Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RZICWb7du76ym1

Tworzenie akompaniamentu do śpiewanych i słuchanych dzieł

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Ważne daty

ok. 1900 – powstanie jazzu

1931 – powstanie pierwszej gitary elektrycznej

ok. 1950 – powstanie rock`n`rolla

ok. 1960 – powstanie karaoke

md9de8db6c905510a_0000000000020
1

Scenariusz dla nauczyciela

RlMMremQMd0Mf1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
md9de8db6c905510a_0000000000023

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

2) przybliża twórczość i działalność przedstawicieli różnych obszarów kultury muzycznej, np. dyrygent, leader zespołu, koncertmistrz, reżyser spektaklu muzyczno‑teatralnego, kompozytor, wykonawca, wirtuoz, primadonna, primabalerina, performer, klezmer, muzykant, pieśniarz itp.;

3) interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne;

4) formułuje logiczną wypowiedź na temat dzieł, form, gatunków, stylów, technik i twórców muzycznych, uwzględniając zależności między nimi w kontekście: genezy, przeobrażeń, porównań.

md9de8db6c905510a_0000000000029
Nauczysz się

rozróżniać różne rodzaje akompaniamentu;

opisywać aranżacje;

przedstawiać właściwą terminologię muzyczną;

charakteryzować poszczególne elementy akompaniamentu.

md9de8db6c905510a_0000000000034

Czym jest akompaniament?

Często zdarza się, że w pamięci zostają słowa popularnych piosenekPiosenkapiosenek. Czy jednak tekst pozbawiony muzyki byłby tak samo dobrze zapamiętany? Najlepszym sposobem na utrwalenie jest połączenie kilku różnych czynników: wzrokowego, słuchowego i  kinetycznego. W odbiorze dzieła i jego zapamiętaniu pomaga akompaniamentAkompaniamentakompaniament, który często podkreśla znaczenie tekstu i wzmacnia jego odbiór, wpływa na emocje. Jest także muzycznym tłem do solowej partii wokalistyWokalistawokalisty, wpływającym na harmonię utworu, jego rytmRytmrytm, linię basową. Często stosowanym zabiegiem jest zastąpienie oryginalnego akompaniamentu własną aranżacjąAranżacjaaranżacją, czyli stworzeniem nowego tła, np. innym składem instrumentów, wykorzystaniem techniki cyfrowej, zmianą stylu i harmoniiHarmoniaharmonii.

RIaBmyxZE9PQF1
Ilustracja interaktywna przedstawia schemat graficzny akompaniamentu. Ukazuje on cztery prostokąty: niebieski i trzy pomarańczowe. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Linia basowa jest podstawą każdego utworu muzycznego. Tworzy fundament harmonizacji. W zależności od stylu muzycznego, linię basową wykonuje najczęściej kontrabas, gitara basowa, wiolonczela, tuba, fortepian lub inne instrumenty klawiszowe. 2. Rytm wpływa na charakter utworu, może nadać mu wymiar taneczny, dramatyczny, marszowy itp. Odpowiedzialna za niego w orkiestrze jest sekcja perkusyjna, w zespole rozrywkowym – perkusja i gitary, a w kameralnych wykonaniach najczęściej instrument klawiszowy. 3. Ważne w budowaniu akompaniamentu jest tło harmoniczne. To ono określa tryb utworu (czy dzieło jest durowe, czy molowe), podobnie jak rytm określa jego charakter, a także styl muzyczny (harmonizacja będzie inna w utworach klasycznych, rozrywkowych, jazzowych).
Schemat akompaniamentu, online-skills, CC BY 3.0
md9de8db6c905510a_0000000000059

Czy akompaniament ma wpływ na odbiór dzieła?

Użyte środki muzyczne i wykonawcze wpływają na przekaz i odbiór tekstu. Akompaniament do utworu Love me tender Elvisa Presleya oryginalnie napisany jest na gitarę akustyczną, która wykonuje wszystkie elementy: linię basową, harmonię i rytm. Dzięki temu utwór nabiera charakteru miłosnej serenady.

RNbri4tQGA28G
Ilustracja interaktywna przedstawia gitarę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór: Love me tender Wykonawca: Elvis Presley. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się miłosnym, spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, online-skills, CC BY 3.0

Jednym z przykładów modyfikacji dzieła jest poddanie go orkiestracjiOrkiestracjaorkiestracji, czyli rozpisanie partii dla poszczególnych partii orkiestry. Love me tender Elvisa Presleya zostało poddane takiemu zabiegowi przez The Royal Philharmonic Orchestra, który wzmocnił partię melodyczną i tekstową, rezygnując z  minimalistycznego tła gitary.

RE3zU3Otlm0bn
Ilustracja interaktywna przedstawia orkiestrę The Royal Philharmonic Orchestra podczas koncertu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Love me tender, arr. The Royal Philharmonic Orchestra Wykonawca: Elvis Presley. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się miłosnym, spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, arr. The Royal Philharmonic Orchestra, online-skills, CC BY 3.0

W przypadku popularnych piosenek często dochodzi do wykonywania coverów, podczas których wykonawcy modyfikują oryginalną wersję. Mogą stosować własną aranżację, utrzymaną w odmiennym stylu muzycznym. Jazzowa wersja Love me tender przyjmuje taneczny charakter. Nadanie utworowi rockowego stylu zmienia zupełnie pierwotny klimat dzieła, a mocne brzmienie gitar elektrycznych i perkusji sprawia, że piosenka nabrała bardziej „drapieżnego” charakteru.

R1MYykBFnzjQ7
Ilustracja interaktywna przedstawia zespół Jazz Quartet Prestige. Teddy Charles gra na wibrafonie, Mal Waldron gra na fortepianie, Addison Farmer gra na bassie, Jerry Segal gra na perkusji. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór: Elvis Presley, Love me tender Wykonawca: Jazz Quartet Prestige. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się żywiołowym, miłosnym, wesołym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, wyk. Jazz Quartet Prestige, online-skills, CC BY 3.0
RHl08WKgaedyA
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment gitary elektrycznej. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Elvis Presley, Love me tender Wykonawca: Metal Elvis. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się skocznym, żwawym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, wyk. Metal Elvis, online-skills, CC BY 3.0

Wynalezienie komputera i dźwięku cyfrowego znacząco zmieniły rynek muzyczny. Podkłady nagrań tworzone są często z gotowych sampliSampelsampli w programach edytorskich, bez wykorzystania żywych instrumentów. Dzięki temu powstaje wiele coverów w stylu muzyki techno, dupstepu, elektronicznej. Taka wersja Love me tender utrzymana jest w chwytliwej linii melodycznej, a tekst często traci na swoim pierwotnym przesłaniu.

R4FKVpmPp4Ktx
Ilustracja interaktywna przedstawia dj'a przed konsolą muzyczną podczas koncertu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Elvis Presley, Love me tender, arr. Inversic. Wykonawca: Marcioz. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się miłosnym, spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, arr. Inversic., online-skills, CC BY 3.0
Polecenie 1

Napisz, czy Twoim zdaniem akompaniament i aranżacja mają wpływ na postrzeganie utworu ? Swoją odpowiedź uzasadnij.

R13sxc1K03lEg
Po ustawieniu się kursorem myszy w szarym polu, należy w nie wpisać odpowiedź do polecenia. Nad polem umieszczone są przyciski: Zapisz (pozwala na zapisanie wpisanej odpowiedzi), Drukuj (umożliwia wydrukowanie wpisanej odpowiedzi), Wyczyść (usuwa wpisaną treść).
md9de8db6c905510a_0000000000064

Czym jest karaoke?

Karaoke to popularna forma rozrywki, mająca początek w Japonii. Polega na śpiewaniu na żywo piosenek z wyciętą partią wokalną, często z wyświetlonym na ekranie tekstem. Imprezy karaoke cieszą się ogromną popularnością na całym świecie, organizowane są w pubach, na eventach, w klubach. Powstało także wiele stron oferujących możliwość zabawy w domu, a także pozwalających na tworzenie własnych coverów.

RkMJXcOH6SpUq
Ilustracja interaktywna przedstawia kobietę śpiewającą na scenie w pubie z karaoke. Widownia jest wpatrzona i wsłuchana w kobietę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Elvis Presley, Love me tender, wersja karaoke. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, wersja karaoke, online-skills, CC BY 3.0
md9de8db6c905510a_0000000000135

Zadania

RBNdCfQr6fFxH
Ćwiczenie 1
Uzupełnij pola. Użyte środki muzyczne i wykonawcze wpływają na przekaz i odbiór TU UZUPEŁNIJ 1. akustyczną, 2. tekstu, 3. rytm, 4. Presley'a. Akompaniament do utworu Love me tender Elvisa TU UZUPEŁNIJ 1. akustyczną, 2. tekstu, 3. rytm, 4. Presley'a oryginalnie napisany jest na gitarę TU UZUPEŁNIJ 1. akustyczną, 2. tekstu, 3. rytm, 4. Presley'a, która wykonuje wszystkie elementy: linię basową, harmonię i TU UZUPEŁNIJ 1. akustyczną, 2. tekstu, 3. rytm, 4. Presley'a. Dzięki temu utwór nabiera charakteru miłosnej serenady.
R8uQCuAWlbFvw
Ćwiczenie 2
Aranżacja to: Możliwe odpowiedzi: 1. jeden z podstawowych elementów dzieła muz., regulujący jego przebieg w czasie. 2. dźwięk zapisany w postaci cyfrowej, przekształcany w samplerze i używany do tworzenia muzyki. 3. rodzaj transkrypcji, opracowanie utworu na inny niż w oryginale instrument lub zespół muzyczny.
RvbYDynuIpUUo
Ćwiczenie 3
Zaznacz zdanie prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Harmonia wykonywana jest najczęściej przez sekcję perkusyjną., 2. Akompaniament jest tłem do śpiewanego tekstu., 3. Nagranie swojej wersji piosenki z oryginalnym podkładem nazywamy aranżacją.
RbEXcudtFWSjA
Utwór 1 do zadania. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się miłosnym, spokojnym charakterem.
R17jMMxpplaW9
Utwór 2 do zadania. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się żywiołowym, miłosnym, wesołym charakterem.
RThpqUaGU9DOK
Utwór 3 do zadania. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
RfYViAykPPvZ5
Ćwiczenie 4
Sampel to: Możliwe odpowiedzi: 1. tło muzyczne towarzyszące głównej partii melodycznej, wykonywanej zazwyczaj solo. 2. muzyk wykonujący solową partię wokalną. 3. dźwięk zapisany w postaci cyfrowej.
RXLpz3W2RRII2
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj terminom właściwą definicję. Sampel Możliwe odpowiedzi: 1. Tło muzyczne towarzyszące głównej partii melodycznej, wykonywanej zazwyczaj solo (przez jednego instrumentalistę lub śpiewaka), i stanowiące jej uzupełnienie harmoniczne, także rytmiczne i kolorystyczne., 2. Rodzaj transkrypcji, opracowanie utworu na inny niż w oryginale instrument lub zespół muzyczny., 3. Dźwięk zapisany w postaci cyfrowej, używany do tworzenia muzyki. Akompaniament Możliwe odpowiedzi: 1. Tło muzyczne towarzyszące głównej partii melodycznej, wykonywanej zazwyczaj solo (przez jednego instrumentalistę lub śpiewaka), i stanowiące jej uzupełnienie harmoniczne, także rytmiczne i kolorystyczne., 2. Rodzaj transkrypcji, opracowanie utworu na inny niż w oryginale instrument lub zespół muzyczny., 3. Dźwięk zapisany w postaci cyfrowej, używany do tworzenia muzyki. Aranżacja Możliwe odpowiedzi: 1. Tło muzyczne towarzyszące głównej partii melodycznej, wykonywanej zazwyczaj solo (przez jednego instrumentalistę lub śpiewaka), i stanowiące jej uzupełnienie harmoniczne, także rytmiczne i kolorystyczne., 2. Rodzaj transkrypcji, opracowanie utworu na inny niż w oryginale instrument lub zespół muzyczny., 3. Dźwięk zapisany w postaci cyfrowej, używany do tworzenia muzyki.
R1SiBnXiF3sMi
Ćwiczenie 6
Zaznacz instrument, który używany jest w akompaniamencie utworu Love me tender Elvisa Presleya. Możliwe odpowiedzi: 1. Gitara akustyczna, 2. Gitara elektryczna, 3. Fortepian
R78XdNPOGKks2
Ćwiczenie 7
Zaznacz kraj, w którym swój początek miało karaoke. Możliwe odpowiedzi: 1. Chiny, 2. Polska, 3. Japonia, 4. Francja
Polecenie 2

Znajdź w Internecie różne aranżacje Twojej ulubionej piosenki. Napisz jakie są Twoje odczucia związane z wysłuchaniem ich, w jaki sposób zmiana stylu wpłynęła na odbiór tekstu i muzyki.

R4cZT8BAg3bms
Po ustawieniu się kursorem myszy w szarym polu, należy w nie wpisać odpowiedź do polecenia. Nad polem umieszczone są przyciski: Zapisz (pozwala na zapisanie wpisanej odpowiedzi), Drukuj (umożliwia wydrukowanie wpisanej odpowiedzi), Wyczyść (usuwa wpisaną treść).
md9de8db6c905510a_0000000000163

Słownik pojęć

Akompaniament
Akompaniament

tło muzyczne towarzyszące głównej partii melodycznej, wykonywanej zazwyczaj solo (przez jednego instrumentalistę lub śpiewaka), i stanowiące jej uzupełnienie harmoniczne, także rytmiczne i kolorystyczne.

Aranżacja
Aranżacja

rodzaj transkrypcji, opracowanie utworu na inny niż w oryginale instrument lub zespół muzyczny.

Harmonia
Harmonia

jeden z głównych elementów struktury wielogłosowego dzieła muzycznego wyrażający się we współbrzmieniach i akordach.

Orkiestracja
Orkiestracja

opracowanie utworu muzycznego na poszczególne instrumenty zespołu w formie partytury.

Piosenka
Piosenka

najpopularniejsza forma muzyki lekkiej; krótki utwór słowno‑muzyczny oparty na charakterystycznym zwrocie lub metaforze (tzw. szlagwort, hook), stanowiącym najczęściej tytuł piosenki.

Rytm
Rytm

jeden z podstawowych elementów dzieła muz., regulujący jego przebieg w czasie.

Sampel
Sampel

dźwięk zapisany w postaci cyfrowej, przekształcany w samplerze i używany do tworzenia muzyki.

Wokalista
Wokalista

muzyk wykonujący solową partię wokalną.

Źródła:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl

md9de8db6c905510a_0000000000182

Biblioteka muzyczna

RNbri4tQGA28G
Ilustracja interaktywna przedstawia gitarę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór: Love me tender Wykonawca: Elvis Presley. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się miłosnym, spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, online-skills, CC BY 3.0
RE3zU3Otlm0bn
Ilustracja interaktywna przedstawia orkiestrę The Royal Philharmonic Orchestra podczas koncertu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Love me tender, arr. The Royal Philharmonic Orchestra Wykonawca: Elvis Presley. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się miłosnym, spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, arr. The Royal Philharmonic Orchestra, online-skills, CC BY 3.0
R1MYykBFnzjQ7
Ilustracja interaktywna przedstawia zespół Jazz Quartet Prestige. Teddy Charles gra na wibrafonie, Mal Waldron gra na fortepianie, Addison Farmer gra na bassie, Jerry Segal gra na perkusji. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór: Elvis Presley, Love me tender Wykonawca: Jazz Quartet Prestige. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się żywiołowym, miłosnym, wesołym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, wyk. Jazz Quartet Prestige, online-skills, CC BY 3.0
RHl08WKgaedyA
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment gitary elektrycznej. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Elvis Presley, Love me tender Wykonawca: Metal Elvis. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się skocznym, żwawym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, wyk. Metal Elvis, online-skills, CC BY 3.0
R4FKVpmPp4Ktx
Ilustracja interaktywna przedstawia dj'a przed konsolą muzyczną podczas koncertu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Elvis Presley, Love me tender, arr. Inversic. Wykonawca: Marcioz. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się miłosnym, spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, arr. Inversic., online-skills, CC BY 3.0
RkMJXcOH6SpUq
Ilustracja interaktywna przedstawia kobietę śpiewającą na scenie w pubie z karaoke. Widownia jest wpatrzona i wsłuchana w kobietę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Elvis Presley, Love me tender, wersja karaoke. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Elvis Presley, „Love me tender”, 1956, wersja karaoke, online-skills, CC BY 3.0
md9de8db6c905510a_0000000000184

Bibliografia

P. van der Merwe, Origins of the Popular Style: The Antecedents of Twentieth‑Century, 1989