RwVFOvUFYzeN4

Terribilità w Sądzie Ostatecznym na ścianie Kaplicy Sykstyńskiej

Ważne daty

1503 – Wybór papieża Juliusza II

1533 – zlecenie Michałowi Aniołowi wykonania fresku przedstawiającego Sąd Ostateczny na ścianie ołtarzowej Kaplicy Sykstyńskiej przez Papieża Klemensa VII

1534 – Śmierć papieża Klemensa VII i wybór Pawła III

1536‑1541 – lata pracy nad Sądem Ostatecznym w Kaplicy Sykstyńskiej

1545‑1563 – Sobór Trydencki

1564 – śmierć Michała Anioła

1564 – przemalowanie fresku Michała Anioła przez Daniele’a da Volterra

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

Rkk2K9rQz9sN6
Scenariusz zajęć do pobrania.

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi osiągnięciami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

II.1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;

II.10. określa funkcję dzieła i wskazuje jej wpływ na kształt dzieła;

II.11. rozpoznaje gatunek artystyczny, który dzieło reprezentuje;

II.13.c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

II.15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;

II.16. rozpoznaje podstawowe motywy ikonograficzne, świętych chrześcijańskich, bogów greckich i alegorie wybranych pojęć na podstawie atrybutów;

II.18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

II.2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

II.3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

II.5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;

II.8. wymienia różne funkcje dzieł sztuki, takie jak: sakralna, sepulkralna, estetyczna i dekoracyjna, dydaktyczna, ekspresywna, użytkowa, reprezentacyjna, kommemoratywna, propagandowa, kompensacyjna, mieszkalna i rezydencjonalna, obronna, magiczna;

II.9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

III.1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

III.2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;

III.3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

III.5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);

III.7. w przypadku słynnych artystów, takich jak np. Michał Anioł, Tycjan, Rembrandt, Renoir, van Gogh, Picasso – porównuje dzieła powstałe w różnych fazach ich twórczości;

III.8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką, techniką wykonania. Uczeń:

IV.2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

IV.4.a) w malarstwie: enkaustyka, mozaika, witraż, fresk, tempera, malarstwo olejne, pastel, malarstwo akwarelowe, akrylowe,

IV.6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

IV.7. rozpoznaje i nazywa technikę artystyczną zastosowaną przy wykonywaniu dzieła;

IV.8. wiąże technikę wykonanego dzieła z jego funkcją (fresk, miniatura, malarstwo tablicowe, sztalugowe);

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

V.2. zna najistotniejszych fundatorów, mecenasów i marszandów, na których zlecenie powstawały wybitne dzieła sztuki;

V.4. łączy dzieło z fundatorem, mecenasem lub marszandem, dla którego powstało.

Nauczysz się

określać genezę fresku Michała Anioła sąd Ostateczny;

omawiać poszczególne sceny fresku;

omawiać dzieło Michała Anioła w kontekście sposobu ujęcia tematu;

rozpoznawać postacie z Sądu Ostatecznego;

dokonywać analizy formalnej dzieła.

Terribilità w Sądzie Ostatecznym

RhdYHI8eEMXfR
Audiobook „Terribilità w Sądzie Ostatecznym”. W 1541 r., po kilku latach pracy, Michała Anioł ukończył wielki Sąd Ostateczny w Kaplicy Sykstyńskiej, swe najbardziej niezwykłe dzieło malarskie. Niespotykana dotąd ekspresja i dramaturgia, widoczne zarówno w sposobie budowania kompozycji, jak i w poszczególnych postaciach, czyni zeń jedno z najbardziej oryginalnych przedstawień tego tematu w sztuce europejskiej. Nie jest to już dzieło renesansu, ale kolejnego stylu – manieryzmu. Zamkniętą, zrównoważoną i harmonijną kompozycję, typową dla renesansu, zastąpiła kompozycja dynamiczna i rozproszona, oparta na wielokierunkowym ruchu. Jej struktura jest złożona i pozornie niejasna. Brak w niej porządkujących podziałów architektonicznych, zastosowanych przez artystę we wcześniejszym wielkim dziele malarskim, sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej. Spiętrzona scena jest pełna dynamiki i ruchu, ciała ukazane w dramatycznych, pełnych napięcia pozach, co uzyskano dzięki zastosowaniu skrótów perspektywicznych i oparcia układu wielu postaci na schemacie linii przekątnych. Wszystko to przydaje dziełu monumentalności i ekspresji, wzbudzając lęk i podziw, zgodnie z zasadą terribilità. Uważne spojrzenie pozwala jednak odkryć zasady porządkujące kompozycję wielkiego fresku. Jej głównym punktem jest Chrystus, wokół którego wiruje tłum postaci. Chrystus pojawia się jako najwyższy i groźny sędzia, nieodwołalnie rozstrzygający o losach zmartwychwstałych. Jego wizerunek zrywa z obowiązującą ikonografią, przedstawiając postać zbliżoną do antycznego bóstwa. Twarz Chrystusa nawiązuje zresztą wprost do słynnej rzeźby, Apolla Belwederskiego. Fresk należy czytać przesuwając wzrok od postaci Chrystusa ku okalającym ją kolejnym kręgom. Tuż obok malarz przedstawił jakby zlęknioną Marię, na którą jako na orędowniczkę, błagalnie patrzą grzesznicy. Maria to nie tylko Matka Boża, ale również symbol Kościoła. Matkę i Syna otacza krąg świętych. Wśród nich znaleźli się św. Wawrzyniec i św. Bartłomiej, patroni kaplicy. Poza świętymi są tu również postacie ze Starego Testamentu. Powyżej centralnej strefy, w lunetach, ukazani zostali aniołowie trzymający narzędzia męki Chrystusa: krzyż, koronę cierniową i kolumnę biczowania. Artysta przedstawił ich bardzo dynamicznie, jakby zlatujących z niebios, w kierunku centrum kompozycji. Poniżej postaci Chrystusa inni aniołowie dmą w trąby, budząc umarłych i wzywając ich na sąd. Po jednej stronie anioł ukazuje zbawionym księgę dobrych czynów, natomiast po drugiej - księgę złych uczynków. Zbawieni unoszą się ku niebu, potępieni – z wyrazem przerażenia na twarzach – spadają do otchłani. Tam czekają już na nich złe duchy, na czele z Charonem, którego postać artysta zaczerpnął z mitologii. Giorgio Vasari, uczeń Michała Anioła, pisał: z obrazu bije radość zbawionych i nędza potępionych. Niezwykła kompozycja i nagość od początku wzbudzały krytykę wielu osób. Jednym z nich był papieski Mistrz Ceremonii, Biagio da Cesena, który twierdził, że ukazane postacie pasują raczej do łaźni niż do kaplicy papieskiej. Dzieło jako niestosowne krytykował również wpływowy pisarz i satyryk, Pietro Aretino. Obydwaj zostali niezbyt przychylnie przedstawieni przez Michała Anioła w jego fresku, papieski Mistrz Ceremonii, ukazany wśród potępionych, otrzymał nawet ośle uszy. Dzięki opiece papieża Pawła III, Michał Anioł mógł dokończyć dzieło, jednak już za pontyfikatu Piusa IV poddano je cenzurze. W roku 1564, tuż po śmierci artysty i rok po zakończeniu Soboru Trydenckiego, Daniele da Volterra domalował wielu postaciom przepaski na biodrach, a niektórym nawet ubrania. Pomimo tego, wielki fresk pozostał inspiracją dla kolejnych pokoleń artystów.
Polecenie 1

W odniesieniu do audiobooka i znajomości biografii artysty, spróbuj dokonać syntezy dzieła i życia Michała Anioła.

RdogEMKRwtWeJ
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Szkice przygotowawcze i medalion Bertolda di Giovanniego

Pisarz Pietro Aretino proponował Buonarottiemu opracowanie programu ikonograficznego freskówFreskfresków, jednak artysta zrezygnował z oferty, by uniknąć ograniczeń i wykorzystać własny zamysł.  Zanim Michał Anioł przystąpił do realizacji na ścianie ołtarzowej Kaplicy Sykstyńskiej, wykonał wiele rysunków przygotowawczych. Pierwsza wersja nowego zlecenia znajduje się dziś w Bayonne. Jednak artysta zmienił koncepcję dzieła zleconego przez Klemensa VII, gdyż nie harmonizowała ona z oknami i freskami w lunetachLunetalunetach.

R5hU9pUvXLRge
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia pierwszy szkic Michała Anioła do Sądu Ostatecznego w Kaplicy Sykstyńskiej. Jest to rysunek. Na szarym tle ukazuje grupy postaci. W centrum znajduje się wyraźnie oddzielona od pozostałych postać Chrystusa. Ma podkreśloną muskulaturę i lewą rękę uniesioną do góry. Obok niego prawie niewidoczna postać Marii. Po prawej stronie u dołu dwie postacie siedzą tyłem do siebie. Powyżej nich są słabiej widoczne kłębowiska osób. Po lewej stronie od Chrystusa znajdują także słabiej widoczne, ułożone po skosie, kilka osób. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Szkic był pomocny w opracowaniu układu grupy w górnej części Sądu Ostatecznego. 2. Po lewej stronie Chrystusa można rozpoznać delikatny szkic figury Marii, na fresku koncepcja ta została odwrócona. 3. Naprzeciw Marii, na obłokach siedzą dwaj odwróceni do siebie mężczyźni, Mojżesz i Jozue, we fresku także zamieszczeni w innym miejscu. 4. Szkic zawiera główna myśl ukazania Chrystusa jako potępiającego grzeszników.
Michał Anioł, Rysunek przygotowawczy do górnej części Sądu Ostatecznego, Muzeum Bonnat, Bayonne, wikimedia.org, domena publiczna

Ważnym wzorem dla kompozycji fresku był medalion wykonany przez Bertolda di Giovanniego, przedstawiający scenę Sądu Ostatecznego i wskrzeszenia zmarłych. Górna część medalionu przypomina szkic z Bayonne. Napis na dole medalionu nawiązuje właśnie do wskrzeszenia w Dniu Sądu: ET IN CARNE MEA VIDEO DEUM SALVATOREM MEUM (Wlg Hi 19,26) [I zaś obleczon będę w skórę moję i w ciele moim oglądam Boga Mego

Heinrich Pfeiffer SJ, Kaplica Sykstyńska na nowo odkryta, Wyd. Biały Kruk 2008, s. 257).

RRXjAxpUejOEH
Ilustracja przedstawia rewers medalu Bertolda di Giovanniego „Sąd Ostateczny” o kształcie koła na tle kwadratowego pola. U góry jest otwór do zawieszenia. Medal ukazuje trzy grupy postaci, skomponowane jedna pod drugą. Pod postaciami u dołu na medalu znajduje się dekoracja w postaci półkolistej otoczki oraz napis. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W górnej części ukazany jest Chrystus jako Sędzia w otoczeniu aniołów z narzędziami Męki Pańskiej. 2. Pod Chrystusem aniołowie grają na trąbach. 3. Na wzgórzu dwaj aniołowie oddzielają dusze zbawionych od potępionych.
Bertoldo di Giovanni, „Sąd Ostateczny”, rewers, National Gallery of Art, Washington, pinimg.com, CC BY 3.0

Kompozycja fresku

Sąd Ostateczny jest testamentem artystycznym Michała Anioła. Oprócz ideowego przesłania fresk cechuje doskonała znajomość anatomii, dramatyzm w ujęciu scen, komplikacja ruchów i gestów postaci. Jednocześnie dzieło prezentuje grozę wydarzeń, w których nie ma miejsca na litość i przebaczenie. Jest to rozrachunek artysty z doczesnością życia, wyrażony za pomocą terribilitàTerribilitàterribilitàjak nie tylko kategorii estetycznej, która szczególnie była popularna w  XVI wieku. Słowo to w ujęciu Michała Anioła wyrażało siłę dramatyczną, ekspresję, zdolność wzbudzania zdumienia, połączoną z niezwykłością i indywidualizmem jego stylu. Groza u Michała Anioła pojawia się nie tylko w scenie samego Sądu, ale towarzyszy całemu przedstawieniu, jest obecna nawet w postawie Matki Boskiej, która odwraca się, nie mogąc patrzeć na wydarzenia. Ponadto fresk został prawie pozbawiony wizji Raju – Michał Anioł oparł swoją koncepcję na przedstawieniu scen skoncentrowanych wokół zmartwychwstania i potępienia. Michał Anioł poświęcił około 450 malarskich sesji. Dzieło zawiera ponad 400 postaci, które zostały skomponowane w dwóch kontrastujących sferach: trzyczęściowej niebiańskiej na górze oraz ziemskiej w części dolnej.

R15fdxFDZsxB3
Ilustracja przedstawia zarys koncepcyjny fresku „Sąd Ostateczny” Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej. Jest rysunkiem ukazującym kształt pola obrazowego w formie pionowego kwadratu, zakończonego od góry dwoma półkolami. Wewnątrz zamieszczone są kontury postaci oraz przerywane linie podziału. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Świat niebiański 2. Anioły z trąbami 3. Zmartwychwstanie 4. Błogosławieni wstępujący do nieba 5. Potępieni strącani do piekła
Podział kompozycyjny Sądu Ostatecznego Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej, 2.bp.blogspot.com, CC BY 3.0
RNFXyiKmdqqAY
Ilustracja przedstawia fresk Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej „Sąd Ostateczny”. Ma formę pionowego prostokąta. Ukazuje pośrodku Chrystusa, nagiego z uniesioną do góry lewą ręką. Z jego prawej strony znajduje się odwrócona Maria. Wokół nich zatacza krąg grupa postaci. Nad nimi przedstawieni są Aniołowie z atrybutami męki Pańskiej. Natomiast poniżej grupy z Chrystusem i Marią, pas postaci o skomplikowanych układach ciał. Wszystkie grupy przedstawione są na tle błękitnego nieba. Niektóre osoby znajdują się w powietrzu, inne na chmurach. W dolnej części, na tle krajobrazu, kolejna grupa osób z Charonem w łodzi. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ilustracja przedstawiająca anioły trzymające atrybuty Męki Pańskiej: krzyż i koronę cierniową oraz tekst: „Aniołowie w lewej lunecie”. 2. Ilustracja przedstawiająca anioły trzymające atrybut Męki Pańskiej - kolumnę biczowania oraz tekst: „Aniołowie w prawej lunecie”. 3. Ilustracja przedstawiająca anioły w locie z koroną cierniową oraz tekst: „Aniołowie pośrodku, pomiędzy lunetami”. 4. Ilustracja przedstawiająca nagiego, muskularnego Chrystusa z uniesioną prawą ręką oraz odwróconą od niego Marię oraz tekst: „Postać Jezusa jako sędziego i Matki Boskiej, u dołu po lewej stronie podobizna Vittoria Colonna”. 5. Ilustracja przedstawiająca muskularnego mężczyznę, siedzącego na obłoku i trzymającego skórę oraz tekst: „Święty Bartłomiej trzymający swoją skórę z podobizną Michała Anioła”. 6. Ilustracja przedstawiająca grupę muskularnych, nagich mężczyzn oraz kobiety w półakcie w dynamicznych pozach oraz tekst: „Rodzina Marii, po lewej Sybille i święte kobiety”. 7. Ilustracja przedstawiająca grupę świętych - muskularnych mężczyzn i kobiety w różnych, dynamicznych pozach – niektóre trzymające swoje atrybuty oraz tekst: „Grupa męczenników”. 8. Ilustracja przedstawiająca grupę nagich, muskularnych postaci, unoszących się w górę oraz tekst: „Przebudzone, wznoszące się ku niebu Dusze” 9. Ilustracja przedstawiająca krąg aniołów w locie na tle nieba, oraz tekst: „Siedmiu Aniołów Apokalipsy dmących w trąby”. 10. Ilustracja przedstawiającą postacie na tle pejzażu i unoszące się do góry oraz tekst: „Zmartwychwstanie. Z lewej stronie widoczny jest błogosławiący duszom ksiądz”. 11. Ilustracja przedstawiająca kłębowisko nagich postaci z prawej strony i samotną postać na chmurze z lewej oraz tekst: „Aniołowie walczący z potępieńcami, po lewej alegoria żalu za grzechy” 12. Ilustracja przedstawiającą postać stojącą z wiosłem w górze, w łodzi i grupę osób uciekających na ląd oraz tekst: „Charon na łodzi z przeklętymi duszami”.
Michał Anioł, Sad Ostateczny, Kaplica Sykstyńska, 1536–1541, wikimedia.org, domena publiczna
1
Polecenie 2

Wysłuchaj audycji radiowej Programu Drugiego Sąd Ostateczny. Michała Anioła wizja końca świata, zaprezentowanej w Polskim Radiu, w której z dr Grażyną Bastek rozmawia Michał Montowski. Zwróć uwagę na problemy poruszane przez historyka sztuki. Wynotuj informacje na temat sposobu przedstawienia postaci.

R14z7ubUV4bnx1
Ilustracja jest tłem do materiału dźwiękowego. Przedstawia fragment „Sądu Ostatecznego” Michała Anioła z Kaplicy Sykstyńskiej. Ukazuje w centrum Chrystusa z Marią. Jezus jest nagi i ma uniesioną lewą dłoń. Maria jest ubrana w czerwoną suknię i na kolanach ma niebieski płaszcz. Odwraca się od Syna. Otacza ich krąg postaci, nagich, muskularnych mężczyzn oraz kobiety. Wszystkie postacie pokazane są w dynamicznych pozach na tle błękitnego nieba. Po wybraniu ilustracji należy wysłuchać nagrania.
Sąd Ostateczny. Michała Anioła wizja końca świata, online-skills, CC BY 3.0
R1ITBOTSfTgNG
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Rs4zuJJmo2hdC
Ćwiczenie 1
Wskaż pierwszego zleceniodawcę Sądu Ostatecznego w Kaplicy Sykstyńskiej. Możliwe odpowiedzi: 1. Papież Klemens VII, 2. Papież Juliusz II, 3. Papież Leon X
RLZvygnEPjRBa
Ćwiczenie 2
Wskaż datę ukończenia pracy nad Sądem Ostatecznym. Odpowiedź - Tu uzupełnij
RwVa8hr0nVxkP
Ćwiczenie 3
Wybierz właściwe części kompozycyjne Sądu Ostatecznego Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej. Możliwe odpowiedzi: 1. Potępieni strącani do piekła, 2. Zwiastowanie, 3. Zmartwychwstanie, 4. Świat niebiański, 5. Wniebowstąpienie, 6. Wniebowzięcie, 7. Anioły z trąbami, 8. Błogosławieni wstępujący do nieba
R1EXlJ0V8yfj1
Ćwiczenie 4
Kto pracował nad powstaniem fresków w Kaplicy Sykstyńskiej?
R1dFhU2qramXf
Ćwiczenie 5
Podaj autora medalionu, będącego inspiracją dla Michała Anioła .
RZomJf8VbIutf
Ćwiczenie 6
Na podstawie wcześniej przedstawionych opisów fresku Michała Aniołą "Sąd Ostateczny" w Kaplicy Sykstyńskiej, podaj imię postaci, która trzyma skórę z podobizną Michałą Anioła.
Rde6GPhgFoyP7
Ćwiczenie 7
Wskaż, jakie dzieła określano pojęciem Terribilità: Możliwe odpowiedzi: 1. zaskakujące, 2. wyjątkowe, 3. klasyczne

Słownik pojęć

Fresk
Fresk

(al fresco, buon fresco) - technika malarstwa ściennego, polegająca na malowaniu na mokrym tynku (pokrytym kilkoma warstwami zaprawy) farbami z pigmentów odpornych na alkaliczne działanie wapna, rozprowadzonymi wodą deszczową; także malowidło wykonane tą techniką.

Luneta
Luneta

odcinek sklepienia kolebkowego, poprzeczny w stosunku do głównego sklepienia budynku

Terribilità
Terribilità

kategoria estetyczna określająca siłę wyrazu w dziełach Michała Anioła

Źródło:

https://sjp.pwn.pl

https://encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

Bibliografia

Heinrich Pfeiffer SJ, Kaplica Sykstyńska na nowo odkryta, Wyd.  Biały Kruk 2008

Blech B., Doliner R., Tajemnice kaplicy Sykstyńskiej, E. Hornowska (tłum.), Dom Wydawniczy REBIS 2009