnie optycznie przedłużona od strony wschodniej i zachodniej przez dwie półkopuły o tej samej średnicy.

3. Od północy i południa przestrzeń środkową w połowie wysokości otacza piętrowa empora o sklepieniu kolebkowym na gurtach, znajdująca się nad nawami bocznymi.

Sztuka Konstantynopola wpłynęła na rozwój architektury w innych miastach Bizancjum. Jednym z głównych centrów życia artystycznego tamtych czasów była Rawenna z kościołem San Vitale, w którym połączono dwie koncepcje: wschodnią i zachodnią. Budynek postawiony został na centralnym planie regularnego ośmioboku z niszami i emporamiEmporaemporami, a od wschodu usytuowano prezbiteriumPrezbiteriumprezbiterium. Po drugiej stronie znajduje się narteksNarteksnarteks. Do niego przylegają dwie wieżyczki ze schodami. Poniżej dachu z kopułą biegnie kondygnacja z dwupiętrowym obejściemObejścieobejściem. Od strony absydy i prezbiterium do budynku przylegają dwie małe kapliczki i inne pomieszczenia o okrągłym kształcie. Wnętrze kościoła zdobią wysokie filaryFilarfilary zakończone łukami, na których spoczywa kopuła.

Tekst poniżej zawiera informację na temat charakteru kościoła San Vitale w Rawennie oraz jego analizę.

RGcvxMl91fX3r

Fotografia przedstawia budynek bazyliki, który składa się z trzech kondygnacji. Budynek ma kształt prostokąta. Na górnej części znajduje mniejszy dobudowany budynek. Na fotografii widocznych jest trzynaście okien. Budynek ma brązowe ceglane ściany oraz czerwoną dachówkę. Przed budynku widoczna jest kostka brukowa oraz spacerujący po niej ludzie.

R15bjIyuRaCYq

Fotografia przedstawia wnętrze bazyliki z widokiem na empora oraz bogato zdobione sklepienie prezentujące postacie świętych. W środkowej części znajdują się kolumnady oraz kolumny.

Sztuka_wczesnego_sredniowiecza

Sztuka wczesnego średniowiecza

Tekst zawiera informacje na temat wkładu Karola Wielkiego w rozwój architektury wczesnego średniowiecza.

R56oLYEVhXt91

Fotografia przedstawia widok na bryłę Katedry w Akwizgranie. Budynek kaplicy składa się z dwóch kondygnacji oraz wysokiego dachu, na którym znajduje się dzwonnica. Kaplica zbudowana jest z jasnego kamienia, zaś sam dach to szara dachówka, która wpasowuje się do koloru budynku. Obok kaplicy widoczny jest plac i drzewa oraz odpoczywający ludzie. Fotografia została wykonana w lekko pochmurny dzień.

RaDoLrBDvp8lS

Fotografia przedstawia widok na bryłę Kaplicy pałacowej Karola Wielkiego w Akwizgranie. Budynek kaplicy składa się z dwóch kondygnacji oraz wysokiego dachu, na którym znajduje się dzwonnica. Kaplica zbudowana jest z jasnego kamienia, zaś sam dach to szara dachówka, która wpasowuje się do koloru budynku. Obok kaplicy widoczny jest plac i drzewa oraz odpoczywający ludzie. Fotografia została wykonana w lekko pochmurny dzień.

R1DbNK47G0ymo

Ilustracja interaktywna przedstawia plan kaplicy pałacowej Karola Wielkiego w Akwizgranie. Pomieszczenia kaplicy pałacowej zostały przedstawione za pomocą koloru czarnego, a pomieszczenia nieomawiane w ilustracji zostały ukazane za pomocą niebieskiego . Pomieszczenia te, to kaplice przylegające bezpośrednio do kaplicy pałacowej. Są to kolejno: Kaplica – siedmiobok o nieregularnym kształcie, przypominającym odwróconą do góry nogami literę „L” położoną na północno‑zachodniej stronie kaplicy pałacowej. Kolejne pomieszczenie znajduje się w północno‑wschodniej strony Kaplicy pałacowej i ma kształt ośmioboku (oktagonu). W południowo‑wschodniej stronie położone są dwa kolejne pomieszczenia – jedno – sześciobok w kształcie litery „D” oraz mniejsze – ośmiobok o kształcie oktagonu. Ostatnie z pomieszczeń położone jest w południowo‑zachodniej części kaplicy i ma kształt rombu. Kaplica Karola Wielkiego została opisana kolorem czarnym i ma kształt oktagonu pełniącego rolę nawy centralnej, wewnątrz którego znajdują się arkady stanowiące podporę dla dwukondygnacyjnej nawy zewnętrznej z chórem. Kaplica jest połączona z westwerkiem, konstrukcją wejściową znajdującą się na zachodnim krańcu. Westwerk służy jako główne wejście do kaplicy i posiada wieże oraz portal. Z prawej strony ilustracji znajduje się panel boczny, na którym widnieją tytuły poszczególnych elementów kaplicy wraz z informacją dodatkową. Po kliknięciu na wybrane zagadnienie, te podświetla się na ilustracji. Po kliknięciu na niebieski przycisk położony z prawej strony zagadnienia wyświetla się informacja dodatkowa. Centrum ilustracji stanowi nawa centralna (oktagon), składająca się z łuków oraz przejść pomiędzy nimi. Po kliknięciu na tytuł: Ośmiobok (oktagon) – nawa główna (centralna) ta podświetla się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa – ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetloną nawą główną, która konstrukcyjnie oparta została o łuki. Wewnątrz nawy – podłoga ze wzorami geometrycznymi – oktagon, w który wpisany jest romb, kwadrat, oktagon oraz dwa okręgi. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. Pod ilustracją tekst: Związek z kościołem San Vitale jest niewątpliwy. Karol Wielki, lub jego doradcy uznali, że powtórzenie świątyni Justyniana może się stać symbolem odnowienia cesarstwa. Białostocki J., „Sztuka cenniejsza niż złoto”, Warszawa 2020, s. 79). Po lewej stronie, obok nawy centralnej stoją dwie wieże ze schodami. Po kliknięciu na tytuł: Dwie wieże ze schodami te podświetlają się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: – ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonymi wieżami i schodami. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. W centralnej części ilustracji wokół nawy głównej znajduje się dwukondygnacyjna nawa zewnętrzna z chórem. Po kliknięciu na tytuł: Dwukondygnacyjna nawa zewnętrzna z chórem, ta podświetla się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonymi elementami: nawą główną oraz dwukondygnacyjną nawą zewnętrzną wraz z chórem, który znajduje się bezpośrednio nad oktagonem i ma formę okręgu. Nawa zewnętrzna konstrukcyjnie oparta została o łuki, między którymi umieszczono balustrady oraz zdobione kolumny. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. W centralnej części nawy głównej znajdują się elementy architektoniczne – filary międzyarkadowe. Po kliknięciu na tytuł: Filary międzyarkadowe, te podświetlają się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonymi elementami: filarami międzyarkadowymi, które umieszczone są wokół nawy głównej i stanowią jej podporę. Filary mają kształt dwunastoboku i przybierają formę czterech połączonych ze sobą pod różnymi kątami kwadratów. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. Ostatnim elementem omawianym na planie jest Westwerk, który znajduje się z lewej strony nawy głównej. Po kliknięciu na tytuł: Westwerk, ten podświetla się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonym elementem: westwerkiem, który znajduje się przed nawą główną, pomiędzy wieżami. Przypomina on swoją formą czworobok o zaokrąglonych bokach i pełni funkcję przedsionka lub korytarza prowadzącego do nawy głównej. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku.

Ilustracja interaktywna przedstawia plan kaplicy pałacowej Karola Wielkiego w Akwizgranie. Pomieszczenia kaplicy pałacowej zostały przedstawione za pomocą koloru czarnego, a pomieszczenia nieomawiane w ilustracji zostały ukazane za pomocą niebieskiego . Pomieszczenia te, to kaplice przylegające bezpośrednio do kaplicy pałacowej. Są to kolejno: Kaplica – siedmiobok o nieregularnym kształcie, przypominającym odwróconą do góry nogami literę „L” położoną na północno‑zachodniej stronie kaplicy pałacowej. Kolejne pomieszczenie znajduje się w północno‑wschodniej strony Kaplicy pałacowej i ma kształt ośmioboku (oktagonu). W południowo‑wschodniej stronie położone są dwa kolejne pomieszczenia – jedno – sześciobok w kształcie litery „D” oraz mniejsze – ośmiobok o kształcie oktagonu. Ostatnie z pomieszczeń położone jest w południowo‑zachodniej części kaplicy i ma kształt rombu. Kaplica Karola Wielkiego została opisana kolorem czarnym i ma kształt oktagonu pełniącego rolę nawy centralnej, wewnątrz którego znajdują się arkady stanowiące podporę dla dwukondygnacyjnej nawy zewnętrznej z chórem. Kaplica jest połączona z westwerkiem, konstrukcją wejściową znajdującą się na zachodnim krańcu. Westwerk służy jako główne wejście do kaplicy i posiada wieże oraz portal. Z prawej strony ilustracji znajduje się panel boczny, na którym widnieją tytuły poszczególnych elementów kaplicy wraz z informacją dodatkową. Po kliknięciu na wybrane zagadnienie, te podświetla się na ilustracji. Po kliknięciu na niebieski przycisk położony z prawej strony zagadnienia wyświetla się informacja dodatkowa. Centrum ilustracji stanowi nawa centralna (oktagon), składająca się z łuków oraz przejść pomiędzy nimi. Po kliknięciu na tytuł: Ośmiobok (oktagon) – nawa główna (centralna) ta podświetla się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa – ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetloną nawą główną, która konstrukcyjnie oparta została o łuki. Wewnątrz nawy – podłoga ze wzorami geometrycznymi – oktagon, w który wpisany jest romb, kwadrat, oktagon oraz dwa okręgi. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. Pod ilustracją tekst: Związek z kościołem San Vitale jest niewątpliwy. Karol Wielki, lub jego doradcy uznali, że powtórzenie świątyni Justyniana może się stać symbolem odnowienia cesarstwa. Białostocki J., „Sztuka cenniejsza niż złoto”, Warszawa 2020, s. 79). Po lewej stronie, obok nawy centralnej stoją dwie wieże ze schodami. Po kliknięciu na tytuł: Dwie wieże ze schodami te podświetlają się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: – ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonymi wieżami i schodami. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. W centralnej części ilustracji wokół nawy głównej znajduje się dwukondygnacyjna nawa zewnętrzna z chórem. Po kliknięciu na tytuł: Dwukondygnacyjna nawa zewnętrzna z chórem, ta podświetla się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonymi elementami: nawą główną oraz dwukondygnacyjną nawą zewnętrzną wraz z chórem, który znajduje się bezpośrednio nad oktagonem i ma formę okręgu. Nawa zewnętrzna konstrukcyjnie oparta została o łuki, między którymi umieszczono balustrady oraz zdobione kolumny. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. W centralnej części nawy głównej znajdują się elementy architektoniczne – filary międzyarkadowe. Po kliknięciu na tytuł: Filary międzyarkadowe, te podświetlają się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonymi elementami: filarami międzyarkadowymi, które umieszczone są wokół nawy głównej i stanowią jej podporę. Filary mają kształt dwunastoboku i przybierają formę czterech połączonych ze sobą pod różnymi kątami kwadratów. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku. Ostatnim elementem omawianym na planie jest Westwerk, który znajduje się z lewej strony nawy głównej. Po kliknięciu na tytuł: Westwerk, ten podświetla się pomarańczową poświatą. Po kliknięciu na przycisk znajdujący się z prawej strony tytułu wyświetla się informacja dodatkowa: ilustracja przedstawia przekrój bryły kaplicy Karola Wielkiego wraz z podświetlonym elementem: westwerkiem, który znajduje się przed nawą główną, pomiędzy wieżami. Przypomina on swoją formą czworobok o zaokrąglonych bokach i pełni funkcję przedsionka lub korytarza prowadzącego do nawy głównej. Reszta budynku jest wyblakła i przedstawia pozostałe pomieszczenia i kondygnacje budynku.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PETRIn4Nm

Za czasów Karola Wielkiego ustalone zostały przepisy dotyczące klasztornego życia. Reguły funkcjonowania w zakonie, porządek liturgiczny i wytyczne do zarządzania dobrami, a także idealny pod względem architektonicznym, dopasowany do życia w zamknięciu, plan powstał dla klasztoru Sankt Gallen.

Zapoznaj się z opisem klasztoru Sankt Gallen, który został umieszczony w pracy Jana Białostockiego pod tytułem Sztuka cenniejsza niż złoto.

R1FzbdrpTSYKl

Ilustracja przedstawia widok na plan i rekonstrukcję klasztoru Sankt Gallen . Ilustracja składa się z dwóch części. Z lewej strony zaprezentowany został plan kościoła zawierający układ poszczególnych zabudowań i pomieszczeń. Ma on kształt pionowego prostokąta. Z prawej strony ukazany został widok na zrekonstruowany klasztor Sankt Gallen – przy murze po lewej stronie ilustracji znajduje się duży, dwukondygnacyjny kościół wyposażony w dwie wysokie strzeliste wieże, tuż obok po prawej oraz lewej stronie można zauważyć pomieszczenia mieszkalne i gospodarskie. Zabudowania w klasztorze zostały umieszczone blisko murów.

Pod koniec X wieku tendencje karolińskie w Niemczech były kontynuowane przez dynastię Ottonów, od których imienia okres ten nazywa się ottońskim. Jednym z najważniejszych zabytków architektury jest Kościół Świętego Michała w Hildesheim [czytaj: hildshajm] o dwuchórowym założeniu. Wzniesiony został na polecenie Bernwarda, biskupa Hildesheim od 993 roku. Wcześniej wzniesiono kaplicę na wzgórzu.

Zapoznaj się z opisem kościoła św. Michała w Hildesheim, który został umieszczony w pracy Jana Białostockiego pod tytułem Sztuka cenniejsza niż złoto.

RudAoD2Fcz7UM

Ilustracja przedstawia widok na bryłę i wnętrze kościoła św. Michała. Ilustracja została podzielona na dwie części. Z lewej strony znajduje się widok na bryłę kościoła, który został zbudowany z trzech rodzajów cegłówki – jasnej, pomarańczowej oraz brązowej. Budynek posiada dwa różne dachy – czerwony (na nawie głównej) oraz zielony (na wieżach i apsydzie). Kościół ma dwie kondygnacje oraz cztery widoczne wieże, dwie wysokie strzeliste, oraz dwie krótsze. Budynek stoi na placu, koło żwirowej ścieżki i uschniętego drzewa. Z prawej strony przedstawiono widok na wnętrze kościoła. Posiada on bogato zdobiony sufit, na którym obecne są malowidła z wizerunkiem świętych.

Albrecht_Durer

Albrecht Dürer

Albrecht Dürer [czytaj: albrecht durer] to najwybitniejszy przedstawiciel przełomu w sztuce północnej renesansowej Europy. Malował portrety, obrazy religijne, rysował i był doskonałym grafikiem. W rodzinnej Norymberdze prowadził warsztat. Przebywał we Włoszech, głównie w Wenecji, następnie w Brukseli. Odwiedził także Antwerpię, Brukselę, Mechelen, Akwizgran, Brugię, Gandawę.

Największy wpływ na jego twórczość miały idee humanizmu i sztuka włoskiego renesansu. Dürer dążył do zespolenia w sztuce myśli renesansowej z tradycją realizmu niderlandzkiego.

Poniżej znajdują się fragmenty tekstu źródłowego Marii Rzepińskiej na temat wpływu malarstwa renesansu włoskiego na twórczość Albrechta Dürera.

Rsy7JHHtjPYR5

Obraz autorstwa Albrechta Dürera pod tytułem „Czterej Apostołowie” przedstawia postacie czterech mężczyzn – apostołów. Obraz podzielony został na dwie części – lewą oraz prawą. Z lewej strony obrazu stoją dwaj apostołowie, jeden w średnim wieku (na pierwszym planie) oraz jeden w podeszłym wieku (w tle). Obaj mężczyźni ubrani są w sięgające do ziemi szaty. Ten młodszy ubrany jest w czerwono‑zieloną szatę. Z prawej strony są także dwaj apostołowie – obaj są w podeszłym wieku. Jeden z nich (na pierwszym planie) ubrany jest w długą białą szatę a za nim znajduje się mężczyzna, któremu widoczna jest tylko głowa, ponieważ jego czarna szata stopiła się z czarnym kolorem tła. Mężczyźni stojący na pierwszym planie trzymają w dłoniach księgi.

Jacques_Louis_David

Jacques‑Louis David

W załączonym tekście znajdują się informacje na temat wpływów na styl malarski Jacquesa Louisa Davida [czytaj: żaka luisa dawida] wraz z krótkim omówieniem wybranych dzieł artysty.

R1dUk76xpBzLC

Obraz autorstwa Jacquesa‑Louisa Davida pod tytułem „Przysięga Horacjuszy” przedstawia grupę osób na placu. Z lewej strony umieszczono trzech żołnierzy – trzech młodych mężczyzn składa przysięgę, czwarty, stojący na środku wyraźnie starszy od nich trzyma w dłoniach trzy miecze. Starszy mężczyzna stoi plecami do kobiet. W prawym rogu obrazu znajdują się dwie kobiety. Kobiety są smutne, opierają się o siebie, mają zamknięte oczy. Na drugim planie siedzi matka z dwójką dzieci, która czule je przytula. W tle obrazu znajdują się kolumnady.

Rf2uDKRNtonPf

Obraz autorstwa Jacquesa‑Louisa Davida pod tytułem „Śmierć Sokratesa” przedstawia grupę osób przebywających w ciemnym pokoju. Z lewej strony, na krześle siedzi mężczyzna w podeszłym wieku o siwych włosach i bujnym zaroście, ubrany w szare długie szaty. Mężczyzna jest przygnębiony wydanym wyrokiem wydanym na Sokratesa, obok niego znajdują się częściowo rozwinięte papierowe zwoje. W centralnej części obrazu znajduje się Sokrates siedzący na łóżku, któremu podawana jest cykuta. Po prawej stronie obrazka przy Sokratesie znajdują się jego uczniowie, którzy płaczą. Z lewej strony w oddali widać osoby, które wydały wyrok na Sokratesa. Mężczyźni w oddali przyglądają się sytuacji.

R181IDNpAHEPr

Obraz autorstwa Jacquesa‑Louisa Davida pod tytułem „Liktorzy przynoszą Brutusowi ciała jego synów”. Praca przedstawia scenę wnoszenia ciał synów Brutusa. Na pierwszym planie widoczny jest mężczyzna w średnim wieku o krótkich włosach i krótkim zaroście siedzący na krześle. Jest to Brutus. Po prawej stronie obrazu znajduje się żona Brutusa oraz ich córki. Kobiety opłakują śmierć swoich bliskich. W lewym rogu za Brutusem znajdują się wynoszone ciała jego synów niesione przez żołnierzy. Pomieszczenie, w którym dzieje się akcja jest oparte na kolumnadzie, wnętrze jest surowe - meble stoją na gołych płytach kamiennych. Wokół kobiet znajdują się dwa krzesła oraz stolik. W tle za kobietami znajduje się biała płachta, która zawieszona jest na kolumnadzie.

R1H3ssLjEe4jU

Obraz autorstwa Jacquesa Louisa Davida pod tytułem „Porwanie Sabinek” przedstawia scenę ataku obcych wojsk na miasto. Łupem okazują się bezbronne kobiety oraz ich dzieci. Nadzy mężczyźni atakują i porywają kobiety. Na pierwszym planie znajduje się młoda, blondwłosa kobieta zasłaniająca piersiami kobiety oraz mężczyzn. W środkowej części znajduje się kobieta klęcząca na ziemi, która bawi się z dziećmi. W lewym rogu znajduje się nagi mężczyzna z mieczem oraz tarczą jest to Tytus Tacjusz. Mężczyzna trzymany jest za nogę przez Hersylię, kobietę tuląca dziecko do piersi. Na drugim planie widoczna jest scena, w której kobieta unosi swoje dziecko ponad bitewny tumult. Po prawej stronie obrazu znajduje się nagi mężczyzna w ręku trzymający łuk oraz tarczę jest to Romulus. Na obrazie panuje bitewna zawierucha. W oddali widoczny jest dym oraz obwarowana wysokim murem twierdza.

Antonio_Canova

Antonio Canova

Tekst zawiera informacje na temat artystycznych źródeł twórczości Antoniego Canovy [czytaj: antoniego kanowy] wraz z omówieniem tematyki i analizą rzeźby Amor i Psyche.

R1RVqh2xmGX56

Ilustracja prezentuje rzeźbę autorstwa Antonio Canovy pod tytułem „Amor i Psyche”. Dzieło przedstawia scenę romantycznego pocałunku dwóch osób – mężczyzny i kobiety. Półnaga kobieta leży na poduszce w pozycji półleżącej oparta o mężczyznę obejmując dłońmi głowę Amora, który został przedstawiony jako młody mężczyzna, o krótkich włosach i szczupłej budowie ciała. Na jego plecach widoczne są duże anielskie skrzydła. Amor przybliża swoje usta do ust kobiety i ją całuje.

Akademizm_europejski

Akademizm europejski

Tekst związany jest z akademizmem europejskim. Zawiera źródła stylu oraz omówienie jego cech na podstawie wybranych dzieł różnych artystów.

RVS5oUIp3ZWfI

Obraz Henryka Siemiradzkiego pod tytułem „Dirce chrześcijańska”. W centrum obrazu widoczny jest martwy byk, który ma wbitą szpadę z przywiązaną do niego chrześcijańską męczennicą – młodą i nagą blond kobietą. Kobieta leży na byku, pod kobietą i wokół bioder znajduje się biała tkanina. Obok umierającej męczennicy stoi mężczyzna w bogato zdobionej szacie – Neron. Po prawej stronie obrazu znajdują się niewolnicy ubrani w krótkie białe tuniki, uzbrojeni we włócznie i widły, obok których znajduje się wejście na arenę. Po lewej stronie obrazu obok Nerona znajdują się jego żołnierze niosący lektykę. Na drugim planie po prawej stronie na trybunach siedzą ludzi, którzy oglądali wydarzenie. W tle obrazu znajdują się budowle oraz kolumnady.

RvQ0VeiCGLOOC

Dzieło Williama‑Adolphe Bouguereau pod tytułem „Narodziny Wenus”. W centrum obrazu widoczna jest stojąca na muszli, młoda, rudowłosa i naga kobieta. Kobieta stoi z rękoma podniesionymi do góry, którymi poprawia swoje włosy. Po lewej stronie obrazu znajdują się dwa centaury, jeden z nich trzyma w ramionach nimfę, a drugi dmie w muszlę. Po prawej stronie znajdują się dwie nimfy i centaur dmący w muszle oraz kupidyny ujeżdżający delfiny. W tle obrazu znajduje się latający tłum kupidynów, za którymi znajdują się chmury.

RK0JlG7dvvmkW

Dzieło Alexandre Cabanela pod tytułem „Narodziny Wenus”. W centrum obrazu widoczna jest młoda leżąca, naga, rudowłosa kobieta, która unosi się na falach oceanu. Kobieta zdaje się odpoczywać. Jedną dłoń ma ułożoną pod głowę, a drugą zasłania swoją twarz od słońca. Nad Wenus latają nagie kupidyny. Dwaj z nich dmą w muszle. W oddali znajduje się ląd. W tle obrazu znajduje się błękitne niebo.

Jean_Francois_Millet

Jean‑François Millet

W poniższym tekście zawarte są informacje na temat twórczej drogi i cech malarstwa Jeana‑Françoisa Milleta [czytaj: żą‑fransua mileta] na tle opinii o artyście jako „malarzu chłopskim”.

R19zy9EhOGpoi

Obraz Jean‑Françoisa Milleta pod tytułem „Człowiek z motyką” przedstawia zmęczonego mężczyznę w średnim wieku, który pracuje na polu. Ubrany jest w koszulę z długim rękawem oraz niebieskie spodnie. W dłoniach trzyma motykę, którą obrabia pole. W oddali po lewej stronie widoczne są paleniska, z których unosi się dym, a po prawej łąka z usypanymi na niej dwoma kopcami. W tle widać szare niebo.

Poniższy tekst zawiera opis tematu oraz analizę dzieła „Pastuszka”.

R1UcFT0JLG7cu

Dzieło autorstwa Jean‑Françoisa Milleta pod tytułem „Pastuszka” przedstawia młodą kobietę siedzącą na żerdzi tworzącej ogrodzenie. Kobieta ma brązowe włosy ukryte pod białym czepkiem, ubrana jest w długi płaszcz i niebieską suknię sięgającą do kostek. Kobieta pilnuje pasącego się bydła. Po lewej stronie kobiet przy ogrodzeniu znajduje się bydło. Portret kobiety został wykonany na tle zielonych krzewów oraz błękitnego nieba.

Marcel_Duchamp

Marcel Duchamp

O charakterystyce buntowniczego nurtu dada pisze Michel Sanouillett [czytaj: miszel sanuje] w poniższym fragmencie tekstu.

Informacje o poglądach na sztukę czołowego przedstawiciela dadaizmu Marcela Duchampa [czytaj marsela dusząpa] zawiera poniższy tekst.

Andrzej_Wroblewski

Andrzej Wróblewski

Tekst poniżej jest fragmentem wspomnień Andrzeja Wajdy o malarstwie Andrzeja Wróblewskiego, w których reżyser krótko wskazuje egzystencjalny wpływ tematyki dzieł artysty ma środki malarskie. Tekst porusza także o autobiograficznych odniesieniach w dziełach Andrzeja Wróblewskiego.

Magdalena_Abakanowicz

Magdalena Abakanowicz

Poniżej zamieszczone są fragmenty wypowiedzi Magdaleny Abakanowicz, udzielone w wywiadzie dla Magdaleny Baran. Artystka rozważa w nich egzystencjalny problem zawarty w instalacji Plecy.

R1dQVrCPDdiLh

Praca Magdaleny Abakanowicz pod tytułem „Abakan 27” przedstawia prostokątny fragment tkaniny, na którym autorka umieściła nici wyglądem przypominające włosy. Nici są w dwóch kolorach – czarnym i czerwonym. Pomiędzy nićmi widoczne są dwa fragmenty materiału, o kształcie dwóch półkul – jednej większej, drugiej mniejszej.

R5a0OvLMhk10j

Praca Magdaleny Abakanowicz pod tytułem „Plecy” przedstawia grupę figur, które kształtem przypominają siedzących ludzi pozbawionych kończyn i głów. Faktura figur wyglądem przypomina pogniecioną tkaninę. Figury zwrócone są plecami do widza. Instalacja stoi na jasnej podłodze w pomieszczeniu o okrągłych ścianach z cegły.

Performance

Performance

Tekst jest próbą wyjaśnienia, czym jest performance [czytaj: performens] jako działanie artystyczne, na czym polega oraz jaką rolę ogrywa w nim teraźniejszość.

RDPvhPwRN4ZHZ

Fotografia Zbigniewa Warpechowskiego pod tytułem „Dialog z rybą” jest utrzymana w czarno- białych barwach i przedstawia siedzącego półnagiego mężczyznę o średniej długości włosach i krótkim zaroście. Performer trzyma w dłoniach rybę, na którą spogląda z otwartymi ustami, jakby do niej mówił.

Poniżej znajdują się fragmenty wywiadu Roberta Mazurka ze Zbigniewem Warpechowskim, w którym artysta odpowiada na pytania o odbiorze organizowanych performansów i wyjaśnia sens swoich wystąpień.

Cwiczenia

Ćwiczenia

Ćwiczenie 7

Na podstawie tekstów źródłowych, a także zawartych w materiale dzieł, opisz, czym charakteryzował się dadaizm.

RJlzPEEjrKTqt

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

W swojej odpowiedzi możesz zawrzeć charakterystyczne elementy czy techniki, które były wykorzystywane przez dadaistów.

Pokaż odpowiedź

Przykładowa odpowiedź:

Dadaiści odeszli od realistycznego przedstawiania dzieł. Nie lubili też statycznego porządku. W swoich pracach wykorzystywali na przykład przedmioty ready‑made, które osiągały status dzieła sztuki poprzez wybór artysty. Charakterystyczną techniką dla dadaizmu była technika kolażu.

3

Ćwiczenie 7

Na podstawie załączonych ilustracji dokonaj opisu i analizy planu, bryły budowli i jej wnętrza.

RAQAok4B8Z68X

ilustracja do ćwiczenia nr 7, online‑skills, CC BY 3.0

RpuFjTkgMgDT7

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Odszukaj w treści lekcji (dział „Sztuka wczesnego średniowiecza”), jak wygląda analiza architektury.

Pokaż odpowiedź

Przykładowe rozwiązanie zadania:

Plan i układ przestrzenny:

• Układ trójnawowej bazyliki z dwoma chórami i dwoma transeptami, do których przylegają ośmioboczne wieżyczki ze schodami;

• plan oparty na symetrii;

• na skrzyżowaniu nawy głównej z transeptami zostały umieszczone masywne kwadratowe wieże;

• apsydy z transeptami znajdują się po części wschodniej i zachodniej (symetryczny charakter kościoła);

• modułowość (powtarzający się kwadrat);

• apsyda z transeptem znajdują się zarówno w części wschodniej, jak i zachodniej.

Bryła:

• bryła zwarta, masywna, złożona z elementów geometrycznych;

• równowaga między elementami pionowymi budowli, a jej poziomymi elementami;

• spiętrzenie budowli - nawy boczne niższe od głównej;

• budowla dwuchórowa.

Wnętrze:

• nawa główna oddzielona jest od naw bocznych arkadami o zmiennym systemie podpór (dwie kolumny i filar);

• kolumny z kapitelami dekorowanymi rzeźbiarsko;

• strop nawy głównej pokryty jest polichromią;

• okna nad arkadami – źródło światła w nawie środkowej;

• dekorowane, dwubarwne łuki.

Slownik

Słownik pojęć

• encyklopedia.pwn.pl

• sjp.pwn.pl

Notatki ucznia

Galeria

Galeria

R1dr9uLhvFbEn

Rzeźba pod tytułem „Gal zabijający żonę” przedstawia stojącego nagiego mężczyzny po lewej oraz trzymaną przez niego, klęczącą kobietę, ubraną w długie szaty po prawej. Mężczyzna ma gęste średniej długości włosy i atletyczną budowę ciała. Odwraca głowę w swoją prawą stronę i prawą ręka wbija sobie nóż w klatkę piersiową. Lewą ręką trzyma lewe ramię opadającej z sił i osuwającej się na ziemie kobiety.

RD2YLoYjN3lEm

Fotografia „Ołtarz pergamoński” przedstawia tytułową budowlę, która znajduje się w Muzeum Pergamońskim w Berlinie. Budowla składa się z kolumnady stojącej na wysokim podeście, na którym widoczne są płaskorzeźby prezentujące sceny mitologiczne. Budowla ma kształt prostokątnej budowli z dwoma wysuniętymi bocznymi skrzydłami. Kolumnada posiada dwadzieścia dwa rzędy. Do ołtarza prowadzą schody, na których odpoczywają turyści. Wokół budowli stoją ludzie podziwiający eksponaty oraz sam ołtarz.

R15CkFD2vpiGu

Fotografia pod tytułem „Fryz przedstawiający sceny z gigantomachii” i przedstawia fryz, na którym znajdują się płaskorzeźby grupy osób. Każda z postaci ma ciało o atletycznej budowie. W centrum znajduje się Zeus, czyli najwyższy bóg z mitologii greckiej. Stoi wyprostowany i przepasany w dolnych partiach ciała szatami. Na prawo od niego są dwaj nadzy mężczyźni. Pierwszy jest odwrócony do widza przodem, drugi tyłem, jeden opiera się plecami o ścianę, a drugi opiera się ramionami, twarzą do ściany. Fryz wygląda na zniszczony. Większa część elementów została oderwana lub rozbita. Fryz został wykonany z jasnego kamienia.

R1F7OLr13mT0j

Rzeźba pod tytułem „Nike z Samotraki” przedstawia pozbawiony głowy pomnik młodej kobiety ubranej w suknię sięgającą do ziemi. Z pleców kobiety wystają duże skrzydła. Pomnik stoi na cokole obok białej ściany.

R1CwP209zGKTe

Fotografia przedstawia budynek – Hagia Sophia, który znajduje się w Stambule. Monumentalny budynek ma blado‑różowe ściany oraz cztery spiczaste wieże. Budynek znajduje się w centralnej części fotografii. Dach budynku zwieńczony jest kopułą, na której umieszczona została złota iglica. Wieże rozmieszczone są po prawej i lewej stronie kopuły. Przed budynkiem znajduje się plac a po prawej stronie budynku drzewa. W tle ilustracji znajduje się niebieskie niebo.

RgOSIfExBY2R7

Fotografia przedstawia budynek bazyliki, który składa się z trzech kondygnacji. Budynek ma kształt prostokąta. Na górnej części znajduje mniejszy dobudowany budynek. Na fotografii widocznych jest trzynaście okien. Budynek ma brązowe ceglane ściany oraz czerwoną dachówkę. Przed budynku widoczna jest kostka brukowa oraz spacerujący po niej ludzie.Fotografia przedstawia wnętrze bazyliki z widokiem na empora oraz bogato zdobione sklepienie prezentujące postacie świętych. W środkowej części znajdują się kolumnady oraz kolumny.

RvT624i8dAksM

Fotografia przedstawia widok na bryłę Kaplicy pałacowej Karola Wielkiego w Akwizgranie. Budynek kaplicy składa się z dwóch kondygnacji oraz wysokiego dachu, na którym znajduje się dzwonnica. Kaplica zbudowana jest z jasnego kamienia, zaś sam dach to szara dachówka, która wpasowuje się do koloru budynku. Obok kaplicy widoczny jest plac i drzewa oraz odpoczywający ludzie. Fotografia została wykonana w lekko pochmurny dzień.

R1WF2PtWxYB1v

Ilustracja przedstawia widok na wnętrze kaplicy pałacowej Karola Wielkiego w Akwizgranie. Wnętrze kaplicy charakteryzuje się wysokim sufitem, na którym znajdują się malowidła prezentujące świętych postaci. Budynek posiada pięć kondygnacji. Na dole ilustracji znajdują się ludzie, stojący przy ławkach oraz zdobione kolumnady. Na wysokości kolumnady znajduje się złoty zdobiony żyrandol. Kondygnacja wyżej przedstawia zdobione kolumnady, pomiędzy którymi znajdują się kolumny. Kolejna kondygnacja wyżej przedstawia kolumnady oraz kolumny między nimi. Kolejna kondygnacja wyżej przedstawia trzy okna, pomiędzy którymi znajdują się namalowani mężczyźni w długich białych szatach. N samej górze znajdują się namalowani mężczyźni stojący w rzędzie ubrani w białe szaty, nad nimi widoczne są czerwone okręgi.

RNZAR43lP9R88

Ilustracja przedstawia widok na bryłę i wnętrze kościoła św. Michała. Ilustracja została podzielona na dwie części. Z lewej strony znajduje się widok na bryłę kościoła, który został zbudowany z trzech rodzajów cegłówki – jasnej, pomarańczowej oraz brązowej. Budynek posiada dwa różne dachy – czerwoną (na nawie głównej) oraz zieloną (na wieżach i apsydzie). Kościół ma dwie kondygnacje oraz cztery widoczne wieże, dwie wysokie strzeliste, oraz dwie krótsze. Budynek stoi na placu, koło żwirowej ścieżki i uschniętego drzewa. Z prawej strony przedstawiono widok na wnętrze kościoła. Posiada on bogato zdobiony sufit, na którym obecne są malowidła z wizerunkiem świętych.

RO4Q2lvricuB4

Obraz autorstwa Albrechta Dürera pod tytułem „Autoportret” przedstawia postać Albrechta Dürera – mężczyzny w średnim wieku, o długich kręconych włosach sięgających do barków. Na jego głowie widoczny jest czarno‑biały czepek. Dürer ubrany jest w białą koszulę z biało‑czarnymi rękawami. W tle Dürer uwiecznił widok z okna – góry. Na dole obrazka znajduje się podpis autora.

Rkp2x8j5hS69X

Obraz autorstwa Albrechta Dürera pod tytułem „Adam i Ewa” przedstawia biblijne postacie pierwszych ludzi. Z lewej strony znajduje się młody, nagi mężczyzna o długich ciemnych włosach i atletycznej budowie ciała. Stoi on w lekkim rozkroku, w jednej dłoni trzyma gałązkę jabłoni, którą zakrywa genitalia. Z prawej strony znajduje się postać młodej kobiety o długich jasnych włosach. Ewa stoi ze skrzyżowanymi nogami, w jednej dłoni trzyma gałązkę jabłoni, która zasłania jej genitalia, w drugiej dłoni trzyma jabłko. Przy gałązce trzymanej przez Ewę znajduje się zwisająca tabliczka z tekstem napisanym w języku łacińskim. Po prawej stronie kobiety znajduje się drzewo, z którego gałęzi zwisa wąż. Tło obrazka jest czarne.

R1dLGXjoqxNjd

Obraz autorstwa Albrechta Dürera pod tytułem „Portret Hieronima Holzschuhera” przedstawia postać mężczyzny w podeszłym wieku o długich siwych włosach i bujnym zaroście. Hieronim Holzschuher spogląda się na widza dużymi jasnymi oczami, ubrany jest w gruby ciemny kożuch. Mężczyzna jest przedstawiony do ramion. Tło obrazu jest niebieskie.

Rsy7JHHtjPYR5

Obraz autorstwa Albrechta Dürera pod tytułem „Czterej Apostołowie” przedstawia postacie czterech mężczyzn – apostołów. Obraz podzielony został na dwie części – lewą oraz prawą. Z lewej strony obrazu stoją dwaj apostołowie, jeden w średnim wieku (na pierwszym planie) oraz jeden w podeszłym wieku (w tle). Obaj mężczyźni ubrani są w sięgające do ziemi szaty. Ten młodszy ubrany jest w czerwono‑zieloną szatę. Z prawej strony są także dwaj apostołowie – obaj są w podeszłym wieku. Jeden z nich (na pierwszym planie) ubrany jest w długą białą szatę a za nim znajduje się mężczyzna, któremu widoczna jest tylko głowa, ponieważ jego czarna szata stopiła się z czarnym kolorem tła. Mężczyźni stojący na pierwszym planie trzymają w dłoniach księgi.

R1dUk76xpBzLC

Obraz autorstwa Jacquesa‑Louisa Davida pod tytułem „Przysięga Horacjuszy” przedstawia grupę osób na placu. Z lewej strony umieszczono trzech żołnierzy – trzech młodych mężczyzn składa przysięgę, czwarty, stojący na środku wyraźnie starszy od nich trzyma w dłoniach trzy miecze. Starszy mężczyzna stoi plecami do kobiet. W prawym rogu obrazu znajdują się dwie kobiety. Kobiety są smutne, opierają się o siebie, mają zamknięte oczy. Na drugim planie siedzi matka z dwójką dzieci, która czule je przytula. W tle obrazu znajdują się kolumnady.

Rf2uDKRNtonPf

Obraz autorstwa Jacquesa‑Louisa Davida pod tytułem „Śmierć Sokratesa” przedstawia grupę osób przebywających w ciemnym pokoju. Z lewej strony, na krześle siedzi mężczyzna w podeszłym wieku o siwych włosach i bujnym zaroście, ubrany w szare długie szaty. Mężczyzna jest przygnębiony wydanym wyrokiem wydanym na Sokratesa, obok niego znajdują się częściowo rozwinięte papierowe zwoje. W centralnej części obrazu znajduje się Sokrates siedzący na łóżku, któremu podawana jest cykuta. Po prawej stronie obrazka przy Sokratesie znajdują się jego uczniowie, którzy płaczą. Z lewej strony w oddali widać osoby, które wydały wyrok na Sokratesa. Mężczyźni w oddali przyglądają się sytuacji.

R181IDNpAHEPr

Obraz autorstwa Jacquesa‑Louisa Davida pod tytułem „Liktorzy przynoszą Brutusowi ciała jego synów”. Praca przedstawia scenę wnoszenia ciał synów Brutusa. Na pierwszym planie widoczny jest mężczyzna w średnim wieku o krótkich włosach i krótkim zaroście siedzący na krześle. Jest to Brutus. Po prawej stronie obrazu znajduje się żona Brutusa oraz ich córki. Kobiety opłakują śmierć swoich bliskich. W lewym rogu za Brutusem znajdują się wynoszone ciała jego synów niesione przez żołnierzy. Pomieszczenie, w którym dzieje się akcja jest oparte na kolumnadzie, wnętrze jest surowe - meble stoją na gołych płytach kamiennych. Wokół kobiet znajdują się dwa krzesła oraz stolik. W tle za kobietami znajduje się biała płachta, która zawieszona jest na kolumnadzie.

R1H3ssLjEe4jU

Obraz autorstwa Jacquesa Louisa Davida pod tytułem „Porwanie Sabinek” przedstawia scenę ataku obcych wojsk na miasto. Łupem okazują się bezbronne kobiety oraz ich dzieci. Nadzy mężczyźni atakują i porywają kobiety. Na pierwszym planie znajduje się młoda, blondwłosa kobieta zasłaniająca piersiami kobiety oraz mężczyzn. W środkowej części znajduje się kobieta klęcząca na ziemi, która bawi się z dziećmi. W lewym rogu znajduje się nagi mężczyzna z mieczem oraz tarczą jest to Tytus Tacjusz. Mężczyzna trzymany jest za nogę przez Hersylię, kobietę tuląca dziecko do piersi. Na drugim planie widoczna jest scena, w której kobieta unosi swoje dziecko ponad bitewny tumult. Po prawej stronie obrazu znajduje się nagi mężczyzna w ręku trzymający łuk oraz tarczę jest to Romulus. Na obrazie panuje bitewna zawierucha. W oddali widoczny jest dym oraz obwarowana wysokim murem twierdza.

RN6hIjAqKz1k4

Ilustracja interaktywna prezentuje rzeźbę autorstwa Antonio Canovy pod tytułem „Amor i Psyche”. Dzieło przedstawia scenę romantycznego pocałunku dwóch osób – mężczyzny i kobiety. Półnaga kobieta leży na poduszce w pozycji półleżącej oparta o mężczyznę obejmując dłońmi głowę Amora, który został przedstawiony jako młody mężczyzna, o krótkich włosach i szczupłej budowie ciała. Na jego plecach widoczne są duże anielskie skrzydła. Amor przybliża swoje usta do ust kobiety i ją całuje.

RCtvbkC3Jnk5w

Ilustracja interaktywna prezentuje rzeźbę autorstwa Antonio Canovy pod tytułem „Napoleon jako Mars”. Przedstawia ona młodego nagiego mężczyznę, którego genitalia zostały zakryte figowym liściem. Przez lewe ramię przewiesił płaszcz. Ma atletyczną budowę ciała i krótkie włosy. W prawej dłoni trzyma figurę bogini Nike stojącą na złotej kuli, w lewej - laskę. Na prawo od postaci stoi pień drzewa, na którym wisi pas od zbroi i miecz. Rzeźba została wystawiona w pomieszczeniu obok kamiennych schodów z bogato zdobioną złotą balustradą.

RepQoaEZAzvCm

Ilustracja interaktywna prezentuje rzeźbę autorstwa Antonio Canovy pod tytułem „Paulina Borghese jako Wenus” i przedstawia młodą półnagą kobietę leżącą na prawym boku na szezlongu. Kobieta ma długie włosy spięte w kok, jedną dłonią podtrzymuje głowę, w drugiej trzyma jabłko. Ma ona odkryte piersi, zaś od bioder do kolan okryta jest materiałem. W tle widoczne są inne rzeźby wystawione na ekspozycji.

RVS5oUIp3ZWfI

Obraz Henryka Siemiradzkiego pod tytułem „Dirce chrześcijańska”. W centrum obrazu widoczny jest martwy byk, który ma wbitą szpadę z przywiązaną do niego chrześcijańską męczennicą – młodą i nagą blond kobietą. Kobieta leży na byku, pod kobietą i wokół bioder znajduje się biała tkanina. Obok umierającej męczennicy stoi mężczyzna w bogato zdobionej szacie – Neron. Po prawej stronie obrazu znajdują się niewolnicy ubrani w krótkie białe tuniki, uzbrojeni we włócznie i widły, obok których znajduje się wejście na arenę. Po lewej stronie obrazu obok Nerona znajdują się jego żołnierze niosący lektykę. Na drugim planie po prawej stronie na trybunach siedzą ludzi, którzy oglądali wydarzenie. W tle obrazu znajdują się budowle oraz kolumnady.

RvQ0VeiCGLOOC

Dzieło Williama‑Adolphe Bouguereau pod tytułem „Narodziny Wenus”. W centrum obrazu widoczna jest stojąca na muszli, młoda, rudowłosa i naga kobieta. Kobieta stoi z rękoma podniesionymi do góry, którymi poprawia swoje włosy. Po lewej stronie obrazu znajdują się dwa centaury, jeden z nich trzyma w ramionach nimfę, a drugi dmie w muszlę. Po prawej stronie znajdują się dwie nimfy i centaur dmący w muszle oraz kupidyny ujeżdżający delfiny. W tle obrazu znajduje się latający tłum kupidynów, za którymi znajdują się chmury.

RK0JlG7dvvmkW

Dzieło Alexandre Cabanela pod tytułem „Narodziny Wenus”. W centrum obrazu widoczna jest młoda leżąca, naga, rudowłosa kobieta, która unosi się na falach oceanu. Kobieta zdaje się odpoczywać. Jedną dłoń ma ułożoną pod głowę, a drugą zasłania swoją twarz od słońca. Nad Wenus latają nagie kupidyny. Dwaj z nich dmą w muszle. W oddali znajduje się ląd. W tle obrazu znajduje się błękitne niebo.

RPYo8VzVo7O8h

Dzieło Hansa Makarta pod tytułem „Pięć zmysłów” podzielone jest na pięć pionowych części, z których każda przedstawia nagą kobietę. Kobiety pozują przy drzewach w czasie różnych pór roku. Każda z nich symbolizuje jeden ze zmysłów. Pierwsza z lewej jest odwrócona tyłem, niesie w ramionach dziecko. Symbolizuje dotyk. Druga, odwrócona jest prawym bokiem, nastawia ucho trzymając przy nim rękę. Symbolizuje słuch. Trzecia kobieta odwrócona jest przodem do widza, wygina ciało lekko w prawą stronę i spogląda na swoje odbicie w trzymanym w lewej ręce lustrze. Symbolizuje wzrok. Czwarta kobieta stoi bokiem odchylając się lekko do tyłu trzyma w prawej ręce gałąź drzewa rosnącego za nią. Przysuwa do niej twarz i wącha porastające ją licznie kwiaty. Symbolizuje węch. Piąta kobieta odwrócona jest tyłem, wyciąga wysoko ręce w kierunku znajdujących się nad nią gałęzi drzewa i zrywa rosnące na jednej z nich jabłko. Symbolizuje smak.

R19zy9EhOGpoi

Obraz Jean‑Françoisa Milleta pod tytułem „Człowiek z motyką” przedstawia zmęczonego mężczyznę w średnim wieku, który pracuje na polu. Ubrany jest w koszulę z długim rękawem oraz niebieskie spodnie. W dłoniach trzyma motykę, którą obrabia pole. W oddali po lewej stronie widoczne są paleniska, z których unosi się dym, a po prawej łąka z usypanymi na niej dwoma kopcami. W tle widać szare niebo.

RpfgOAW92kYl0

Dzieło autorstwa Jean‑Françoisa Milleta pod tytułem „Pastuszka” przedstawia młodą kobietę siedzącą na żerdzi tworzącej ogrodzenie. Kobieta ma brązowe włosy ukryte pod białym czepkiem, ubrana jest w długi płaszcz i niebieską suknię sięgającą do kostek. Kobieta pilnuje pasącego się bydła. Po lewej stronie kobiet przy ogrodzeniu znajduje się bydło. Portret kobiety został wykonany na tle zielonych krzewów oraz błękitnego nieba.

R1O7rN3nZ6L6a

Praca Marcela Duchampa pod tytułem „Dane”: 1° wodospad 2° oświetlenie gazowe...” przedstawia dwie sceny. Z lewej strony, wnętrze budynku z widokiem na drewniane, połatane drzwi, w których znajdują się dwie dziury, przez które można zajrzeć na zewnątrz. Z prawej strony znajduje się nagie kobiece ciało leżące na łące. Kobieta leży na plecach a jej nogi znajdują się w rozkroku. Kobieta w lewej dłoni trzyma zapaloną lamę. W tle obrazu znajduje się las porośnięty drzewami.

R2FCb8ERTShII

Praca Marcela Duchampa pod tytułem „Koło rowerowe” przedstawia koło rowerowe z widelcem wetkniętym w biały drewniany stołek.

R1ZHu93CrVml9

Praca Raoula Hausmanna pod tytułem „Mechaniczna głowa” „Rozum naszych czasów” przedstawia drewnianą ludzką głowę, na której umieszczono następujące elementy: portfel przytwierdzony do prawego ucha, łańcuch rowerowy z zamkiem, tabliczkę z cyfrą 22, kawałek miary krawieckiej znajdujący się na środku czoła, naparstek na czubku głowy oraz linijkę przytwierdzoną do lewego ucha.

R1dQVrCPDdiLh

Praca Magdaleny Abakanowicz pod tytułem „Abakan 27” przedstawia prostokątny fragment tkaniny, na którym autorka umieściła nici wyglądem przypominające włosy. Nici są w dwóch kolorach – czarnym i czerwonym. Pomiędzy nićmi widoczne są dwa fragmenty materiału, o kształcie dwóch półkul – jednej większej, drugiej mniejszej.

R5a0OvLMhk10j

Praca Magdaleny Abakanowicz pod tytułem „Plecy” przedstawia grupę figur, które kształtem przypominają siedzących ludzi pozbawionych kończyn i głów. Faktura figur wyglądem przypomina pogniecioną tkaninę. Figury zwrócone są plecami do widza. Instalacja stoi na jasnej podłodze w pomieszczeniu o okrągłych ścianach z cegły.

R86MZpuJhuUZM

Obraz Andrzeja Wróblewskiego pod tytułem „Szofer niebieski” przedstawia wnętrze przedniej części pojazdu z dwoma siedzeniami i szybą. Na prawym siedzeniu siedzi przedstawiony tyłem kierowca. Przez szybę widoczna jest biała, oświetlona droga z czerwonym niebem. Wnętrze pojazdu i szofer namalowani są w odcieniach koloru niebieskiego, wszystkie elementy otoczone są czarną linią stanowiącą kontur.

R1ev57mnmEF4s

Obraz Andrzeja Wróblewskiego pod tytułem „Ukrzesłowienie I” przedstawia siedzącą na krześle kobietę w białej spódnicy, czerwonej bluzce i granatowej marynarce oraz zielonych rajstopach. Na nogach ma czarne buty. Kobieta nosi na szyi korale, jest zamyślona, a głowę ma lekko przechyloną w lewo. Obok kobiety stoi puste krzesło. Scena ukazana jest na tle błękitnej ściany.

RDPvhPwRN4ZHZ

Fotografia Zbigniewa Warpechowskiego pod tytułem „Dialog z rybą” jest utrzymana w czarno- białych barwach i przedstawia siedzącego półnagiego mężczyznę o średniej długości włosach i krótkim zaroście. Performer trzyma w dłoniach rybę, na którą spogląda z otwartymi ustami, jakby do niej mówił.

Bibliografia

• Białostocki J., Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa 2020.

• Dada 1915‑1923, opracowanie: Michael Sanouillett, Warszawa 1970.

• Damasiewicz W. , Andrzej Wróblewski w 10‑lecie śmierci. Referaty i głosy w dyskusji z konferencji w Rogalinie 4 maja 1967 r., Poznań 1971.

• Historia sztuki od starożytności do postmodernizmu, redakcja: Claude Frontisi, Warszawa 2006.

• Honour H., Fleming J., Historia sztuki świata, Warszawa, 2006.

• Kultura Liberalna nr 78 (28/2010) z 6 lipca 2010 r.

• Magdalena Abakanowicz, Tkanina, rzeźba, rysunek, Aukcja 8 listopada 2018 Warszawa, Katalog Desa Unicom.

• Makowiecka E., Sztuka grecka, Warszawa 2006.

• Patriotyzm sacrum, sztuka, Perspektywy kultury, numer 11 (2/2014).