Tomasz Judym – bohater prawie romantyczny
Tomasz Judym – bohater prawie romantyczny
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna treść powieści Ludzie bezdomni,
wymienia cechy bohatera romantycznego,
zna koleje życia Tomasza Judyma,
wymienia czynniki mające wpływ na postępowanie bohatera Ludzi bezdomnych.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
oceniać postać literacką,
wskazywać analogie między bohaterami literackimi z różnych epok,
analizować tekst literacki,
skonstruować wypowiedź ustną w oparciu o wnioski z lektury,
wnioskować i argumentować,
notować w trakcie zajęć.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem, poszukująca, dyskusja, praca w grupach.
3. Środki dydaktyczne
Powieść Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni, podręcznik do kształcenia literackiego.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel rozpoczyna zajęcia prośbą o przypomnienie losów głównego bohatera powieści. Następnie wprowadza w temat i cel zajęć. Proponuje pracę w grupach.
Uczniowie dzielą się na trzy zespoły. Aby ocena postaci była bardziej obiektywna, prowadzący proponuje, by zebrać argumenty w trzech kategoriach:
Pozytywnej oceny Tomasza Judyma.
Krytyki bohatera.
Wskazanie pośredniej oceny Doktora Judyma.
b) Faza realizacyjna
Gdy wszystkie grupy ukończą pracę, proponuje zaprezentowanie jej wyników na forum klasy. Pojawiające się wnioski można zapisać na tablicy lub w formie plansz przypiąć (po uprzednim odczytaniu przez lidera zespołu) w widocznym miejscu.
A. Pozytywna ocena Judyma:
pragnął pomagać ludziom żyjącym w nędzy,
wykonywany zawód traktował nie jako źródło dochodów, ale przede wszystkim jako swoją życiową misję,
był człowiekiem aktywnym, pełnym siły i energii,
niezwykle wytrwały w dążeniu do celu, choć bezustannie musiał zmagać się
z niepowodzeniami oraz brakiem akceptacji ze strony otoczenia,dobro robotników i nędzarzy przedłożył nad dobro osobiste,
martwił się o losy najbliższych,
niespotykanie konsekwentny i uparty, wytrwale i z wielką determinacją dążył do wyznaczonego celu,
skromny, nie wywyższał się,
czuły i wrażliwy na krzywdę drugiego człowieka,
dostrzegał niesprawiedliwość losu, walczył z nierównością społeczną,
do końca pozostał wierny swoim przekonaniom i ideałom, choć wiarę tę okupił samotnością i osobistym nieszczęściem.
B. Negatywna ocena Judyma
z reguły kierował się emocjami, co bardzo często przysparzało mu dodatkowych kłopotów,
indywidualista i samotnik – nie potrafił współpracować z innymi ludźmi, odrzucał wszelką pomoc,
przecenił swoje możliwości,
nie potrafił wykorzystać doświadczenia, którego nabrał w Paryżu,
był bezkompromisowy, nie zgadzał się na żadne ustępstwa (nawet wtedy, kiedy sytuacja tego wymagała).
C. Ocena pośrednia
niósł pomoc biednym ale nie odczuwał radości z tej działalności, nie czuł się szczęśliwy,
był bardzo wrażliwy na ludzką krzywdę, a paradoksalnie ranił osoby, które kochał (odrzucił miłość Joanny bez względu na jej ogromne cierpienie),
pragnął pomagać najuboższym, ale działania podjęte w tym celu zrażały innych ludzi,
miał wiele trafnych koncepcji i pomysłów, ale nie potrafił wykorzystać ich w praktyce,
wielokrotnie ponosił klęskę, a mimo to nie potrafił wyciągać wniosków i nadal popełniał te same błędy.
Po tej analizie nauczyciel proponuje, by przypomnieć cechy poznanych bohaterów romantycznych. Proponuje dyskusję na temat: Dlaczego Tomasza Judyma bardzo często porównuje się właśnie z bohaterami romantycznymi? Uczniowie mają dodatkowe zadanie, mają w trakcie dyskusji notować pojawiające się argumenty:
Jest zbuntowanym samotnikiem i indywidualistą.
W każdej sytuacji życiowej, w której się znajduje, ma poglądy odmienne od innych.
Permanentnie szuka nowej drogi życiowej.
Jawi się jako wieczny pielgrzym, w którego losy wpisana jest ciągła tułaczka
i niemożność zaznania ukojenia.Ma bardzo bogate życie duchowe – targają nim rozterki natury moralnej i duchowej.
Bezustannie staje w obliczu trudnych życiowych wyborów.
Własne dobro poświęca dla dobra ogółu.
Przeżywa niespełnioną miłość.
Porywczy i narwany, działa pod wpływem emocji.
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie zajęć nauczyciel proponuje, by na podstawie umieszczonego w podręczniku fragmentu ocenić, jakim lekarzem był Judym, ale przez pryzmat dzisiejszej medycyny i związanych z nią problemów społecznych, gospodarczych.
5. Bibliografia
Łazińska B., Zdunkiewicz‑Jedynak D., Klejnocki J., Słowa i teksty. Język polski, klasa 2. Literatura i nauka o języku, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2003.
Makowiecki A. Z., Słownik postaci literackich. Literatura polska, Świat Książki, Warszawa 2004.
6. Załączniki
Zadanie domowe
Napisz charakterystykę porównawczą Tomasza Judyma i wybranego bohatera romantycznego.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak