Uchodźcy we współczesnym świecie

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna definicję pojęć: uchodźca, banita, wygnaniec,

• zna instytucje zajmujące się ochroną i opieką nad uchodźcami w świecie,

• wie, na czym polega emigracja polityczna, emigracja wewnętrzna, emigracja zarobkowa.

b) Umiejętności

Uczeń:

• rozumie i rozróżnia pojęcia: emigrant, uchodźca,

• dostrzega problemy uchodźcy w obcym środowisku,

• potrafi zaplanować pracę własną i grupy przy realizacji projektu.

2. Metoda i forma pracy

Dyskusja, pogadanka, praca z tekstami źródłowymi, działanie praktyczne.

3. Środki dydaktyczne

Kartki A 4, kredki lub flamastry.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel pyta uczniów, dlaczego ludzie opuszczają własny kraj, ojczyznę? W trakcie dyskusji zwraca uwagę na to, aby uczniowie trafnie stosowali i rozróżniali pojęcia: banita, wygnaniec, emigracja polityczna, emigracja wewnętrzna, emigracja zarobkowa. Nauczyciel przywołuje biblijne i historyczne wydarzenia związane z ucieczką, emigracją (ucieczka Świętej Rodziny, Wielka Emigracja, Rząd Polski na Uchodźstwie). Wprowadza termin: uchodźca i pyta uczniów, czy dostrzegają różnice między emigrantami a uchodźcami. Odpowiedzi uczniów nauczyciel zapisuje na tablicy.

Nauczyciel czyta tekst: Konwencja dotycząca uchodźców z 1951 roku: pytania i odpowiedzi
i prosi uczniów o poszerzenie, w związku z lekturą tekstu, definicji zapisanej na tablicy.

Nauczyciel podaje uczniom dane dotyczące liczby uchodźców na świecie. (http://www.unhcr.pl/statystyki/index.php), w tym dzieci (http://www.unhcr.pl/statystyki/index.php „Z obcej ziemi”, 2001, nr 12, s. 10‑11). Uczniowie zastanawiają się, co może być przyczyną wzrostu w niektórych przedziałach czasowych tej liczby? Po wymianie zdań wybrany uczeń czyta głośno teksty: Status uchodźcy a wojna, Wojna i akcja humanitarna, Kryzys w Afganistanie.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel przedstawia uczniom wyniki badań opinii publicznej w Polsce na temat uchodźców
(„Z obcej ziemi”, 2001, nr 13, s. 26). Uczniowie komentują te wyniki i zastanawiają się, co można zrobić dla uchodźców w Polsce, by poprawić ich sytuację. Odpowiedzi zapisują w projektach organizacyjnych: „Dzień Uchodźcy w naszej szkole i miejscowości”. W tym celu uczniowie zostają podzieleni na pięcio- i sześcioosobowe grupy. Nauczyciel przedstawia główne założenia projektu. Projektem może być zarówno przygotowana i przeprowadzona przez uczniów lekcja o uchodźcach w klasach młodszych lub w zaprzyjaźnionej szkole podstawowej, jak i festyn czy spotkanie
z przedstawicielami Stowarzyszenia Uchodźców w Polsce.

c) Faza podsumowująca

Grupy przedstawiają swoje projekty, a klasa decyduje o dalszym ich losie (czy warte są tego, aby je zrealizować?). Na zakończenie nauczyciel w formie anonimowej ankiety (załącznik 1) zadaje uczniom pytania zaczerpnięte z cytowanego wcześniej badania polskiej opinii publicznej na temat uchodźców.

Wyniki ankiety można przedstawić na kolejnej lekcji.

5. Bibliografia

1. Achiron M., Traktat pod presją, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 13, s. 3‑7.

2. Konwencja dotycząca uchodźcow z 1951 roku: pytania i odpowiedzi, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 13, s. 19‑22.

3. Trojan W., Kryzys w Afganistanie, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 14, s. 7‑8.

4. Trojan W., Status uchodźcy a wojna, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 14, s. 3.

5. Trojan W., Wojna i akcja humanitarna, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 14, s. 6.

6. Siarkiewicz A., Status uchodźcy – i co dalej?, w: „Z obcej ziemi” 2001, nr 13, s. 24‑29.

7. http://www.unhcr.pl/statystyki/index.php

6. Załączniki

a) Załącznik 1

1. Co oznacza słowo: uchodźca?

2. Czy uchodźcom należy pozwolić na osiedlanie się w Polsce na dłuższy czas?

3. Czy uchodźcom należy pozwolić na osiedlanie się w Polsce na stałe?

4. Czy uchodźcy powinni być odseparowani od reszty społeczeństwa w specjalnych ośrodkach dla uchodźców?

5. Czy uważasz, że Polska powinna udzielać pomocy uchodźcom? Jeśli nie, to uzasadnij, dlaczego tak uważasz?

Źródło: Na podstawie badania opinii publicznej na temat uchodźców przeprowadzonego przez OBOP w dn. 7‑9 lipca 2001, wydrukowanego we fragmentach w: „Z obcej ziemi”, 2001,
nr 13, s. 26).

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz przeznaczony jest dla III klasy gimnazjum, ale może być też wykorzystany w liceum.