Tragedia pokolenia wojny w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna biografię Krzysztofa Kamila Baczyńskiego,

• wie, co to było pokolenie Kolumbów,

• zna realia okupacji, funkcjonowanie państwa podziemnego i dzieje powstania warszawskiego,

• zna wybrane utwory Baczyńskiego.

b) Umiejętności

Uczeń:

• dostrzega w wierszach Baczyńskiego wewnętrzne rozdarcie autora pomiędzy potrzebą odnajdywania w poezji utraconego piękna a świadomością tragicznej rzeczywistości
  i związanych z nią wyzwań stawianych przed artystą i sztuką,

• analizuje utwór Elegia o…,

• odnajduje i nazywa środki artystyczne zawarte w wierszu,

• charakteryzuje gatunek elegii,

• dyskutuje na temat wyzwań i problemów stojących przed obecnym młodym pokoleniem,

• samodzielnie wyszukuje i wybiera wiersz Baczyńskiego i deklamuje go.

2. Metoda i forma pracy

W formie referatu: wybrany uczeń przedstawia biografię K.K. Baczyńskiego.

Metoda podająca: nauczyciel przedstawia realia czasów wojny.

Metoda praktyczna: uczniowie interpretują wybrany wiersz.

W formie dyskusji: uczniowie rozmawiają o wyzwaniach stojących przed obecnym młodym pokoleniem.

3. Środki dydaktyczne

1. Zdjęcie K.K. Baczyńskiego.

2. Kopia Elegii o …[chłopcu polskim].

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel pyta uczniów, co wiedzą na temat życia i twórczości K. K. Baczyńskiego (ewentualnie czyta lub recytuje z pamięci – zdecydowanie lepiej! – jeden z wierszy poety
i pyta, kto jest jego autorem). Uczniowie odpowiadają i wyjaśniają, kto kryje się pod emblematem pokolenia Kolumbów.

b) Faza realizacyjna

Jeden z uczniów przedstawia biografię K. K. Baczyńskiego. Mówi m.in. o nauce
w gimnazjum im. Stefana Batorego, uczestnictwie w tajnych kompletach w czasie okupacji, żonie Basi i śmierci w trakcie powstania warszawskiego. Pozostali słuchają, zapisują najważniejsze informacje i oglądają zdjęcie poety.

Nauczyciel zarysowuje okoliczności, w których przyszło żyć i tworzyć młodemu poecie. Mówi o miłości, pragnieniu szczęścia i piękna, a jednocześnie o poczuciu obowiązku patriotycznego i świadomości cywilizacyjnej i humanitarnej katastrofy. Nauczyciel podkreśla, że wszystkie te elementy znalazły odbicie w poezji Baczyńskiego.

Nauczyciel (lub jeden z uczniów) deklamuje Elegię o…. Uczniowie pracują z tekstem
– nazywają zastosowane przez poetę środki stylistyczne i przypominają, czym się charakteryzuje elegia jako gatunek.

Nauczyciel nawiązując do wojennych losów pokolenia Kolumbów, pyta uczniów, jakie problemy i wyzwania stoją dziś przed młodą generacją ludzi wchodzących w dorosłe życie. Uczniowie w ramach swobodnej wymiany zdań przedstawiają swoje opinie.

5. Bibliografia

1. Baczyński K. K., Wiersze, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.

2. Budzyński W., Miłość i śmierć Krzysztofa Kamila. Biografia K. K. Baczyńskiego, Świat Książki, Warszawa 1999.

3. Wyka K., Baczyński i Różewicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1994.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Wybierz jeden z wierszy K.K. Baczyńskiego i naucz się jego recytacji.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Ocena wartości artystycznej poezji Baczyński jest kwestią dyskusyjną. Znamiennym jest jednak fakt, że sami uczniowie po zapoznaniu się z wierszami poety mówią o sile uczuć
w nich zawartych, która wywołuje wzruszenie i zmusza do refleksji. Niewątpliwie na recepcję dzieł Baczyńskiego oddziałuje jego tragiczna biografia. Ale to wszystko tylko umacnia przekonanie, że lekcja poświecona temu poecie może być cenna nie tylko w aspekcie poznawczym, ale również istotna w procesie kształtowania wrażliwości uczniów, nastawionej na odnajdywanie piękna w samym życiu i otaczającym nas świecie.