Udajemy się do krainy bajek
Udajemy się do krainy bajek
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
wie, co to jest morał bajki,
zna różne typy bajek,
zna różne znaczenia słowa „bajka”.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
płynnie czytać tekst literacki,
dostrzegać zróżnicowanie języka utworów,
wskazać w tekście pouczające fragmenty,
porównać różne teksty literackie,
zauważyć i ocenić funkcję zwrotów i wyrażeń potocznych zawartych w tekście literackim,
dostrzec przenośne znaczenie tekstu,
posługiwać się słownikiem.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem, poszukująca, ćwiczenie płynnego czytania, praca ze słownikiem.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik do kształcenia literackiego, tekst bajki Ignacego Krasickiego Kruk i Lis, przykłady bajek znanych uczniom z dzieciństwa, Słownik języka polskiego.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel prosi uczniów o głośne przeczytanie bajki Beaty Krupskiej Bajka o rycerzu
i królu.
[Podręcznik: M. Jędrychowska, Z. A. Kłakówna, To lubię! Podręcznik do języka polskiego zreformowanej szkoły podstawowej. Teksty i zadania. Klasa 5. Książka ucznia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000, s. 36‑38.]
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel moderuje interpretację utworu, podając kolejno polecenia:
Przedstaw wydarzenia, o których jest mowa w bajce.
Określ cechy Króla (Jak się zachowywał? Jaki miał stosunek do podwładnych? Jak traktował swoje stanowisko). Czy jest to tradycyjny wizerunek króla?
Na pewno znasz wiele innych bajek o księżniczce i rycerzu. Czy pamiętasz ich treść? Zastanów się, jaki jest charakter tych utworów. Weź pod uwagę formę bajki, początek i zakończenie, charakter i wygląd rycerza oraz księżniczki, opisy wydarzeń.
Czy można powiedzieć, że w Bajce o rycerzu i królu świat przedstawiony został niejako „wywrócony do góry nogami”? Swoją odpowiedź uzasadnij.
Jakim językiem posłużyła się Beata Krupska, pisząc swój utwór?
Po zakończeniu pracy nauczyciel rozdaje tekst bajki Ignacego Krasickiego Kruk i Lis. Uczniowie głośno czytają tekst utworu, odpowiednio modulując głos, zwracają uwagę na znaki interpunkcyjne. Potem nauczyciel prosi o opisanie sytuacji przedstawionej w bajce. Aby ułatwić pracę, zadaje pytania:
Jak mógłbyś ocenić zachowanie Kruka i Lisa. Wypisz słowa i zwroty oceniające ich postępowanie.
[Przykładowo:
Lis – chytry, cwany, przebiegły, podstępny
Kruk – pyszny, butny, łasy na pochwały, naiwny]
Znajdź w Słowniku języka polskiego definicję słów: bajka i morał. Zapisz je w zeszycie.
Bajka: 1. opowiadanie o treści fantastycznej, zmyślonej lub osnutej na podaniach, legendach; baśń 2. krótki utwór, przeważnie wierszowany, o charakterze satyrycznym
i dydaktycznym.
[Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, tom 1, s. 175.]
Morał: pouczający wniosek, który można wyciągnąć z jakiegoś wydarzenia lub sytuacji;
w literaturze dydaktycznej, np. w bajce lub przypowieści, często formułowany bezpośrednio i umieszczany na końcu utworu
[Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, tom 2, s. 715.]
Jaki morał został zawarty w bajce Ignacego Krasickiego?
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie prowadzący prowadzi krótka rozmowę. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Która z form bajki podoba ci się najbardziej i dlaczego?
5. Bibliografia
Jędrychowska M., Kłakówna Z. A., To lubię! Podręcznik do języka polskiego zreformowanej szkoły podstawowej. Teksty i zadania. Klasa 5. Książka ucznia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000.
Krasicki I., Kruk i lis, [w:] tegoż, Bajki, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1983, s. 10 .
Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
6. Załączniki
Zadanie domowe
Wyjaśnij, jak rozumiesz przenośne znaczenie zwrotu: „Ktoś bajki opowiada”.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak