Pojęcie i rodzaje systemów operacyjnych

An operating systemoperating systemoperating system is an integral and inseparable part of the computer system, without which the computer cannot be used.

R1JnjXrbGS6Mm1

Rysunek przedstawia Schemat warstw logicznych obrazujący relacje pomiędzy elementami systemu komputerowego. Na górze pomarańczowy prostokąt z napisem User ze strzałką w dół skierowaną do zielonego prostokąta z napisem Application. Zielony prostokąt łączy się strzałką z pomarańczowym na górze, i niebieskim z napisem Operating System na dole. Niebieski prostokąt łączy się z niebieskim na górze i brązowym z napisem Hardware na dole. Brązowy prostate łączy się tylko z niebieskim.

First computers allowed to run only one programme. Punch cards or magnetic tapes were used in order to enter the programme and data into the system. The role of the computer system at that time was limited to the use of the defined programming language – and that is why the programmes written in that specific language could be executed.

RQBDoEL5qvrLS1

Karta dziurkowana używana do wprowadzania programów do komputerów w dawnym Centrum Informatycznym Politechniki Wrocławskiej. Pożółkła ze starości prostokątna karta, z wydrukowanymi rzędami cyfr od góry 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9. Na karcie znajdują się prostokątne dziurki służące do kodowania informacji.

Relatively low speed of the input/output devices (card reading, printing) in comparison to the time of executing the programme by the computer resulted in low effectiveness of using the then very expensive computer.

Rcew7DJKrCSgF1

Na zdjęciu widoczny jest pokój, w oknach wiszą poziome żaluzje. Na pierwszym planie widać jeden z pierwszych komputerów Odra. Jest to duża szafa, w której znajdują się układy scalone łączone przewodami. Przed komputerem leży taśma perforowana - arkusze papieru.

The way to avoid this problem was to permanently upload to the computer memory the softwaresoftwaresoftware that manages hardware and the communication between the hardware and the user. Therefore, repeating these operations was not necessary while executing any user programme.

Another important thing was to notice that while performing input / output operations, the computer is significantly less loaded than during the execution of the programme itself. Hence the idea to use the computer processor for the execution of another programme, while executing the input/output operations. Such a feature of the concurrent execution of multiple tasks is called multitaskingmultitaskingmultitasking. The operating systemoperating systemoperating system gained the ability to manage the processor and memory so that multiple processes could use them simultaneously.

With the arrival of floppy disk drives and hard disks the operating systemoperating systemoperating system also began to manage the storage mediastorage mediastorage media and the data stored in them.

The next revolution in the design of operating systems was to enable several users to work on the same computer at the same time, which is called multiple accessmultiple accessmultiple access. User accounts, which allowed multiple users to conveniently use one computer, were introduced to desktop computers.

When first computer networks were launched, it was necessary to equip the operating system with network functionsnetwork functionsnetwork functions. In the initial stage all operating systems were text systems. It required knowing the commands entered by the user with the keyboard.

In order to make computers easier to operate for „computer laymen”, along the enhancement of computing powercomputing powercomputing power of the available computers, a graphical environment (GUI, i.e. graphical user interfaceinterfaceinterface) was introduced, which increased the efficiency and easiness of its use. With time basic applications were introduced to graphical operating systems, which enabled to carry out simple operations, e.g. a calculator, a text editor or a simple graphics programme.

RpoO2eihqQ88u1

Ilustracja przedstawia logo windows - cztery kwadraty ułożone obok siebie w 2 rzędach i 2 kolumnach, tak że przypominają okno. Oraz napis. Windows – a commercial operating system developed by Microsoft, intended mainly for personal computers (PC).

Rca34Tjm7fGxR1

Ilustracja przedstawia logo firmy Apple - nadgryziono jabłko oraz logo systemu operacyjnego MacOS - koło z napisem MacOS. Oraz napis: MacOS – a system developed by Apple intended to be used on computers and devices produced by this company.

R175zS1n5MhVt1

Ilustracja przedstawia logo Linuxa - siedzącego pingwina. Linux - to rodzina darmowych systemów operacyjnych opartych na otwartym kodzie. Używany zarówno na komputerach osobistych i serwerach. Dostępny w postaci odrębnych dystrybucji (kolekcja oprogramowania i system dystrybucji). Oraz napis: Linux – a family of free open-source operating systems. It is intended both for desktop and server use. The system is available in the form of the so-called distributions (a collection of a software and a distribution system).

R8gq4xbDDK6K71

Ilustracja przedstawia logo Androida - zielonego robota. Oraz napis: Android – a mobile operating system based on Linux, developed by Google.

R1UQD6VjzgTDn1

Raspbian – based on Linux, adapted to be operated on the Raspberry Pi minicomputers.

Exercises

Glossary

Keywords

operating systemoperating systemoperating system- system operacyjny - oprogramowanie zarządzające systemem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika

multitaskingmultitaskingmultitasking - wielozadaniowością - wykonywanie wielu zadań w tym samym czasie

multiple accessmultiple accessmultiple access - wielodostęp - umożliwienie pracy kilku osób jednocześnie na jednym komputerze