Tu jest moje miejsce na Ziemi...
poznasz pojęcie „mała ojczyzna”,
na podstawie fragmentu wiersza Tadeusza Buczkowskiego „Moja mała ojczyzna” scharakteryzujesz krainę dzieciństwa poety,
na podstawie tekstu Leopolda Buczkowskiego i własnych doświadczeń określisz wartości małej ojczyny.
Mała ojczyzna to miejsce naszego urodzenia, w którym się wychowaliśmy i do którego jesteśmy emocjonalnie przywiązani. Może nią być miasto lub dzielnica albo rodzinna wieś. Mieszkają w niej życzliwi nam ludzie, czyli znajomi, przyjaciele i rodzina. Mamy tu swoje ulubione zakątki, znamy je i chętnie spędzamy wolny czas. Lokalne wydarzenia, uroczystości czy imprezy plenerowe są okazją do towarzyskich spotkań.
Opisz ulubione miejsca w swojej małej ojczyźnie.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PsiasjmOy
Mapa interaktywna pt. Mała ojczyzna Mapa przedstawia Polskę oraz fragmenty sąsiadujących z nią krajów oraz od północnej strony morza. Na poszczególnych warstwach mapy przedstawiony został podział administracyjny Polski na województwa wraz z zaznaczeniem stolic województw oraz podział na powiaty. W podziale Polski na województwa zaznaczone na mapie zostało 16 obszarów województw: najbardziej wysunięte na północ są województwa (kolejno od lewej strony): zachodniopomorskie, pomorskie, warmińsko‑mazurskie, podlaskie; - najbardziej wysunięte na zachód są województwa (kolejno od góry): zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie; - najbardziej wysunięte na południe kraju są województwa (od lewej strony): dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie, podkarpackie; - najbardziej wysunięte na wschód krają są województwa (od góry): podlaskie, lubelskie, podkarpackie; - w centralnej części kraju znajduje się pięć województw: od lewej strony są to województwa: wielkopolskie, które na wschodzie sąsiaduje z dwoma województwami - kujawsko‑pomorskim oraz położonym poniżej łódzkim. Kolejno w kierunku wchodu Polski znajduje się województwo mazowieckie, a pod nim świętokrzyskie; Stolicami województw są: Szczecin (zachodniopomorskie), Gdańsk (pomorskie), Olsztyn (warmińsko‑mazurskie), Białystok (podlaskie), Gorzów Wielkopolski oraz Zielona Góra (lubuskie), Poznań (wielkopolskie), Toruń oraz Bydgoszcz (kujawsko‑pomorskie), Łódź (łódzkie), Warszawa (mazowieckie), Kielce (świętokrzyskie), Lublin (lubelskie), Wrocław (dolnośląskie), Opole (opolskie), Katowice (śląskie), Kraków (małopolskie), Rzeszów (podkarpackie). W podziale administracyjnym Polski na powiaty zaznaczone na mapie zostały 314 powiaty. Mapa składa się z warstwy bazowej i 3 warstw dodatkowych. Opis warstwy bazowej: Mapa przedstawia granicę Polski oraz fragmenty sąsiadujących z nią od strony zachodniej, południowej, wschodniej państw, a od strony północnej Morza Bałtyckiego. Warstwy dodatkowe: ● Warstwa 1 - Podział administracyjny Polski na województwa. Mapa przedstawia mapę Polski z podziałem na województwa. Na mapie zaznaczone zostały nazwy województw: dolnośląskie, kujawsko‑pomorskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko‑mazurskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie. Na warstwie 1 znajdują się 3 punkty z dodatkowymi informacjami: ► Punkt 1 - Największe województwo. Największym w Polsce województwem jest województwo mazowieckie. ► Punkt 2 - Najmniejsze województwo. Najmniejszym w Polsce województwem jest województwo opolskie. ► Punkt 3 - Województwo warmińsko‑mazurskie. Województwo warmińsko‑mazurskie nazywane jest zielonymi płucami Polski. ● Warstwa 2 - Stolice województw. Mapa przedstawia Polskę, zaznaczone zostały nazwy województw i ich stolice: dolnośląskie – Wrocław, kujawsko‑pomorskie – Bydgoszcz i Toruń, lubelskie – Lublin, lubuskie – Gorzów Wielkopolski i Zielona Góra, łódzkie – Łódź, małopolskie – Kraków, mazowieckie – Warszawa, opolskie – Opole, podkarpackie – Rzeszów, podlaskie – Białystok, pomorskie – Gdańsk, śląskie – Katowice, świętokrzyskie – Kielce, warmińsko‑mazurskie – Olsztyn, wielkopolskie – Poznań, zachodniopomorskie – Szczecin. Na warstwie 2 znajduje się 9 punktów z dodatkowymi informacjami: ► Punkt 1 - Warszawa. Warszawę oficjalnie ogłoszono stolicą Polski w 1918 roku. Nazywana jest sercem Polski. Zgodnie z legendą nazwa miasta pochodzi od imion kochanków – rybaka zwącego się Wars oraz zamieszkującej Wisłę syreny imieniem Sawa. Jedna z wersji legendy głosi, że miłość pozwoliła Sawie przemienić się w człowieka. ► Punkt 2 - Opole. Opole nazywane jest stolicą polskiej piosenki. Legenda głosi, że władca ziem, na których leży dzisiejsze Opole, wybrał się niegdyś na polowanie. Niestety zgubił się w lesie, gęsto porastającym oba brzegi rzeki Odry. Godzinami poszukiwał drogi wyjścia, aż w końcu zobaczył w oddali zarys wsi. Z radości wykrzyknął: „O, pole!”. Tak powstała nazwa miasta. ► Punkt 3 - Kraków. Kraków nazywany jest kulturalną stolicą Polski. Zgodnie z legendą nazwa Kraków pochodzi od imienia księcia Kraka, który miał być założycielem i pierwszym władcą grodu. ► Punkt 4 - Gdańsk. Gdańsk nazywany jest grodem Neptuna. Przyjmuje się, że słowo Gdańsk pochodzi od słowa Gdania, które było dawną nazwą dzisiejszej rzeki Motławy. ► Punkt 5 - Toruń. Toruń nazywany jest miastem Kopernika. Legenda głosi, że płynąca w pobliżu Torunia Wisła podmywała fundamenty wieży, będącej częścią tamtejszych murów obronnych. Wieża przechylała się coraz bardziej w jedną stronę, aż w końcu zaczęła prosić rzekę, aby zaprzestała swojej praktyki. Argumentowała, że w przeciwnym razie najprawdopodobniej runie i przestanie spełniać swoją ważną funkcję. Zirytowana Wisła miała odkrzyknąć: „To ruń!”. Tak powstała nazwa miasta. ► Punkt 6 - województwo kujawsko‑pomorskie. To województwo ma dwie stolice: Bydgoszcz i Toruń. Bydgoszcz jest siedzibą wojewody, zaś Toruń – siedzibą sejmiku. ► Punkt 7 - Wrocław. Wrocław nazywany jest polską Wenecją. Jedna z hipotez głosi, że nazwa miasta pochodzi od imienia żyjącego w średniowieczu czeskiego księcia Vratislava I, który mógł być założycielem i władcą grodu. ► Punkt 8 - Katowice. Katowice nazywane są małym Paryżem. Pochodzenie nazwy miasta nie jest jasne. Jedna z hipotez zakłada, że słowo Katowice wywodzi się od przezwiska Kat należącego do osoby, która jako pierwsza osiedliła się na tej ziemi. ► Punkt 9 - województwo lubuskie. To województwo ma dwie stolice: Gorzów Wielkopolski i Zieloną Górę. Gorzów Wlkp. jest siedzibą wojewody, zaś Zielona Góra – siedzibą sejmiku. ● Warstwa 3 - Podział administracyjny Polski na powiaty. Mapa przedstawia Polskę, zaznaczone zostały granice państwa, granice województw i granice 314 powiatów. Na warstwie 3 znajduje się 1 punkt z dodatkowymi informacjami: ► Punkt 1 - Podział administracyjny na powiaty. Podział administracyjny Polski obejmuje 314 powiatów oraz 2477 gmin. Ich nazwy są ustalane przez Radę Ministrów. Podobnie jak nazwy województw, zapisujemy je małą literą.
Wejdź do bazy obiektów i zaznacz na mapie za pomocą znaku x województwo, w którym mieszkasz.
Podaj nazwę województwa, w którym mieszkasz.
Wejdź do bazy obiektów i zaznacz na mapie za pomocą okręgu powiat, w którym mieszkasz i wpisz jego nazwę.
Podaj nazwę powiatu, w którym mieszkasz.
Wejdź do bazy obiektów i zaznacz na mapie za pomocą znacznika gminę, w której mieszkasz i wpisz jej nazwę.
Podaj nazwę gminy, w której mieszkasz.
Wejdź do bazy obiektów i zaznacz na mapie za pomocą znacznika nazwę miejscowości, w której mieszkasz i wpisz jej nazwę.
Podaj nazwę miejscowości, w której mieszkasz.
Wejdź do bazy obiektów, wpisz nazwy ciekawych miejsc i zabytków wartych zobaczenia w twojej małej ojczyźnie, następnie zaznacz je na mapie.
Wypisz nazwy ciekawych miejsc i zabytków wartych zobaczenia w twojej małej ojczyźnie.
Przeczytaj poniższy tekst Tadeusza Buczkowskiego, syna Leopolda BuczkowskiegoLeopolda Buczkowskiego, a następnie wykonaj związane z nim ćwiczenia i polecenia.
Moja mała ojczyzna - Konstancin‑JeziornaCzterdzieści sześć lat moich lat spędzonych w KonstancinieKonstancinie to trochę tylko mniej niż połowa stuletniej historii tej miejscowości. Większość obecnych mieszkańców nie ma pojęcia, jaki był Konstancin pół wieku temu. Miał rzekę Jeziorkę – tam kąpaliśmy się i pływaliśmy kajakami, którymi można było dopłynąć aż do wodospadów młyna pana Kordy w Chylicach. [...] Był strumyk – to była moja AmazonkaAmazonka i MissisipiMissisipi. SzaflikSzaflik był moim pierwszym doświadczeniem nautycznymnautycznym. Asfaltu nie było – nigdzie – gdzieniegdzie bruk, piasek i żwir. Był wspaniały, drewniany dworzec kolejki wąskotorowej niedaleko restauracji BerentowiczaBerentowicza. Był zaprzyjaźniony z ojcem maszynista lokomotywy parowej. Szliśmy do Rozjazdu Oborskiego i czekaliśmy na ciuchcię z Warszawy. Wsiadaliśmy do lokomotywy, ojciec mnie podnosił, ja wieszałem się na wajsze od gwizdka i aż do dworca konstancińskiego jechaliśmy, gwiżdżąc wesoło... Była pani Jadwiga Pate i jej przyjaciel, pan Eryk – dwa dobre duchy Konstancina i animatorzy rozmaitych manifestacji – dla ducha, rozrywki i zdobycia nieco pieniędzy na jakieś cele dobroczynne (Ojciec też brał w tym udział). Były szkoły: „Biała”, „Murowanka”, „Drewniak”. Potem dostaliśmy prawdziwą szkołę, CyrankiewiczCyrankiewicz wmurował kamień węgielny (narożnik południowo‑zachodni). Były bogate wille – niezła albo bardzo dobra architektura, której ząb czasu i zaniedbanie dodawały uroku i tajemniczości. Prawie wszyscy się znali, a skład mieszkańców był niezwykle urozmaicony i oryginalny. Codziennie rano koń ciągnął pieczywo z piekarni pana Okrasy i rozwoził do sklepów i kiosków (zapach tego chleba!). Były dwie, trzy ciężarówki PaulinkówPaulinków – jeszcze na holcgazholcgaz! Na końcu naszej ulicy była tak zwana łączka. Przyjeżdżali tam co roku Cyganie swoimi kolorowymi wozami. Rozbijali ogromne, białe namioty, palili ogniska, grali, śpiewali i tańczyli...
Źródło: Tadeusz Buczkowski, Moja mała ojczyzna – Konstancin-Jeziorna, [w:] tegoż, Wspomnienia o Leopoldzie Buczkowskim, Ossa 2005, s. 131.
Jakie miejsca i budynki zapamiętał Tadeusz Buczkowski? Wypisz je.
Na podstawie tekstu opisz projekt mapy Konstancina‑Jeziorny z czasów dzieciństwa Tadeusza Buczkowskiego.
Była pani Jadwiga Pate i jej przyjaciel, pan Eryk – dwa dobre duchy Konstancina i animatorzy rozmaitych manifestacji – dla ducha, rozrywki i zdobycia nieco pieniędzy na jakieś cele dobroczynne (Ojciec też brał w tym udział). Możliwe odpowiedzi: 1. amatorzy, 2. pomysłodawcy, 3. prowokatorzy, 4. bywalcy
Słownik
(1905‑1989) pisarz, malarz, artysta grafik; od 1950 roku mieszkał wraz z rodziną w Konstancinie‑Jeziorna
miasto w województwie mazowieckim, oddalone 20 kilometrów od Warszawy; powstało w 1969 roku w wyniku połączenia miast Jeziorna i Skolimów‑Konstancin oraz kilku wsi
rzeka Ameryki Południowej, uchodząca za najdłuższą rzekę na świecie
druga pod względem długości rzeka w Ameryce Północnej, płynąca z północy na południe Stanów Zjednoczonych
okrągłe naczynie, zwykle drewniane, z jednym lub dwoma uchwytami, używane dawniej w gospodarstwie wiejskim
wiedza żeglarska potrzebna do prowadzenia statku po morzu lub oceanie
gaz, który można uzyskać z drewna
(1877–1965) legenda wśród polskich restauratorów; prowadził między innymi restaurację „Casino” w Parku Zdrojowym w Konstancinie
(1911–1989) polityk, premier Polski w latach 1947–1952 i 1954–1970; mąż słynnej aktorki Niny Andrycz
bracia zakonni
Notatki ucznia
Bibliografia
Buczkowski T., (2005), Moja mała ojczyzna – Konstancin‑Jeziorna, [w:] tegoż, Wspomnienia o Leopoldzie Buczkowskim, Ossa: Dom na Wsi.