Tolerancja – jedna z naczelnych idei etycznych XXI wieku

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

  • zna znaczenie pojęć „tolerancja”, „absolutyzm”, „rygoryzm”,

  • rozumie istotność i społeczny kontekst problemu tolerancji,

  • wie, czym się różnią „tolerancja pozytywna”, „tolerancja negatywna” i „łagodna ingerencja”

  • wie, czy powinna się charakteryzować osoba tolerancyjna,

  • zna poglądy Locke’a, Woltera i Milla odnośnie tolerancji.

b) Umiejętności

Uczeń:

  • nabiera umiejętności dyskutowania o problemie dyskryminacji,

  • nabiera umiejętności autonomicznego myślenia i samodzielnej moralnej oceny zjawisk społecznych

  • uczy się, jak zapobiegać złu moralnemu, mając na celu dobro swoje i innych

c) Podstawy

Lekcja realizuje podstawę programową w zakresie:

  • celów edukacyjnych – kształtuje refleksyjną postawę wobec powinności moralnych człowieka oraz uczy się rozpoznawać podstawowe wartości moralne,

  • zadań szkoły – uświadamia ważny problem moralny, jakim jest tolerancja,

  • treści – należy do bloku tematycznego „główne problemy współczesnej etyki”,

  • osiągnięć – uczy dokonywania wyboru wartości oraz rozstrzygania wątpliwości i problemów moralnych oraz uczy się zasad harmonijnego współistnienia i współdziałania ze środowiskiem społecznym.

2. Metoda i forma pracy

Wykład, dyskusja wokół problemu, analiza tekstu.

3. Środki dydaktyczne

Fragmenty tekstów Milla, Woltera i Locka o tolerancji (zbiory fragmentów testów filozoficznych Łojka i Markiewicz).

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Na lekcji poprzedzającej nauczyciel prosi uczniów, by przynieśli na następne zajęcia wybór „Tekstów filozoficznych” M. Łojka. Na zajęciach zapoznaje uczniów z tematem lekcji i informuje o celu zajęć.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel inicjuje dyskusję odnośnie następujących pytań:

  • Czym jest tolerancja? W czym się przejawia?

  • Czym się różni tolerancja od aprobaty oraz tolerancja od obojętności moralnej? Czym się różni pogarda dla kogoś od wywyższania się? Jak te postawy mają się do tolerancji?

  • Scharakteryzuj znane ci przejawy zachowań nietolerancyjnych?

  • Czego nie wolno tolerować?

  • Czy Polacy są narodem tolerancyjnym? A inne narody?

  • Czy twoja klasa jest tolerancyjną grupą osób?

  • Czy powinniśmy okazywać tolerancję ludziom nietolerancyjnym?

  • Czy istnienie sekt i grup satanistycznych powinno być objęte zasadą tolerancji?

  • Czy ktoś z Was był lub jest ofiarą nietolerancji?

2. Nauczyciel przekazuje uczniom następujące informacje:

  • idea tolerancji jako idea moralna,

  • osoba tolerancyjna a absolutysta i rygorysta moralny,

  • tolerancja pozytywna, tolerancja negatywna i łagodna ingerencja.

3. Nauczyciel prosi uczniów o wymienienie przykładów zachowań będących wyrazem tolerancji negatywnej, pozytywnej i łagodnej ingerencji.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie fragmentów Listu o tolerancji Locka, Traktatu o tolerancji Woltera i O wolności Milla.

Po przeczytaniu fragmentów uczniowie odpowiadają na pytania:

Jak każdy z filozofów postrzega ideę tolerancji?

Na czym polega idea neutralności państwa i w jakim sensie stanowi ona realizację zasady tolerancji?

5. Bibliografia

  1. Hołówka J., Etyka w działaniu, Prószyński i S‑ka, Warszawa 2002.

  2. Łojek M., Teksty filozoficzne dla uczniów szkół średnich, WSiP, Warszawa 1987.

  3. Markiewicz B., Od Locke'a do Jamesa - wybór tekstów, WSiP, Warszawa 1999.

  4. Środa M., Idee etyczne starożytności i średniowiecza, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.

6. Załączniki

7. Czas trwania lekcji

90 minut (2x45 minut)

8. Uwagi do scenariusza

Brak.

R1CB1xlifgcek

Pobierz załącznik

Plik PDF o rozmiarze 102.31 KB w języku polskim
RjS1fLMdSGJ8B

Pobierz załącznik

Plik DOC o rozmiarze 23.00 KB w języku polskim